شهاب سنگ چیست؟ /چگونگی تاثیر برخورد شهاب سنگ بر انقراض دایناسورها
رکنا: شهابسنگها اجرامی هستند که از فضا به سمت زمین حرکت میکنند و معمولاً از سنگ، فلز یا ترکیبی از این مواد تشکیل شدهاند.
به گزارش رکنا، شهاب سنگ یا "سنگ آسمانی" یک جسم سنگی یا فلزی است که از فضا وارد جو زمین میشود و در هنگام عبور از جو زمین به دلیل اصطکاک با هوا، حرارت زیادی تولید کرده و به شدت گرم میشود. این گرم شدن باعث روشن شدن آن و درخشش آن در آسمان میشود که به آن شهاب یا "ستاره دنبالهدار" گفته میشود.
اگر شهاب سنگ قبل از برخورد با زمین نجات پیدا کند و به سطح زمین برسد، آن را "شهابسنگ" مینامند. این اجرام معمولاً از مواد معدنی و فلزی تشکیل میشوند که میتوانند اطلاعاتی از زمانهای اولیه منظومه شمسی و شکلگیری آنها به ما بدهند.
منشأ شهاب سنگ ها
منشأ شهابسنگها به دو گروه اصلی تقسیم میشود: سیارکها و دنبالهدارها. این دو گروه در واقع منابع اصلی شهابسنگها هستند و هر کدام ویژگیها و منشأهای خاص خود را دارند.
| منشأ شهابسنگ | شرح | ویژگیهای شهابسنگها | مثالها |
|---|---|---|---|
| سیارکها | اجرام سنگی یا فلزی در کمربند سیارکی که بین مریخ و مشتری قرار دارد. | معمولاً سنگی یا فلزی، مواد معدنی شامل آهن، نیکل و سیلیکاتها. | سیارکهای "سریس"، "وستا" |
| دنبالهدارها | اجرام یخی و گرد و غباری که از مناطق دور دست منظومه شمسی میآیند. | مواد یخی، گرد و غبار، ترکیبات شیمیایی پیچیده (آمینواسیدها و مواد آلی). | دنبالهدار "هالی"، "هالیوود" |
| برخوردها و سیارکهای متخاصم | برخورد سیارکها یا اجرام دیگر باعث پرتاب قطعات به فضا و تشکیل شهابسنگها. | ممکن است ترکیب سنگی یا فلزی داشته باشند. | قطعات از برخورد سیارکها |
| مواد از فضا | گاهی مواد مختلفی از فضا وارد جو میشوند که به شهابسنگ تبدیل میشوند. | ترکیبهای مختلف از مواد شیمیایی و معدنی. | شهابسنگهای با منبع نامشخص |
1. سیارکها
سیارکها اجرام سنگی و فلزی هستند که بیشتر در کمربند سیارکی، که بین سیارات مریخ و مشتری قرار دارد، یافت میشوند. این سیارکها در واقع باقیماندههایی از زمان آغاز منظومه شمسی هستند. هنگامی که دو سیارک یا بیشتر به یکدیگر برخورد میکنند، قطعات کوچکی از آنها به فضا پرتاب میشوند. این قطعات میتوانند به سرعت به سمت زمین حرکت کنند و در صورت ورود به جو، شهابسنگها را تشکیل دهند.
ویژگیها: شهابسنگهایی که از سیارکها میآیند معمولاً سنگی یا فلزی هستند. مواد معدنی موجود در این شهابسنگها میتوانند حاوی ترکیباتی چون آهن، نیکل و سیلیکاتها باشند.
سیارکهای معروف: برخی از بزرگترین سیارکها مانند "سریس" یا "وستا" میتوانند منابع شهابسنگها باشند.
2. دنبالهدارها
دنبالهدارها در واقع اجرام یخی و گرد و غباری هستند که از مناطق دور دست منظومه شمسی مانند کمربند کویپر یا ابر اورت سرچشمه میگیرند. وقتی این دنبالهدارها به خورشید نزدیک میشوند، گرمای خورشید باعث تبخیر بخشی از یخها و مواد داخلی دنبالهدار میشود و این مواد به صورت گرد و غبار و گازهای مختلف از دنبالهدار منتشر میشوند. این گرد و غبارها میتوانند وارد جو زمین شوند و شهابسنگها را تشکیل دهند.
