جامعه بارها به مسئولان سیگنال داد که مریم میرزاخانی می‌تواند محرکی برای پیشرفت علمی زنان باشد؛ اما این پیام کمتر شنیده شد

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، سامان سلامیان، روانشناس و معلم در گفت و گو با رکنا گفت: امروز، سالگرد درگذشت پروفسور مریم میرزاخانی ، ریاضیدان برجسته ایرانی و تنها زن برنده مدال فیلدز، معتبرترین جایزه ریاضیات که به «نوبل ریاضیات» شهرت دارد، است. مریم، دختری ساده‌زیست از سرزمین پارس، با درخشش بی‌نظیر خود در آسمان علم، نه‌تنها مرزهای ریاضیات را جابه‌جا کرد؛ بلکه به الگویی جاودانه برای جوانان ایران، به‌ویژه دختران، تبدیل شد. او نشان داد که یک زن ایرانی می‌تواند در بالاترین قله‌های علم بایستد و با نگاهی مادرانه و انسانی، دنیا را تحلیل کند.

مریم میرزاخانی، الگویی برای نسل جدید

وی در ادامه افزود: مریم میرزاخانی در تهران زاده شد و از همان کودکی استعدادش در ریاضیات آشکار بود. او در المپیادهای جهانی ریاضی درخشید و مدال‌های طلا کسب کرد. سپس در دانشگاه‌های برتر جهان، از هاروارد تا استنفورد، نام ایران را بلندآوازه کرد. به محض ورود به هاروارد، استعداد او چنان درخشید که استادانش دریافتند تز دکترایش اثری انقلابی خواهد بود. مریم در سال ۲۰۱۴ به دلیل تحقیقات پیشگامانه‌اش در زمینه هندسه و سیستم‌های دینامیکی مدال فیلدز را دریافت کرد. او نه‌تنها یک دانشمند بود، بلکه نمادی از پشتکار، خلاقیت و اعتمادبه‌نفس به شمار می‌رفت.

این معلم و روانشناس گفت: سبک زندگی مریم، که در آن علم و مادری، کار و خانواده به‌زیبایی در هم آمیخته بودند، پیامی روشن به دختران ایران می‌دهد: شما می‌توانید در هر عرصه‌ای، از ریاضیات و علوم پایه گرفته تا مهندسی و فناوری، بدرخشید و در عین حال هویت خود را به‌عنوان یک زن و مادر حفظ کنید. او به دختران ایرانی آموخت که محدودیت‌ها را می‌توان شکست. امروز، دختران سرزمین پارس در کلاس‌های درس، آزمایشگاه‌ها و شرکت‌های فناوری، با الهام از مریم، خود را کمتر از دیگران نمی‌بینند. درخشش او گامی بلند در افزایش اعتمادبه‌نفس زنان ایران بود و نشان داد که یک زن ایرانی می‌تواند نه‌تنها در ایران، بلکه در جهان پیشرو باشد.

میراث جهانی مریم

این روانشناس تاکید کرد: نام و یاد مریم میرزاخانی نه‌تنها در ایران، بلکه در سراسر جهان گرامی داشته شده است. خیابان‌هایی در شهرهای بزرگ جهان، از جمله در برلین، مون‌پلیه و لیون فرانسه، به افتخار او نام‌گذاری شده‌اند. در حوزه علم و نجوم نیز یک گونه جدید زیستی در ایران، یک میکروماهواره، یک سیارک و یکی از دهانه‌های ماه به نام او ثبت شده‌اند. این نام‌گذاری‌ها نشان‌دهنده تأثیر عمیق مریم بر علم و فرهنگ جهانی است. بااین‌حال، جای تأسف است که در ایران، آن‌طور که شایسته است، به این افتخار ملی پرداخته نشده و روایت‌های الهام‌بخش از زندگی او کمتر در کانون توجه قرار گرفته است.

چرا مریم میرزاخانی به اندازه کافی دیده نشد؟

سامان سلامیان در ادامه گفت: جای تأسف است که جامعه علمی و فرهنگی ایران آنطور که شایسته است به مریم میرزاخانی نپرداخته است. درحالی‌که کشورهای دیگر از زندگی او فیلم و مستند ساخته‌اند، در ایران هنوز جای خالی روایت‌های الهام‌بخش از زندگی او احساس می‌شود. جامعه بارها به مسئولان سیگنال داده که مریم می‌تواند محرکی برای پیشرفت علمی زنان باشد؛ اما این پیام کمتر شنیده شده است.

او در ادامه افزود: متأسفانه، در برخی محافل، جملات کلیشه‌ای درباره مریم شنیده می‌شود: «او برای ایران کاری نکرد»، «به ایران بازنگشت تا دینش را ادا کند» یا «در خدمت ایران نبود». این سخنان نشان‌دهنده عدم درک عمیق از ماهیت علم است. همان‌طور که دکتر مهدی گلشنی، استاد فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف، اشاره کرده است: «اگر مریم در ایران بود، به دلیل سخت‌گیری‌های سیستم دانشگاهی و کمبود مقاله، احتمالاً نمی‌توانست استاد شود.» علم در مرزهای دانش، بستری جهانی می‌طلبد. مریم در استنفورد، در کنار برترین دانشمندان جهان، به تحقیقاتی پرداخت که نه‌تنها ایران، بلکه کل بشریت را به پیش برد. او با هر مقاله و هر کلاس درسش، نام ایران را در جهان طنین‌انداز کرد.

مریم، انگیزه‌ای برای نسل جوان

سامان سلامیان گفت: به‌عنوان یک معلم ریاضی که سال‌هاست با نسل جوان کار کرده‌ام، ایمان دارم که پرداختن به مریم میرزاخانی می‌تواند انگیزه‌ای بی‌نظیر برای جوانان، به‌ویژه دختران، ایجاد کند. مریم نشان داد که موفقیت در علوم پایه، ریاضیات، مهندسی و فناوری نه‌تنها ممکن، بلکه در دسترس است. او با زندگی ساده اما پربارش، به ما آموخت که راه پیروزی از پشتکار، کنجکاوی و باور به خود می‌گذرد.

این معلم و روانشناس تاکید کرد: دختران ایران امروز در دانشگاه‌ها، استارتاپ‌ها و مراکز تحقیقاتی، راه مریم را ادامه می‌دهند؛ اما برای اینکه این راه پررنگ‌تر شود، باید مریم را بیش از پیش به نسل جدید معرفی کنیم. باید داستان او را در کتاب‌های درسی، فیلم‌ها و برنامه‌های آموزشی بگنجانیم تا هر دختر ایرانی بداند که می‌تواند یک مریم میرزاخانی دیگر باشد.

میراث مریم برای ایران و جهان

او در پایان افزود: مریم میرزاخانی با هر معادله‌ای که حل کرد و هر دانش‌آموزی که تربیت کرد، دین خود را به ایران و جهان ادا کرد. او به ما آموخت که علم مرزی نمی‌شناسد، اما هویت و ریشه همیشه همراه ماست. در سالگرد درگذشت او، بیایید عهد ببندیم که میراثش را زنده نگه داریم؛ نه‌فقط با افتخار به گذشته، بلکه با ساختن آینده‌ای که در آن هر دختر ایرانی بتواند رویاهایش را به واقعیت بدل کند.