فرزین و علی آبادی از دولت خداحافظی می کنند؟ / دلایل جدایی احتمالی هرکدام چیست

خبر آنلاین در ادامه آورده است ؛ با وجود آنکه یک سال از تشکیل دولت چهاردهم می گذرد، اما تاکنون کابینه مسعود پزشکیان دچار تغییراتی شده است. استعفای معاون راهبردی رئیس‌جمهوری، برکناری معاون پارلمانی و همچنین استیضاح وزیر سابق اقتصاد و حتی قهر مشاورعالی رئیس جمهوری از جمله تغییرات دولت به شمار می‌روند.

سیاست دولت پزشکیان در تغییر و تحولات کابینه

فرآیند تغییر در دولت چهاردهم دارای فلسفه خاصی است. پزشکیان با گفتمان وفاق ملی و در شرایط از پیش برنامه ریزی نشده سکاندار پاستور شد. او تلاش کرد تا با راضی نگه داشتن همه طیف‌های سیاسی، صندلی‌ای را در پاستور به آنان اختصاص دهد. اما حتی این گفتمان هم نتوانست همه حامیان و مخالفان دولت را راضی نگه دارد. از یک‌سو، پایداری ها و تندروها به دلیل محدود شدن قدرتشان در دولت عصبانی بودند . از سوی دیگر، اردوگاه اصلاح طلبان و نه اصلاحات، داعیه سهم‌خواهی دردولت داشت و از حضور کم‌تعداد اصلاح‌طلبان در کابینه شاکی بود.

در سوی دیگر میدان، حضور برخی از اعضای دولت سیزدهم در پاستور، آن هم در پست‌های کلیدی کابینه چون ریاست بانک مرکزی یا وزارت نیرو، با انتقادات طیف دیگر سیاسی، اقتصادی و حتی افکار عمومی همراه بود. این طیف با انتقاد از حضور این افراد در دولت، آنان را ادامه‌دهنده وضعیت اقتصادی به بار آمده توسط دولت مرحوم رئیسی می‌دانستند. به خصوص که در طی این یک ساله، علی‌آبادی و فرزین هرکدام دچار اشتباهات محاسباتی زیادی در ماجرای ناترازی‌ها و کمبود انرژی و رسیدن دلار به رکورد تاریخی صد هزار تومان شدند. 

با این حال، تاکنون مسعود پزشکیان در برابر اصرار کارشناسان برای تغییرات این دو عضو کابینه که به جز ایجاد هزینه علیه دولت، اقدام مثبتی از خود نشان ندادند، مقاومت کرده و خواستار دادن فرصت زمانی حدود یکساله به آنان بود. در واقع، پزشکیان حتی زمانی هم که اختلافات میان تیم اقتصادی دولت علی الخصوص میان همتی، فرزین و طیب‌نیا اوج گرفته بود، عقیده داشت که باید یکسال از زمان شروع دولت بگذرد تا بتواند تغییراتی را چون برکناری فرزین از ریاست کل بانک مرکزی ایجاد کند. او حتی با حضور سرزده خود به بانک مرکزی این پیام را رسانده بود که فعلا قصد برکناری فرزین را ندارد.

چنانچه رئیس‌جمهوری حتی یک‌بار در آبان سال گذشته درباره انتقادات و اصرارها بر ضرورت تغییر کابینه گفته بود: «ارزیابی کلی بنده از انتخاب وزرا، استانداران و مدیران ارشد دولت در مجموع خوب بوده است. گرچه ممکن است هنوز با وضعیت ایده‌آل ما فاصله داشته باشد، اما معتقدیم همین تغییراتی که ایجاد شده و قبلاً امکان آن وجود نداشت، دستاوردهای بزرگی است که باید قدر بدانیم و به بهانه‌های مختلف ایجاد اختلاف نکنیم.» حال و در روزهای منتهی به هفته دولت و یک‌سالگی کابینه چهاردهم، به نظر می‌رسد که پزشکیان کمی از نظر خود عقب‌نشینی کرده است. شنیده‌ها از دولت حکایت از ایجاد تغییرات در تیم اقتصادی دارند.

خروجی‌های دولت پزشکیان

با این حال، برخلاف میل مسعود پزشکیان، تاکنون چهار نفر از کابینه او خداحافظی کرده‌اند. از میان این چهار نفر، محمدجواد ظریف ، علی طیب‌نیا و عبدالناصر همتی تأثیر زیادی در پیروزی رئیس‌جمهور در تیرماه ۱۴۰۳ داشتند. اما زودتر از آنچه تصور می‌شد، از دولت کنار گذاشته شدند. اگرچه نمی‌توان کتمان کرد که ظریف و همتی به دلیل غضب نمایندگان مجلس و سیاسی‌کاری مخالفان دولت از کابینه چهاردهم خداحافظی کردند، اما عملکرد ضعیف دولت در حمایت از آنان هم بر کسی پوشیده نیست.

همچنین علی طیب‌نیا که از همان روزهای اول پیش‌بینی می‌شد حضور پررنگ‌تری در دولت داشته باشد و به‌عنوان وزیر اقتصاد یا ریاست بانک مرکزی معرفی شود، در نهایت به‌عنوان مشاور عالی رئیس‌جمهوری منصوب شد. مشاوری که حتی در اولین سفر پزشکیان به نیویورک هم حضور داشت؛ اما به دلیل اختلافات شدید میان تیم اقتصادی دولت، از ادامه همکاری با پزشکیان انصراف داد.