ویژگیها: شهابسنگهایی که از دنبالهدارها میآیند، معمولاً مواد یخی، گرد و غبار و ترکیبات شیمیایی پیچیدهای مانند کربن دارند. این شهابسنگها ممکن است حاوی آمینواسیدها یا مواد شیمیایی پیچیدهای باشند که به تشکیل حیات در زمین مرتبط است.
دنبالهدارهای معروف: دنبالهدارهایی مانند "هالی" و "هالیوود" منبع مواد شهابسنگی هستند.
3. سیارکهای متخاصم و برخوردها
بعضی از شهابسنگها میتوانند نتیجه برخوردهای عظیم میان سیارکها باشند. این برخوردها باعث میشود قطعات بزرگتری از سیارکها از مدار اصلی خود خارج شوند و به سمت زمین بیایند. در بسیاری از موارد، این قطعات میتوانند در جو زمین به صورت شهابسنگهای بزرگ یا حتی "میکرومeteoroids" (ذرات ریز و میکروسکوپی) مشاهده شوند.
4. تبدیل به شهابسنگ:
با این که منشأ شهابسنگها در فضا است، آنها پس از ورود به جو زمین به سرعت با مولکولهای هوا برخورد کرده و دچار اصطکاک شدید میشوند. این اصطکاک باعث میشود که شهابسنگها داغ شوند و درخشش پیدا کنند که این پدیده را به نام شهاب میشناسیم. اگر شهابسنگها در این مسیر ناپدید نشوند و به سطح زمین برسند، به آنها "شهابسنگ" گفته میشود.
برخورد شهاب سنگ ها به زمین
![]()
برخورد شهابسنگها به زمین یکی از پدیدههای جالب و در عین حال پرخطر است. این برخوردها میتوانند نتایج متفاوتی به همراه داشته باشند بسته به اندازه، سرعت و ترکیب شهابسنگ. در اینجا بیشتر توضیح میدهیم:
| ویژگی | توضیح |
|---|---|
| ورود به جو | شهابسنگ با سرعت بسیار بالا وارد جو زمین میشود و به دلیل اصطکاک با مولکولهای هوا، دمای آن به شدت افزایش مییابد و شروع به درخشیدن میکند. |
| سوختن یا انفجار در جو | بسیاری از شهابسنگها در جو سوخته و از بین میروند و به "شهاب" یا "ستاره دنبالهدار" تبدیل میشوند. در صورتی که شهابسنگ بزرگ باشد، ممکن است تا سطح زمین برسد. |
| برخورد با زمین | شهابسنگهایی که به جو زمین وارد و از آن عبور میکنند، در نهایت به سطح زمین برخورد میکنند و میتوانند آسیبهای مختلفی به وجود آورند. اندازه و سرعت برخورد تعیینکننده میزان خسارت است. |
| نتایج برخورد |
- آسیبدیدگیها: ایجاد حفره یا انفجار در سطح زمین. - تغییرات اقلیمی: برخوردهای بزرگ میتوانند گرد و غبار و ذراتی به جو وارد کنند که نور خورشید را مسدود کرده و موجب کاهش دما شود. - حفرهها و دهانهها: ایجاد حفرههای بزرگ و مشهود. |
| مثالهای معروف |
- تونگوسکا (۱۹۰۸): انفجار بزرگ در سیبری که باعث نابودی پوشش گیاهی شد. - شهابسنگ چیکشلوب (۶۵ میلیون سال پیش): برخورد شهابسنگ در مکزیک که باعث انقراض دایناسورها شد. |
| خطرات برای انسانها | برخورهای شهابسنگها میتوانند خطرات جدی برای مناطق پرجمعیت ایجاد کنند. اما بیشتر برخوردها در مناطق غیرمسکونی رخ میدهند یا شهابسنگها قبل از رسیدن به زمین در جو سوخته میشوند. |
| اقدامات پیشگیرانه | پروژههایی مانند "NASA Planetary Defense" به شناسایی و ردیابی شهابسنگهای خطرناک پرداخته و راههای جلوگیری از برخورد آنها را بررسی میکنند. |
1. اندازه و سرعت شهابسنگها
شهابسنگها معمولاً با سرعت بسیار بالا وارد جو زمین میشوند. این سرعت معمولاً بین ۱۰ تا ۷۰ کیلومتر بر ثانیه است. این سرعت زیاد باعث ایجاد اصطکاک شدید با جو میشود و گرمای زیادی تولید میکند. بسیاری از شهابسنگها در جو کاملاً سوخته و قبل از رسیدن به سطح زمین از بین میروند. با این حال، شهابسنگهای بزرگتر میتوانند از جو عبور کرده و به سطح زمین برسند.
