تحلیل اقتصادی: رهایی از محاصره مثلث شَر در ایران
اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۵ با سه بحران هم‌زمان — تحریم‌های خارجی، ناترازی‌های داخلی و خشکسالی — مواجه است که می‌تواند تورم را به بالای ۵۰ درصد برساند و بحران انرژی و مواد غذایی را تشدید کند.
کارشناسان حوزه اقتصادی پیش‌بینی کرده‌اند که سال ۱۴۰۵ شاهد تلفیق سه بحران جدی خواهد بود؛ فشار تحریم‌ها و تنش‌های بین‌المللی ، ناترازی داخلی طولانی‌مدت و خشکسالی گسترده . این بحران‌ها با هم می‌توانند شرایط اقتصادی کشور را به شدت تضعیف کنند. تحریم‌ها ممکن است فروش نفت را کاهش دهند، درآمدهای ارزی را محدود کنند و منجر به افزایش نرخ دلار شوند. هم‌زمان، مشکلات بودجه‌ای دولت می‌تواند باعث استفاده بیشتر از منابع بانک مرکزی و افزایش حجم نقدینگی شود. از سوی دیگر، خشکسالی نیز تولیدات کشاورزی را کاهش داده و قیمت مواد غذایی را افزایش می‌دهد.
این تحولات نشان می‌دهد که اقتصاد ایران در سال آینده با چالش‌های بیشتری روبه‌رو خواهد بود. اما سؤال اصلی اینجاست که چه اقداماتی می‌توان انجام داد تا آسیب‌ها را کاهش داد و با کمترین هزینه از دوران سخت عبور کرد؟
در این باره گفتگویی با امیرحسین خالقی، اقتصاددان و متخصص سیاست‌گذاری عمومی ، انجام شده است. او بر این عقیده است که بهبود در اقتصاد ایران نیازمند تغییرات جدی در سطح سیاست‌گذاری است و می‌گوید که باید رویکردها را تغییر داد .
<
آقای خالقی! بر اساس تحلیل‌های مختلف، به دلیل سه عامل بحران‌های بین‌المللی، خشکسالی و ناترازی داخلی ، سال آینده سالی دشوار پیش‌بینی می‌شود. دیدگاه شما درباره این چشم‌انداز چیست؟
پاسخ این سؤال پیچیده است. به نظر می‌رسد که «همگرایی بحران‌ها» که پیش از این توسط برخی اقتصاددانان مطرح شده، اکنون جدی‌تر شده است. در این میان، دو عامل تأمین اجتماعی و ناترازی بانکی نیز از چالش‌های قابل توجه هستند.
مسأله اصلی این است که نبود عزمی جدی برای مواجهه با این بحران‌ها، شرایط را پیچیده‌تر می‌کند. همچنین، ساختارهای بوروکراتیکی که برای اجرای سیاست‌ها و برنامه‌ها طراحی شده‌اند، توان لازم برای مقابله با این مسائل را ندارند.
عدم وجود طرح مشخص برای مدیریت بحران
در حوزه‌های مختلف از جمله محیط‌زیست، بهبود سیاست خارجی، تأمین اجتماعی و نظام بانکی ، هیچ طرح مشخص و مؤثری وجود ندارد. حتی اگر برنامه‌ای روی کاغذ باشد، موفقیت آن به اجرای موفقت‌آمیز بستگی دارد که این نیز به مدیریت و ایجاد گفت‌وگو با تمام ذی‌نفعان نیاز دارد.
سال آینده، سخت‌تر از امروز
به نظر می‌رسد که در بسیاری از حوزه‌ها، حتی یک چشم‌انداز روشن نیز دیده نمی‌شود. بحرانی‌ترین بخش‌ها مانند انرژی و منابع طبیعی قابل لمس‌تر هستند. احتمالاً سال آینده شاهد بحران‌های گازی و برقی به‌مراتب شدیدتری خواهیم بود. شرایط، به‌ویژه در زمینه اقتصادی، تنها بدتر می‌شود و تمامی شاخص‌های اقتصادی از جمله تورم تحت تأثیر این وضعیت قرار می‌گیرند.
<
بحران انرژی: بحرانی جدی‌تر از پیش
با افزایش تحریم‌ها و تشدید فشارهای بین‌المللی، اجرای بسیاری از طرح‌ها به تعویق می‌افتد. در این میان، بحران انرژی و منابع طبیعی مهم‌ترین چالش‌ها هستند. این بحران‌ها رشد اقتصادی را کاهش داده و بحران‌های اجتماعی از جمله افزایش ناامنی و ناآرامی‌ها را تقویت خواهند کرد.
شرایط صادرات نفت و تورم
آقای خالقی تأکید می‌کند که حتی اگر صادرات نفت در وضع فعلی باقی بماند، باز هم تورم بالایی در پیش است. ناترازی مالی و بحران انرژی، عوامل اصلی فشار بر شاخص‌های اقتصادی هستند. به گفته او، اگر ساختارها تغییر نکند، احتمال وقوع بحران‌های عمیق‌تر بیشتر خواهد شد.
اقتصاد در چاله بحران‌های عمیق
در حال حاضر، شرایط اقتصادی ایران در حال تثبیت همان مشکلات و نابرابری‌های ساختاری گذشته است. تورم و ناترازی بودجه همچنان از بزرگ‌ترین موانع اقتصادی به شمار می‌روند و در آینده‌ای نزدیک تغییر چندانی پیش‌بینی نمی‌شود.
ضرورت تصمیمات جسورانه سیاسی
خالقی بر این باور است که هیچ راهکاری در قالب مسائل اقتصادی وجود ندارد و تنها راه عبور از بحران، در سطح سیاسی نهفته است. او می‌گوید: «باید تمکین به واقعیت‌ها صورت گیرد، چرا که بدون بازنگری در سیاست‌های کلان و اتخاذ تصمیمات شجاعانه، کشور در مسیر فروپاشی قرار می‌گیرد.»
شجاعت در تصمیم‌گیری، کلید حل بحران
خالقی اعتقاد دارد که برای جلوگیری از فروپاشی اقتصادی و حفظ امیدواری، باید تحولاتی اساسی در سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی صورت گیرد. تنها راه موجود، تغییر مسیر و بازسازی برنامه‌ها با کمک دیدگاه‌های جدید و تصمیم‌گیرانی شجاع است که آمادگی پذیرش خطر و مسئولیت را داشته باشند.
<
ارسال نظر