عملیات ویژه ارتش در خلیج فارس؛ حمله بعثی‌ها به کشتی‌های تجاری و نفتکش‌های ایرانی چطور خنثی شد؟

طرح عملیاتی «اژدر» یکی از برنامه‌های مهم و موفق نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس بود که در پاسخ به تهدیدات نیروی دریایی عراق در خلیج فارس و به‌ویژه بندر امام خمینی (ره) علیه کشتی‌های تجاری و نفتکش‌های حامل نفت ایران انجام شد. در سال‌های اولیه جنگ، رژیم بعث عراق با استفاده از جنگنده‌های سوپراتاندارد و بالگردهای سوپر فلون مجهز به موشک‌های اگزوسه، به کشتی‌های تجاری و نفتکش‌های ایرانی در خلیج فارس حمله می‌کرد و تلاش داشت تا توان اقتصادی کشور را فلج کند. 

به گزارش فارس، این حملات به‌ویژه در ورودی خور موسی و بندر امام خمینی خساراتی به بار آورد. در پاسخ به این تهدیدات، فرماندهان نیروی هوایی ارتش تصمیم گرفتند تا با گسترش جنگنده‌های F-۱۴ به خلیج فارس طرحی برای حفاظت از خطوط تجاری ایران اجرا کنند. طبق این ماموریت، هر کاروان نفتکش متعلق به ایران از مسیر بوشهر تا بندر امام خمینی (ره) ۴ فروند جداگانه از طریق اصفهان و ۲ فروند از شیراز با پشتیبانی‌‎‌های مختلف ماموریت اسکورت را انجام می‌دادند. 

نحوه عملیات بدین شکل بود که اگر ۴ فروند می‌خواست از صبح پرواز کند، وقتی ساعت پرواز آن را به ۴ الی ۵ ساعت می‌رسید ۴ فروند دیگر به عنوان رزرو یا پشتیبانی جایگزین می‌شد و کاروان‌ها را از بوشهر تا پایین جزیره خارک و هدایت به بندر امام فعالیت می‌کردند. 

امیر سرتیپ دوم خلبان فضل‌الله جاویدنیا و امیر سرتیپ دوم خلبان محمد عقبائی خلبانانی هستند که یکی از پروازهای طرح اژدر را در ۱۲ دی سال ۱۳۶۲ روایت کرده‌اند. در این پرواز، ابتدا دو فروند تامکت F-۱۴ ایران به فرماندهی امیر سرلشکر خلبان شهید عباس بابایی معاون وقت عملیات نیروی هوایی ارتش به همراه امیر سرتیپ دوم خلبان ابراهیم انصارین و امیر سرتیپ دوم خلبان فضل‌الله جاویدنیا و امیر سرتیپ دوم خلبان محمد عقبائی به‌عنوان وینگ‌من (Wingman) عملیات را آغاز کردند. 

دو فروند تامکت دیگر نیز طبق این طرح از پایگاه هفتم شکاری شیراز به پرواز درآمده بودند. اما، فروند دوم این دسته پروازی با بروز مشکل به پایگاه بازگشت و فروند اول به خلبانی امیر سرتیپ دوم خلبان یدالله خلیلی از این دسته پروازی با دستور شهید بابایی به دسته دو فروندی ملحق شد. بنابراین، سه فروند به تعقیب دو فروند جنگنده عراقی رفتند که از سمت فاو در حال نزدیک شدن به این منطقه بودند.