2. نتایج برخورد شهابسنگها به زمین
آسیبدیدگیها: شهابسنگهایی که به اندازه کافی بزرگ هستند و در جو سوخته نمیشوند، میتوانند آسیبهای جدی به سطح زمین وارد کنند. این آسیبها میتوانند شامل ایجاد حفرهها یا حتی انفجارهای بزرگ شوند. یکی از معروفترین نمونهها، برخورد شهابسنگی در سیبری (منطقه تونگوسکا) در سال ۱۹۰۸ است که باعث نابودی پوشش گیاهی در مساحت وسیعی شد.
تغییرات اقلیمی: در برخی موارد، برخورد شهابسنگها میتواند منجر به تغییرات اقلیمی موقت در زمین شود. این برخوردها میتوانند گرد و غبار و ذراتی به جو وارد کنند که نور خورشید را مسدود کرده و موجب کاهش دما و ایجاد "زمستانهای شهابسنگی" شود. برخی از محققان معتقدند که یک چنین برخوردی ممکن است عامل انقراض دایناسورها در پایان دوره کرتاسه بوده باشد.
حفرهها و دهانهها: یکی از نشانههای بزرگ برخورد شهابسنگها، ایجاد حفرههای عظیم در سطح زمین است. این حفرهها میتوانند اندازههای مختلفی داشته باشند. حفرهای که توسط شهابسنگی به زمین برخورد کرده، میتواند قطرهایی بین چند متر تا چند کیلومتر داشته باشد. یکی از معروفترین این حفرهها، "دهانه ویتو" (Vredefort Crater) در آفریقای جنوبی است که قطر آن بیش از ۲۵۰ کیلومتر است.
خطرات برای انسانها: شهابسنگهایی که به سطح زمین میرسند، میتوانند در صورت برخورد با مناطق پرجمعیت، خسارات جدی به همراه داشته باشند. خوشبختانه، بیشتر شهابسنگها در مناطق غیرمسکونی سقوط میکنند و یا حتی قبل از رسیدن به زمین در جو میسوزند.
3. مراحل برخورد شهابسنگ به زمین
ورود به جو: شهابسنگ با سرعت بسیار بالا وارد جو زمین میشود. در این مرحله، اصطکاک با مولکولهای هوا باعث میشود که دمای شهابسنگ به شدت افزایش یابد و شروع به درخشیدن کند.
سوختن یا انفجار در جو: بسیاری از شهابسنگها به دلیل گرمای زیاد در جو زمین میسوزند و از بین میروند. این پدیده را "شهاب" یا "ستاره دنبالهدار" مینامیم. اگر شهابسنگ خیلی بزرگ باشد، ممکن است به زمین برخورد کند.
برخورد با زمین: اگر شهابسنگ از جو عبور کند، به سطح زمین برخورد میکند و میتواند آسیبهای مختلفی ایجاد کند. در این مرحله، سرعت برخورد و اندازه شهابسنگ تعیینکننده میزان خسارات است.
4. نمونههای معروف برخورد شهابسنگها
تونگوسکا (۱۹۰۸): یکی از معروفترین برخوردها که در سیبری (روسیه) رخ داد. در این برخورد، شهابسنگی با قطر حدود ۵۰ تا ۷۰ متر وارد جو شد و انرژی معادل انفجار هزاران بمب اتمی تولید کرد. خوشبختانه، این برخورد در منطقهای دورافتاده رخ داد و آسیبهای جانی نداشت.
