چرا مغز مردان سریع‌ تر از زنان پیر می‌ شود؟

به گزارش رکنا،بررسی‌های علمی جدید نشان می‌دهد مغز زنان با سرعت کمتری نسبت به مغز مردان فرایند پیری را تجربه می‌کند؛ اما این تفاوت به معنای پیشگیری از ابتلا به زوال عقل برای زنان نیست.

 بر پایه یک پژوهش طولانی‌مدت که در مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم منتشر شده است، مشخص شد که در فرآیند پیر شدن، مردان نسبت به زنان کاهش حجم بیشتری در بخش‌های مختلف مغز خود تجربه می‌نمایند. محققان بر این باورند که با وجود این موضوع، مغز زنان به علت تحلیل بیشتر، توضیح‌دهنده علت افزایش شیوع بیماری آلزایمر در آنها نیست.

تفاوت تحلیل مغزی در مردان و زنان

فیونا کامفور، پژوهشگر روانشناسی بالینی از دانشگاه سیدنی استرالیا، تأکید می‌کند که مطالعه این پدیده در مغز سالم افراد، برای روشن‌تر شدن روند تغییرات ناشی از بیماری‌های عصبی، بسیار مهم است. او می‌گوید: "این تحقیقات کمک می‌کند که بهتر بفهمیم چه اتفاقاتی در روند پیری مغزی طبیعی روی می‌دهد."

تحقیقات نشان می‌دهد زنان تقریباً دو برابر مردان به بیماری آلزایمر مبتلا می‌شوند، و پیری یکی از اصلی‌ترین عوامل خطر برای ابتلا به این بیماری است. این امر محققان را به انجام مطالعات مربوط به تفاوت‌های جنسیتی در سنین پیری مغز سوق داده است. آن راوندال از دانشگاه اسلو، یکی از محققان اصلی این پژوهش، بیان می‌کند که اگر مغز زنان بیش از مردان دچار تحلیل شود، این امر می‌تواند علت شیوع بیشتر آلزایمر در زنان باشد.

به گفته راوندال، تحقیقات قبلی در این زمینه نشان دادند که نتایج متناقضی در مورد تفاوت‌های جنسیتی در پیری مغز وجود دارد. برخی از این مطالعات نشان می‌دهند که مردان نسبت به زنان، کاهش بیشتری در حجم کلی ماده خاکستری و اندازه هیپوکامپ، تجربه می‌کنند، اما تحقیقات دیگر نشان‌دهنده کاهش بیشتر ماده خاکستری در زنان بوده است.

مطالعه روی نحوه پیری مغزی

پژوهش اخیر با استفاده از بیش از ۱۲,۵۰۰ اسکن مغزی تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)، بر روی ۴۷۲۶ نفر انجام شد. این افراد حداقل دو بار اسکن انجام داده و دچار هیچ گونه اختلال شناختی یا بیماری آلزایمر نبودند. هدف اصلی بررسی نحوه تغییرات در ساختار مغز افراد با مقایسه عوامل مختلف نظیر ضخامت ماده خاکستری و اندازه نواحی مرتبط با بیماری آلزایمر، از جمله هیپوکامپ بود.

نتیجه تحقیقات نشان داد که کاهش حجم مغز در مردان، در مناطق بیشتری نسبت به زنان رخ می‌دهد. برای مثال، قشر پس مرکزی که مربوط به پردازش احساسات لامسه، درد و دمای بدن است، در مردان با نرخ ۲.۰ درصد و در زنان با نرخ ۱.۲ درصد سالانه کاهش می‌یابد.

فیونا کامفور می‌گوید: "نتایج نویددهنده از این پژوهش نشان می‌دهند که روند پیری مغزی در مردان سریع‌تر از زنان رخ می‌دهد و به این دلیل، انتظار می‌رود که امید به زندگی در مردان نسبت به زنان کوتاه‌تر باشد."

بر اساس توضیحات ایمی برادتمن از دانشگاه موناش، اگر تغییرات ساختاری مغز می‌توانست نقش مهمی در ابتلا به آلزایمر داشته باشد، انتظار می‌رفت که زنان کاهش بیشتری در نواحی خاص مرتبط با حافظه مانند هیپوکامپ را تجربه کنند؛ اما نتایج چنین گواهی نمی‌دهند.

دلایل تفاوت‌های جنسیتی در شیوع آلزایمر

آن راوندال معتقد است که نتایج این تحقیق دلایلی دیگری را برای توضیح تفاوت‌های جنسیتی در میزان شیوع آلزایمر، از جمله اختلافات در طول عمر یا حساسیت بیشتر به بیماری، مطرح می‌کند.

فیونا کامفور می‌گوید که، به نظر می‌آید که اختلاف‌های جنسیتی در حجم مغز نمی‌توانند نقش قابل توجهی در ابتلا به بیماری آلزایمر داشته باشند، زیرا ماهیت بیماری‌های عصبی بسیار پیچیده است. درک بهتر این نوع اختلالات مغزی نیازمند مطالعاتی شامل بیماران آلزایمر خواهد بود تا فرایند تغییرات مغزی آن‌ها در طول زمان با دقت بیشتری بررسی شود. وی تأکید می‌کند: "تحقیق درباره تغییرات مرتبط با سن در کاهش حجم مغز تنها بخشی از تصویر بزرگ است و تمامی پیچیدگی‌های پشت این نمایش را توضیح نمی‌دهد."

لزوم انجام مطالعات متنوع‌تر

برودتمن به اهمیت انجام تحقیقات گسترده‌تر تأکید می‌کند و می‌گوید: "با وجود قوت این مطالعه، به کار بردن مجموعه داده‌های متنوع‌تر از شرکت‌کنندگان مختلف نیاز است." او یادآور شد که سطح تحصیلات بالای این نمونه آماری می‌تواند یک عامل محافظتی در برابر آلزایمر باشد و این افراد نماینده کامل تمام جوامع نیستند. همچنین، اطلاعات بیشتری پیرامون عواملی نظیر قومیت یا تاثیر زمان یائسگی زنان بر خطر ابتلا به آلزایمر نیاز است.

علاوه بر این، تحقیقات نشان داد هنگامی که تجزیه‌وتحلیل‌ها بر اساس سطح تحصیلات انجام گرفت، بخشی از مغز مردان دیگر کاهش سریعتری نسبت به زنان نداشت. همچنین، مقایسه تطبیقی بین مردان و زنانی که پیش‌بینی می‌شد طول عمر مشابهی داشته باشند، حاکی از کاهش مشابه حجم مغز در هر دو گروه بود.