مرگ‌های زنجیره‌ای پلنگ ایرانی؛ سازمان حفاظت محیط‌زیست تماشاگر انقراض؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، هر چند روز یک‌بار تیترهای تلخ: «پلنگی در جاده فلان زیر گرفته شد»، «پلنگی دیگر به ضرب گلوله شکارچیان از پا درآمد» یا «جسد پلنگی در دام روستاییان پیدا شد». این چرخه‌ی تکراری، به یک فاجعه ملی بدل شده؛ فاجعه‌ای که بیش از آن‌که به گردن جوامع محلی یا جاده‌های مرگبار بیفتد، باید از مسئولان سازمان حفاظت محیط‌زیست پرسید: برنامه شما برای نجات این گونه چیست؟

شینا انصاری، رییس فعلی سازمان حفاظت محیط‌زیست، در چندین مصاحبه به کلی‌گویی درباره «اقدامات حفاظتی» بسنده کرده، اما واقعیت میدانی چیز دیگری است. آمار رسمی نشان می‌دهد که جمعیت پلنگ ایرانی طی چند دهه گذشته در گستره‌ی تاریخی خود به‌شدت کاهش یافته است؛ زیستگاه‌ها تکه‌تکه شده، مناطق حفاظت‌شده بدون گارد و بودجه مانده‌اند و جاده‌سازی بی‌وقفه، مرز میان مرگ و زندگی این گونه را باریک‌تر کرده است.

پرسش اصلی اینجاست که وقتی تقریبا هر هفته یک پلنگ از دست می‌رود، سازمانی که بر اساس قانون باید حافظ حیات‌وحش باشد، چه کرده است جز صدور اطلاعیه‌های تکراری؟

کارشناسان محیط‌زیست بارها هشدار داده‌اند که زیستگاه پلنگ‌ها به دلیل چرای بی‌رویه دام‌ها و توسعه عمرانی به‌طور جدی تخریب شده.گارد محیط‌بانان کم‌تعداد و ضعیف‌تر از آن است که بتواند با شکارچیان مسلح مقابله کند.بودجه حفاظت از گونه‌ها کمتر از هزینه تبلیغات یک نهاد کوچک دولتی است.

در حالی‌که در بسیاری از کشورها برای نجات گوشتخواران بزرگ، برنامه‌های ملی چند دهه‌ای تدوین و اجرا می‌شود، در ایران پلنگ‌ها قربانی مدیریت مقطعی و بی‌برنامه‌گی هستند. حتی طرح‌های ساده‌ای مثل نصب فنس در جاده‌های حادثه‌خیز یا بیمه‌کردن دامداران در برابر حمله پلنگ‌ها سال‌هاست روی کاغذ مانده‌اند.

مطالبه روشن است، خانم انصاری! جامعه علمی و افکار عمومی دیگر به وعده‌های بی‌پشتوانه و آمارهای دست‌چین‌شده قانع نیست. شما باید شفاف کنید که چه برنامه عملیاتی برای حفاظت فوری از زیستگاه‌های باقی‌مانده دارید؟چه تعداد محیط‌بان به مناطق حساس اضافه خواهد شد؟منابع مالی برای اجرای این طرح‌ها از کجا تأمین می‌شود؟

حیات پلنگ ایرانی امروز در گرو تصمیم‌های همین لحظه است، نه در آینده‌ای مبهم و پر از وعده. هر تلف‌شدن تازه نه یک خبر عادی، که سندی است بر بی برنامگی حفاظتی . اگر روند فعلی ادامه پیدا کند، آیندگان خواهند پرسید که چرا وقتی هنوز فرصت بود، سازمانی به نام «حفاظت محیط‌زیست» کاری نکرد؟