شهابسنگ چیکشلوب (۶۵ میلیون سال پیش): برخورد شهابسنگی بزرگ در مکزیک باعث انقراض دایناسورها و بسیاری از موجودات دیگر شد. این برخورد به طور کلی تغییرات اقلیمی گستردهای ایجاد کرد که به انقراض بسیاری از گونههای زیستی انجامید.
5. اقدامات پیشگیرانه و مطالعات آینده
علم و فناوری امروز به ما این امکان را میدهد که برخی از شهابسنگها را شناسایی کرده و در صورت خطر، اقدامات پیشگیرانهای انجام دهیم. پروژههایی مانند "NASA Planetary Defense" به منظور شناسایی و ردیابی شهابسنگهای خطرناک در حال اجرا هستند. هدف این پروژهها این است که در صورتی که شهابسنگی به سمت زمین حرکت کند، بتوانیم راههای جلوگیری از برخورد آن را پیدا کنیم.
آیا برخورد شهاب سنگ باعث منقرض شدن دایناسورها شده است؟
بله، یکی از نظریات اصلی در مورد انقراض دایناسورها، برخورد شهابسنگ یا یک جسم آسمانی بزرگ به زمین است. این حادثه به طور خاص در پایان دوره کرتاسه (حدود ۶۵ میلیون سال پیش) رخ داده است، که باعث انقراض عمدهای در زمین شد، از جمله انقراض دایناسورها. این حادثه به نام "انقراض کرتاسه-ترشیاری" شناخته میشود و اثرات عظیمی بر زندگی موجودات روی زمین گذاشت.
چگونگی تأثیر برخورد شهابسنگ بر انقراض دایناسورها

برخورد شهابسنگ: شواهد زمینشناسی نشان میدهند که یک شهابسنگ یا سیارک با قطر حدود ۱۰ تا ۱۵ کیلومتر به زمین برخورد کرده است. این برخورد در منطقهای که امروز به نام "دهانه چیکشلوب" در مکزیک شناخته میشود، اتفاق افتاد. انرژی آزاد شده از این برخورد معادل میلیونها بمب هستهای بود.
تأثیرات فوری:
انفجار عظیم: برخورد شهابسنگ باعث ایجاد انفجار عظیمی شد که دمای سطح زمین را به شدت افزایش داد. این انفجار میتوانست محیط زیست را در مناطق وسیعی نابود کند.
آتشسوزیها: به دلیل شدت برخورد، آتشسوزیهای گستردهای در مناطق مختلف زمین رخ داد.
پرتاب ذرات به فضا: گرد و غبار و ذرات حاصل از برخورد به جو زمین پرتاب شدند و میتوانستند چندین ماه یا حتی سالها در جو باقی بمانند. این ذرات نور خورشید را مسدود کردند و به کاهش شدید دما و تغییرات اقلیمی موقت (مانند "زمستان شهابسنگی") منجر شدند.
تأثیرات بلندمدت:
کاهش نور خورشید: این گرد و غبار و دود در جو باعث کاهش شدید نور خورشید و کاهش دمای زمین شد. به این ترتیب، فتوسنتز گیاهان مختل شد و زنجیره غذایی به شدت آسیب دید.
تغییرات اقلیمی: سرمای شدید و تاریکی که به مدت طولانی ادامه داشت، باعث انقراض بسیاری از گونههای گیاهی و جانوری شد. این شرایط برای دایناسورها و بسیاری از موجودات دیگر بسیار دشوار بود و به انقراض آنها منجر شد.
شواهد علمی
چندین شواهد علمی به این نظریه قوت بخشیدهاند:
دهانه چیکشلوب: این دهانه که در مکزیک قرار دارد، شواهد قابل توجهی از برخورد یک جسم بزرگ به زمین را نشان میدهد. اندازه و ویژگیهای دهانه، تطابق زیادی با ابعاد و مشخصات برخورد شهابسنگی که باعث انقراض دایناسورها شده، دارد.
لایه غنی از ایریدیوم: در لایهای از خاک که به پایان دوره کرتاسه مربوط میشود، مقدار زیادی ایریدیوم (عنصری که بیشتر در شهابسنگها و سیارکها یافت میشود) کشف شده است. این شواهد نشان میدهند که یک جسم آسمانی به زمین برخورد کرده است.
