زندگی آخرین عشایر ایران: تقاطع سنت و مدرنیته با گالری عکس های شگفت انگیز
رکنا: در دنیای پرهیاهوی امروز، آخرین عشایر جهان دور از زندگی مدرن، اصالت خود را در پیوند با طبیعت حفظ کردهاند. این جوامع کوچنشین، از ایران تا نقاط دیگر جهان، میان گذشته و آینده زندگی میکنند.
به گزارش رکنا، در جهانی پر از زندگی شهری و مدرن، هنوز جوامعی وجود دارند که با پیوند عمیق با طبیعت و کوچنشینی، هویت دیرینه خود را حفظ کردهاند. این گروهها، از یونان و آفریقا تا سیبری و ایران، نمایانگر شیوههای زندگی متمایزی هستند که با تصورات معمول از رفاه تفاوت فاحشی دارند. در ادامه به معرفی این جوامع میپردازیم که آخرین بازماندگان سنت کوچنشینی محسوب میشوند و اصالت خود را در ایران و سایر نقاط جهان نگه داشتهاند.
کوچنشینان پوکوت: میراث دامداری در کنیا و اوگاندا
«پوکوتها» که در کشورهای کنیا و اوگاندا ساکن هستند، از قرن هجدهم میلادی تاکنون، شیوه زندگی نیمهکوچنشینی و اقتصاد داممحور خود را حفظ کردهاند. در این قبیله، جایگاه اجتماعی افراد با تعداد گاوهایشان تعیین میشود و آیینها و رقصهای سنتی، همراه با زیورآلات فاخر، بخش جداییناپذیری از فرهنگ آنهاست. با وجود پایداری سنتها، نشانههایی از تأثیر مدرنیته نیز در این جامعه مشهود است.
ننتسهای سیبری: زندگی با گوزن در یخبندان
قوم «ننتس» برای هزاران سال در سرمای شدید (تا منفی ۵۰ درجه سانتیگراد) سیبری، همراه با گلههای گوزن شمالی کوچ میکنند. آنها سالانه مسافتی بالغ بر ۱۲۸۷ کیلومتر را برای یافتن چراگاه طی میکنند و تمام ابعاد زندگیشان، از خوراک تا پوشاک، به گوزنها وابسته است. با این حال، تغییرات اقلیمی و فعالیتهای استخراج نفت مسیرهای کوچ سنتی آنها را با چالش مواجه کرده، اما ننتسها همچنان به عنوان یکی از مقاومترین جوامع بومی قطبی شناخته میشوند.
باجائوها: کوچنشینان اقیانوس آرام با مهارت غواصی بینظیر
قوم «باجائو»، معروف به «کوچنشینان دریا»، بیش از هزار سال است که در آبهای اندونزی، مالزی و فیلیپین زندگی میکنند. آنها خانههای چوبی خود را روی سطح دریا بنا میکنند و به دلیل توانایی غواصی خارقالعاده خود شناخته شدهاند؛ این افراد میتوانند ساعتها در عمق ۶۰ متری آب، نفس خود را برای دقایق طولانی حبس کنند. این جامعه فاقد تابعیت رسمی بوده و اجازه اقامت دائم در خشکی ندارند. صید صنعتی معیشت سنتی آنها را به شدت تهدید میکند.
قوم رومانی: کوچنشینان پرماجرای اروپا با ریشههای هندی
قوم «رومانی»، با ریشهای حدود ۱۵۰۰ ساله که از هند به اروپا مهاجرت کردهاند، یکی از بزرگترین و بحثبرانگیزترین جوامع کوچنشین قاره محسوب میشوند. آنها به دلیل تبعیض گسترده، به زندگی کوچنشینی روی آوردند. این قوم در کشورهایی مانند رومانی و بلغارستان به موسیقی پرشور و پوششهای رنگارنگ شهرهاند. امرار معاش آنها عمدتاً از طریق داد و ستد دام و فعالیتهایی مانند فالگیری است. در حال حاضر، در حالی که برخی همچنان با واگن و اسب کوچ میکنند، عدهای دیگر به خانههای سیار موتوری روی آورده یا برای گریز از تبعیض، اسکان دائم را برگزیدهاند.