شهرام دبیری هم که دوستی دیرینه‌ای با مسعود پزشکیان داشت، به دلیل سفر پرهزینه به قطب جنوب در عید نوروز در شرایط اقتصادی نامساعد جامعه و البته انکار آن، توسط رئیس‌جمهوری برکنار شد. با این حال، روایت‌های متفاوتی درباره خروج این چهره‌ها از دولت مطرح می‌شود. به نظر می‌رسد برخی از افرادی که در نزدیکی پزشکیان هم هستند، در خروج این چهره‌ها تأثیر داشتند.

تغییر در تیم اقتصادی دولت؟

چند روزی می‌شود که برخی رسانه‌ها از ضرورت تغییر در تیم اقتصادی دولت می‌نویسند و عملکرد برخی وزرا و مسئولان زیر تیغ انتقادات رفته است. چنانچه هر روز یک خبر علیه برخی از آنان منتشر می‌شود. اگرچه این خبرها بلافاصله تکذیب می‌شود اما در شرایط فعلی کشور اثرات منفی خود را دارند.

اما آیا دولت دست به ایجاد تغییرات در کابینه می‌زند یا پزشکیان بار دیگر اصرار به حفظ دولتمردانش می‌کند؟ شنیده‌ها از این قرار است که یکی از وزرایی که این روزها به شدت زیر تیغ انتقادات رفته، غلامرضا قزلجه ، وزیر جهاد کشاورزی است. او سال گذشته برای رسیدن به صندلی وزارت، ردای نمایندگی را از تن به درآورد؛ این روزها به دلیل گرانی برنج و احتکار آن، گرانی تخم‌مرغ و حبوبات و انتشار شائبه‌ها و ادعاهایی چون پاداش ۱۵۰ میلیون تومانی مدیریت جنگ و عدم مدیریت صحیح در وزارت جهاد کشاورزی در آستانه برکناری است.

همچنین محمدرضا فرزین هم به دلیل عملکرد نامناسب خود در بانک مرکزی و رکوردهای عجیب دلار، از دیگر چهره‌هایی است که به نظر می‌رسد به پایان کار خود نزدیک شده و به‌زودی از دولت خداحافظی می‌کند.

عباس علی‌آبادی هم با سابقه معاونت وزیر نیرو در امور برق و انرژی، در طول وزارت خود در وزارت نیرو نتوانسته است از تجربیات گذشته خود استفاده کند و عملکرد ضعیفی داشته است. اشتباهات علی‌آبادی که در دولت رئیسی وزیر صمت بوده، باعث شده تا نمایندگانی که روزی از حامیان او بودند، امروز به منتقدان سرسخت او تبدیل شوند و خواهان استیضاحش باشند. از مهم‌ترین اشتباهات علی‌آبادی مربوط به ماجرای پویش «دو درجه کمتر» در زمستان سال گذشته است. در آن زمان، روزانه دو ساعت برق مردم قطع می‌شد و حتی منجر به دعوا و اختلاف میان دو وزارتخانه نیرو و نفت شد. عملکرد علی‌آبادی با توجه به اینکه بازمانده دولت اصولگرای سیزدهم بوده برای بسیاری این شائبه را ایجاد کرده بود که شاید عملکرد او پاشنه آشیل دولت چهاردهم شود که پیش‌بینی این طیف چندان هم بی‌راه نبوده است.

اشتباهی که پزشکیان با اعتراف به آن گفته بود: «گفته بودند باید از آبان گاز قطع شود. با مدیریتی که صورت گرفت، از خطر و بحران قطعی گاز گذشتیم. به هر حال هزینه‌ای برای آن پرداخت کردیم. دلمان نمی‌خواست مازوت بسوزانیم. وزیر نیرو گفته بود اگر دو ساعت خاموشی بدهیم مشکل حل می‌شود، اما محاسبه درست نبود و متوجه شدیم حتی اگر یک روز هم خاموشی می‌دادیم مشکل حل نمی‌شد . »

حال، این روزها که بحران ناترازی بیش از پیش شده و وزارت نیرو مدیریت مناسبی از خود به جای نگذاشته است، به نظر می‌رسد علی‌آبادی هم در آستانه خروج از پاستور باشد. با این حال، اگرچه دولت تا به حال اصرار به حضور علی‌آبادی، فرزین و حتی نوری قزلجه در تیم خود داشته است، اما با توجه به شرایط سخت کشور، باید دید باز هم بر خواست خود پافشاری می‌کند یا راه خروج آنان از کابینه هموار شده است؟

در واقع، باید گفت که ادامه اصرار بر حفظ چهره‌های ناکارآمد، هزینه‌های سیاسی و اقتصادی سنگینی برای دولت دارد. هفته دولت امسال، آزمونی است برای پزشکیان تا نشان دهد اراده تغییر واقعی در مدیریت کشور دارد یا همچنان فرصت‌سوزی می‌کند و فشار بحران‌ها را بر دوش مردم می‌گذارد.