آثار زیستی و انقراض: در پایان دوره کرتاسه، شواهدی از انقراض دستهجمعی گونههای مختلف دایناسورها و بسیاری از موجودات دریایی و گیاهی وجود دارد.
چرا شهابسنگها در جو میسوزند؟
![]()
شهابسنگها در جو میسوزند به دلیل اصطکاک شدیدی که هنگام ورود به جو با مولکولهای هوا دارند. این اصطکاک باعث تولید گرمای بسیار زیاد میشود که شهابسنگ را به طور کامل یا جزئی میسوزاند. این پدیده به دلیل چند عامل اتفاق میافتد:
| عامل | توضیح |
|---|---|
| سرعت بالای شهابسنگ | شهابسنگها هنگام ورود به جو با سرعتهای بسیار بالا (۱۰ تا ۷۰ کیلومتر بر ثانیه) حرکت میکنند. این سرعت بالا موجب ایجاد اصطکاک شدید با مولکولهای هوا میشود. |
| گرمای ناشی از اصطکاک | اصطکاک شدید میان شهابسنگ و مولکولهای هوا باعث تولید گرمای زیاد میشود. این گرما موجب میشود شهابسنگ درخشیده و به تدریج بسوزد. |
| دمای بسیار بالا | گرمای حاصل از اصطکاک باعث افزایش دمای شهابسنگ به چند هزار درجه سلسیوس میشود، که باعث میشود شهابسنگ بسوزد و از بین برود. |
| ترکیب شهابسنگ | ترکیب شهابسنگ بر میزان سوختن آن تأثیر دارد. شهابسنگهای سنگی بیشتر میسوزند، در حالی که شهابسنگهای فلزی مانند آهن و نیکل، مقاومترند و ممکن است به زمین برسند. |
1. سرعت بالای شهابسنگ
شهابسنگها هنگام ورود به جو زمین با سرعتهای بسیار بالایی حرکت میکنند. این سرعت معمولاً بین ۱۰ تا ۷۰ کیلومتر بر ثانیه است. وقتی شهابسنگ با این سرعت وارد جو میشود، مولکولهای هوا به سرعت با آن برخورد کرده و اصطکاک زیادی ایجاد میشود.
2. گرمای ناشی از اصطکاک
هنگام برخورد شهابسنگ با مولکولهای هوا، انرژی زیادی به صورت گرما آزاد میشود. این گرما به حدی است که شهابسنگ شروع به درخشیدن کرده و بخشی از آن میسوزد. این درخشندگی را ما به عنوان "شهاب" یا "ستاره دنبالهدار" مشاهده میکنیم.
3. دمای بسیار بالا
اصطکاک شدید باعث افزایش دمای شهابسنگ به سطح بسیار بالایی میشود. دمای آن میتواند به چند هزار درجه سلسیوس برسد، که موجب میشود شهابسنگ به تدریج از بین برود. این فرایند بیشتر در لایههای بالاتر جو رخ میدهد و اگر شهابسنگ کوچک باشد، پیش از رسیدن به سطح زمین کاملاً میسوزد.
4. شکل و ترکیب شهابسنگ
ترکیب شهابسنگ نیز تأثیر زیادی در میزان سوختن آن دارد. شهابسنگهای سنگی و سیلیکاتی معمولاً بیشتر میسوزند، در حالی که شهابسنگهای فلزی مانند آهن و نیکل، مقاومتر هستند و ممکن است تا سطح زمین برسند.