بادیهنشینان خاورمیانه: استقامت در بیابانها
بادیهنشینان عرب، یکی از مقاومترین جوامع کوچنشین جهان، در بیابانهای وسیع و خشک خاورمیانه (شامل مصر، سوریه و اردن) سکونت دارند. سبک زندگی سنتی آنها بر دامداری و کوچ فصلی استوار است؛ زمستانها را در عمق بیابان و تابستانها را در مناطق حاصلخیز میگذرانند. با این حال، سیاستهای اسکان اجباری و محدودیتهای تردد در دهههای اخیر، تحولات چشمگیری در زندگیشان ایجاد کرده است، به طوری که امروزه، در کنار گروهی که به کوچنشینی ادامه میدهند، بخش قابل توجهی نیز در شهرها مستقر شدهاند.
کوچنشینان مغولستان: میراث دیرینه در مواجهه با چالشها
در مغولستان، کوچنشینی سابقهای چند صد ساله دارد و همچنان حدود یک میلیون نفر از جمعیت سه میلیونی این کشور، در چادرهای سنتی زندگی میکنند. آنها سالانه دو بار، در بهار و زمستان، همراه با گلههای گسترده (حدود هزار رأس دام شامل شتر، گوسفند و بز برای هر خانواده) کوچ میکنند. با این حال، این شیوه زندگی با چالشهای جدی روبهرو است؛ تغییرات اقلیمی، کمبود علوفه و زمستانهای طاقتفرسا، مهاجرت گسترده به شهرها را در پی داشته است، به طوری که در سه دهه اخیر، نزدیک به ۲۰ درصد از جمعیت به پایتخت رفتهاند و الگوی تاریخی کوچنشینی در حال تضعیف است.
ساراکاتسانی یونان: چوپانان کوهستان پیندوس
در کوهستانهای «پیندوس» یونان، قوم «ساراکاتسانی» به زندگی چوپانی مشغول هستند. آنها به طور فصلی بین دشتهای ترکیه و دامنههای پیندوس کوچ میکنند تا برای گلههای خود چراگاه پیدا کنند. خانههای موقتیشان از چوب، کاه، گل و کود دامی ساخته میشود. این قوم که در دهه ۱۹۵۰ جمعیتی حدود ۸۰ هزار نفر داشتند، به دلیل رقابت بر سر چراگاهها، تحولات اجتماعی و فشارهای اقتصادی، امروزه به کمتر از ۹ هزار نفر کاهش یافتهاند.
سامیهای اسکاندیناوی: بومیان قطب شمال و چالشهای هویتی
قوم «سامی»، که بومیان شمال اسکاندیناوی محسوب میشوند، با جمعیتی حدود ۸۰ هزار نفر در مناطق قطبی نروژ، سوئد، فنلاند و روسیه زندگی میکنند. آنها برای قرنها به دامداری گوزن شمالی در آب و هوای سخت قطب شمال و کوچ همراه گلههایشان اشتغال داشتند. اما با تصرف زمینها، مالیاتهای سنگین و سیاستهای همسانسازی فرهنگی، بسیاری از سامیها مجبور به ترک کوچنشینی و اسکان دائم شدند. امروزه، در کنار فعالیت در گردشگری و کشاورزی، همچنان با تبعیض فرهنگی روبهرو هستند.
طوارق آفریقا: وارثان کهن صحرا
قوم باستانی «طوارق»، با جمعیتی حدود دو میلیون نفر، از قرن چهارم میلادی تاکنون در میان شنهای سوزان صحرای بزرگ آفریقا به کوچنشینی ادامه دادهاند. این قوم که زمانی از طریق تجارت امرار معاش میکردند، با پیدایش وسایل نقلیه مدرن و درگیریهای سیاسی، شاهد تحولات عمیقی در شیوه زندگی خود بودهاند. از ویژگیهای فرهنگی متمایز آنها، روبند زدن مردان است. امروزه، برخی به شترداری مشغول هستند، در حالی که برخی دیگر در حوزههایی مانند گردشگری فعالیت میکنند.
ایل قشقایی ایران: کوچروان کهن زاگرس
ایل قشقایی در قلب رشتهکوههای زاگرس در جنوب غربی ایران سکونت دارد. آنها سالانه مسیرهایی تا حدود ۴۸۰ کیلومتر را کوچ میکنند و با وجود مواجهه با جنگها، فشارهای سیاسی و تغییرات اجتماعی در طول قرنها، ساختار سنتی خود را حفظ کردهاند. با این حال، گرایش نسل جوان به زندگی شهری، بسیاری از خانوادهها را به سمت نوعی کوچنشینی تعدیلشده سوق داده است، که شامل رفت و آمد بین دو خانه ثابت ییلاقی و قشلاقی میشود.
ارسال نظر