ربات جراح: آینده پزشکی در دستان فناوری

توسعه ربات جراح در دانشگاه جانز هاپکینز

پژوهشگران این دانشگاه ربات جراحی پیشرفته‌ای به نام «اس آرتی-اچ» را طراحی کرده‌اند که موفق شد عملیات برداشتن کیسه صفرا را به صورت کاملاً خودکار و روی یک بیمار مصنوعی به انجام برساند. این موضوع یک دستاورد بی‌سابقه در حوزه هوش مصنوعی و رباتیک پزشکی محسوب می‌شود.

این ربات با مشاهده ویدیوهایی از عمل جراحی که توسط جراحان خبره انجام شده بود، آموزش دیده است. جالب آنکه در حین عمل، ربات توانست به دستورات صوتی تیم پزشکی مانند «سر کیسه صفرا را نگه دار» یا «دست چپ را کمی به چپ ببر» پاسخ دهد و حتی خود را با شرایط جدید وفق دهد.

تحولی نوین در رباتیک پزشکی

پیش از این، ربات‌ها تنها در شرایطی می‌توانستند فعالیت کنند که محیط به طور کامل کنترل‌شده بود. اما اکنون، با استفاده از هوش مصنوعی پیشرفته، این ربات توانسته تعاملات پیچیده جراحی را بفهمد و به شرایط پیش‌بینی‌نشده واکنش نشان دهد. مطابق اظهارات دکتر «آکسل کریگر»، سرپرست این پروژه، اس آرتی-اچ نقشی ایفا می‌کند که نه تنها به اجرای دقیق وظایف جراحی می‌انجامد، بلکه درکی هوشمندانه از موقعیت درمانی ارائه می‌دهد.

دکتر کریگر همچنین افزود که این ربات در مقایسه با مدل‌های پیشین، نظیر «استار» در سال ۲۰۲۲ که فقط می‌توانست مسیرهایی از قبل تعیین‌شده را طی کند، جهشی فوق‌العاده داشته است. این سامانه اکنون قادر است تصمیم‌گیری در لحظه داشته باشد، اشتباهات را اصلاح کند و با شرایط آناتومیک هر بیمار سازگار شود، عملکردی که مشابه جراحان در حال یادگیری است.

آموزش از طریق ویدیوهای جراحی

ربات اس آرتی-اچ از طریق تماشای ویدیوهایی از جراحی کیسه صفرا بر روی لاشه‌های خوک و ترکیب این اطلاعات با توضیحات مکتوب، توانست مراحل کامل این جراحی را که شامل ۱۷ بخش پیچیده بود، بیاموزد. این مراحل شامل شناسایی دقیق اجزای داخلی مانند مجراها و سرخرگ‌ها، استفاده از گیره‌ها و برش با قیچی می‌شود.

آزمون و نتایج دقیق

اگرچه زمان لازم برای انجام عمل توسط ربات اندکی طولانی‌تر از یک جراح انسان بود، اما نتایج از نظر دقت، کاملاً با جراحان متخصص هماهنگ و قابل‌قبول بوده است. حتی زمانی که پژوهشگران برای چالش‌برانگیز کردن محیط، شروع مکان عمل را تغییر دادند یا از رنگ شبیه‌سازی‌شده خون استفاده کردند، ربات توانست عملکرد بی‌نقصی از خود به نمایش بگذارد.

آینده جراحی‌های خودکار

این دستاورد نشان می‌دهد که فناوری رباتیک می‌تواند در آینده جراحی‌هایی بسیار پیچیده را به صورت کاملاً مستقل انجام دهد. در حال حاضر پژوهشگران قصد دارند دامنه عملکرد این ربات را گسترش دهند و توانایی‌های آن را برای انجام عمل‌های دیگر بهبود بخشند.

این پروژه با حمایت مالی سازمان‌هایی همچون «ARPA-H»، بنیاد ملی علوم آمریکا و مؤسسه ملی سلامت اجرا شده و به‌عنوان گامی نوین و اساسی در مسیر توسعه جراحی‌های خودکار شناخته شده است.