چگونه میتوانیم شهابسنگها را شناسایی کنیم؟
شناسایی شهابسنگها به چند روش مختلف امکانپذیر است که به ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی آنها بستگی دارد. در اینجا برخی از راههای شناسایی شهابسنگها آورده شده است:
| روش شناسایی | توضیح |
|---|---|
| ظاهر و شکل ظاهری | شهابسنگها معمولاً سطحی سوخته و مات دارند. این سطح میتواند سیاه یا قهوهای تیره باشد و بعضی از آنها لایههای شیشهای دارند. |
| وزن سنگ | شهابسنگها نسبت به اندازه خود سنگینتر هستند، زیرا حاوی فلزات سنگینی مانند آهن و نیکل هستند. |
| مگنتیزم (خاصیت مغناطیسی) | شهابسنگها معمولاً خاصیت مغناطیسی دارند به دلیل فلزات آهن و نیکل. این سنگها با آهنربا جذب میشوند. |
| بافت داخلی | شهابسنگها بافت خاصی دارند که ممکن است شامل دانههای فلزی باشد. با شکستن آنها، این بافتها قابل مشاهده هستند. |
| طعم و بو | شهابسنگها معمولاً طعم یا بوی خاصی ندارند، اما ممکن است بویی شبیه به گوگرد یا فلزات داشته باشند. |
| وجود ایریدیوم | شهابسنگها معمولاً ایریدیوم دارند که در سطح زمین نادر است. این میتواند نشانهای از شهابسنگ بودن سنگ باشد. |
| اندازه و شکل | شهابسنگها معمولاً شکل نامنظم دارند، اما ممکن است گرد یا بیضوی باشند و میتوانند در اندازههای مختلفی باشند. |
| شیشههای شهابسنگی | شهابسنگها گاهی شیشههای خاصی به نام "شیشههای شهابسنگی" میسازند که به دلیل گرما و فشار هنگام ورود به جو به وجود میآید. |
1. ظاهر و شکل ظاهری
سطح سوخته: شهابسنگها معمولاً سطحی سوخته و مات دارند که به دلیل اصطکاک با جو ایجاد شده است. این سطح ممکن است سیاه یا قهوهای تیره باشد.
لایهگذاری: بسیاری از شهابسنگها دارای لایههای ظریفی از شیشهای به نام "شیشههای شهابسنگی" هستند که به دلیل حرارت بالا در جو به وجود میآید.
رنگ و براقیت: شهابسنگها معمولاً براق و فلزی به نظر میآیند. فلزاتی مثل آهن و نیکل در بسیاری از شهابسنگها وجود دارند که باعث براق شدن سطح آنها میشود.
2. وزن سنگ
شهابسنگها نسبت به سنگهای معمولی زمین بسیار سنگینترند. این به دلیل حضور فلزات سنگین مانند آهن و نیکل در ترکیب آنها است. اگر سنگی که پیدا کردهاید نسبت به اندازهاش خیلی سنگین است، احتمالاً شهابسنگ باشد.
3. مگنتیزم (خاصیت مغناطیسی)
بسیاری از شهابسنگها به دلیل حضور فلزات آهن و نیکل خاصیت مغناطیسی دارند. اگر سنگی که پیدا کردهاید با یک آهنربا جذب شود، احتمالاً شهابسنگ است.
4. شکستن و بافت داخلی
بافت داخلی: شهابسنگها معمولاً بافتهای خاصی دارند که به علت ترکیب مواد معدنی درون آنها به وجود میآید. بعضی از شهابسنگها دارای دانههای فلزی درون خود هستند که قابل مشاهده هستند.
شکستن: هنگام شکستن شهابسنگ، ممکن است داخل آن از مادهای فلزی یا شبیه به فلز براق باشد. این ویژگی در شهابسنگهای آهنی یا شهابسنگهای سنگی معمولی رایج است.
5. طعم و بو
شهابسنگها معمولاً طعم یا بوی خاصی ندارند، اما برخی از نمونههای شهابسنگهای خاص ممکن است بویی شبیه به گوگرد یا فلزات داشته باشند، مخصوصاً وقتی تازه پیدا شوند.
6. وجود ایریدیوم
شهابسنگها معمولاً دارای ایریدیوم هستند که یک عنصر فلزی است و به طور معمول در سطح زمین کم یافت میشود. اگر شهابسنگی ایریدیوم داشته باشد، این میتواند نشانهای از آن باشد که سنگ مورد نظر شهابسنگ است.
7. اندازه و شکل
شهابسنگها معمولاً دارای اشکال نامنظم هستند، اما برخی از آنها میتوانند گرد یا بیضوی باشند. این سنگها میتوانند در اندازههای مختلف از چند میلیمتر تا چند متر باشند.
8. شیشههای شهابسنگی
گاهی اوقات شهابسنگها در اثر گرما و فشار زیادی که در هنگام ورود به جو وارد میکنند، شیشههایی به نام "شیشههای شهابسنگی" میسازند که به شکلهای مختلفی یافت میشوند.
آیا شهابسنگها میتوانند به طور مستقیم به انسان آسیب برسانند؟
شهابسنگها به طور مستقیم نمیتوانند به انسانها آسیب جدی برسانند، زیرا برخورد شهابسنگها با زمین بسیار نادر است و بیشتر آنها در جو زمین سوخته و از بین میروند. با این حال، در موارد بسیار نادر، شهابسنگها میتوانند به انسانها آسیب بزنند. در اینجا چند نکته درباره این موضوع آورده شده است:
1. شهابسنگها بیشتر در جو سوخته میشوند
بیشتر شهابسنگها به محض وارد شدن به جو زمین، به دلیل اصطکاک شدید با مولکولهای هوا، حرارت زیادی تولید کرده و میسوزند. به همین دلیل، فقط شهابسنگهای بزرگ و مقاوم میتوانند به سطح زمین برسند و احتمال برخورد آنها با انسان بسیار کم است.
2. خطرات محدود به شهابسنگهای بزرگ
اگر شهابسنگی بزرگتر از حد معمول باشد و نتواند در جو بسوزد، ممکن است به زمین برسد. این شهابسنگها میتوانند دهانههای بزرگی ایجاد کنند و حتی در برخی موارد باعث آسیب به انسانها یا مناطق پرجمعیت شوند. اما این نوع حوادث بسیار نادر است.
3. ثبت موارد نادر
تاکنون تنها چند مورد از برخورد شهابسنگها با انسانها ثبت شده است. یکی از معروفترین موارد، برخورد شهابسنگی به یک خانم در سال ۱۹۵۴ بود که در آلاباما، ایالات متحده، به طور اتفاقی توسط یک شهابسنگ آسیب دید. این اتفاق در طول تاریخ بشر بسیار نادر بوده است.
4. آسیبهای دیگر
برخلاف آسیب مستقیم به انسانها، شهابسنگها میتوانند به زیرساختها، خانهها یا خودروها آسیب برسانند. در موارد بسیار نادر، برخورد شهابسنگهای بزرگ میتواند باعث آتشسوزی یا انفجار شود.
5. ریسک کلی بسیار پایین است
به طور کلی، خطر آسیب دیدن توسط شهابسنگها بسیار کم است. اکثر شهابسنگها در جو سوخته و از بین میروند و تنها تعداد کمی از آنها به سطح زمین میرسند. علاوه بر این، زمین مساحت بسیار بزرگی دارد و احتمال برخورد یک شهابسنگ با انسان در مقیاس جهانی بسیار کم است.
تا به حال کسی بر اثر برخورد شهاب سنگ به زمین جان خود را از دست داده است؟
تا به امروز، هیچ گزارش معتبر و مستندی از مرگ فردی به دلیل برخورد شهابسنگ به زمین وجود ندارد. در حقیقت، برخورد شهابسنگها با انسانها بسیار نادر است و بیشتر آنها در جو زمین سوخته و از بین میروند. تاکنون تنها چند مورد از برخورد شهابسنگها با انسانها ثبت شده است، اما هیچکدام از این برخوردها باعث مرگ کسی نشدهاند.
برخی از موارد نادر برخورد شهابسنگها:
تصادف با انسانها: در سال ۱۹۵۴، یک خانم به نام "ان نیتر" در آلاباما، ایالات متحده، توسط شهابسنگی که از آسمان سقوط کرده بود، زخمی شد. این مورد اولین بار بود که یک شهابسنگ به طور مستقیم به انسان برخورد میکرد، اما او جان سالم به در برد و مرگ هیچ فردی در این حادثه گزارش نشد.
شهابسنگهای سقوطی بر روی اشیاء: شهابسنگها میتوانند به زیرساختها یا اشیاء آسیب بزنند، اما آسیبهای جانی ناشی از آنها در مقیاس جهانی بسیار نادر است.
دلیل نادر بودن برخورد:
سوختن در جو: بیشتر شهابسنگها به محض وارد شدن به جو زمین، به دلیل اصطکاک زیاد سوخته و از بین میروند. این امر باعث میشود که فقط شهابسنگهای بزرگ و مقاوم قادر به رسیدن به سطح زمین شوند.
حجم زمین: سطح وسیع زمین باعث میشود که احتمال برخورد شهابسنگها با انسانها به طور تصادفی بسیار کم باشد.
چرا شهاب سنگ ها در جو می سوزند؟
![]()
شهابسنگها در جو زمین میسوزند به دلیل اصطکاک شدیدی که با مولکولهای هوا دارند. وقتی شهابسنگها وارد جو زمین میشوند، با سرعت بسیار بالا حرکت کرده و با مولکولهای هوا برخورد میکنند. این برخورد باعث ایجاد اصطکاک میشود که در نهایت موجب تولید گرمای زیاد و سوختن شهابسنگ در جو میشود. این فرایند به طور خلاصه به این شکل است:
| عامل | توضیح |
|---|---|
| سرعت بالای شهابسنگ | شهابسنگها هنگام ورود به جو با سرعتهای بسیار بالا (۱۰ تا ۷۰ کیلومتر بر ثانیه) حرکت میکنند. این سرعت بالا موجب ایجاد اصطکاک شدید با مولکولهای هوا میشود. |
| گرمای ناشی از اصطکاک | اصطکاک شدید میان شهابسنگ و مولکولهای هوا باعث تولید گرمای زیاد میشود. این گرما موجب میشود شهابسنگ درخشیده و به تدریج بسوزد. |
| دمای بسیار بالا | گرمای حاصل از اصطکاک باعث افزایش دمای شهابسنگ به چند هزار درجه سلسیوس میشود، که باعث میشود شهابسنگ بسوزد و از بین برود. |
| ترکیب شهابسنگ | ترکیب شهابسنگ بر میزان سوختن آن تأثیر دارد. شهابسنگهای سنگی بیشتر میسوزند، در حالی که شهابسنگهای فلزی مانند آهن و نیکل، مقاومترند و ممکن است به زمین برسند. |
| ضخامت جو زمین | جو زمین به دلیل برخورد شهابسنگها با مولکولهای بیشتری در ارتفاعات پایینتر، گرمای بیشتری تولید میکند و موجب سوختن بیشتر شهابسنگها میشود. |
1. سرعت بالا
شهابسنگها هنگام ورود به جو با سرعتهای بسیار زیاد حرکت میکنند، معمولاً حدود ۱۰ تا ۷۰ کیلومتر بر ثانیه. این سرعت بالا باعث میشود که شهابسنگها با مولکولهای هوا برخورد کنند و اصطکاک شدیدی ایجاد شود.
2. گرمای زیاد ناشی از اصطکاک
هنگام برخورد شهابسنگ با مولکولهای هوا، انرژی زیادی به صورت گرما آزاد میشود. این گرما به حدی است که شهابسنگ به تدریج شروع به سوختن کرده و ممکن است به طور کامل از بین برود. این پدیده در لایههای بالای جو اتفاق میافتد.
3. دمای بسیار بالا
اصطکاک ایجاد شده با مولکولهای هوا دمای شهابسنگ را به چند هزار درجه سلسیوس میرساند. این دما باعث میشود که شهابسنگ بسوزد و درخشندگی زیادی تولید کند. این درخشندگی را به نام "شهاب" یا "ستاره دنبالهدار" میشناسیم.
4. ترکیب شهابسنگ
ترکیب شهابسنگ نیز تأثیر زیادی در میزان سوختن آن دارد. شهابسنگهای سنگی و سیلیکاتی معمولاً سریعتر از شهابسنگهای فلزی میسوزند، زیرا فلزات مانند آهن و نیکل مقاومت بیشتری در برابر حرارت دارند.
5. ضخامت جو زمین
جو زمین نقش مهمی در سوختن شهابسنگها دارد. هرچه شهابسنگها پایینتر به سطح زمین میآیند، با مولکولهای بیشتری برخورد میکنند که باعث ایجاد اصطکاک بیشتر و گرمای شدیدتری میشود.
ارسال نظر