کشف دیوارهای عظیم و ۴ هزارساله «خیبر» در عربستان

در هزاره‌های سوم و چهارم پیش از میلاد، جمعیت‌هایی غیرمهاجر (یکجانشین) ساکن واحه‌های صحرای شمال عربستان شدند. حالا بقایایی از استحکاماتی که واحۀ خیبر را در بر گرفته بودند (یکی از طولانی‌ترین استحکامات شناخته‌شده آن دوره)، توسط تیمی مشترک از محققان مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه و کمیسیون سلطنتی العلا کشف شده‌اند. 

آنچه کشف شده است بقایایی از دیوارکشی‌های عظیم در این واحه است که در کنار واحۀ تیماء، یکی از دو واحه بزرگ عربستان است. تعدادی از واحه‌های دیواردار که قدمتشان به عصر برنز بازمی‌گردد قبلاً مستند شده بودند، اما این کشف مهم نور جدیدی بر سکونت انسان در شمال غربی عربستان می‌افکند و درک ما را از وضعیت اجتماعات محلی در دوره پیش از اسلام بیشتر میکند. 

باستان‌شناسان با مطالعه ویژگی‌های معماری و چیدمان استحکامات، می‌توانند اطلاعاتی را در مورد ساختار اجتماعی، استراتژی‌های نظامی و فعالیت‌های اقتصادی ساکنان باستانی این منطقه به دست آورند. این اطلاعات به حل معمای زندگی روزمره آن‌ها و تعاملشان با تمدن‌های همسایه کمک میکند. 

بازسازی دیجیتالی از دیوار طولانی و عظیمی که واحۀ خیبر را حدود 4 هزارسال قبل در بر می‌گرفت

این استحکامات در حال حاضر با نظارت گروهی از باستان‌شناسان و محققان در حال حفاری است. برای تضمین محافظت از سازه‌ها و تفسیر دقیق، روش کار مستلزم نقشه‌برداری دقیق، مستندسازی و تجزیه و تحلیل سازه‌ها است. از روش‌های پیچیده‌ای مانند سنجش از دور و اسکن سه بعدی برای تولید مدل‌های دیجیتالی پیچیده از استحکامات استفاده شده است. این روش امکان درک تکنیک‌های ساختمانی و عناصر معماری آن‌ها را در سطح عمیق‌تری فراهم می‌کند. 

ضخامت و عظمت دیوار در مقایسه با افرادی که در تصویر دیده می‌شوند کاملا مشخص است

این تیم با مقایسه بررسی‌های میدانی و داده‌های سنجش از دور با مطالعات معماری، این استحکامات را دارای ۱۴.۵ کیلومتر طول، بین ۱.۷۰ تا ۲.۴۰ متر ضخامت و تقریباً ۵ متر ارتفاع تخمین زد. این بنای عظیم که امروزه کمی کمتر از نیمی از طول اولیه آن (۴۱٪، ۵.۹ کیلومتر و ۷۴ سنگر) حفظ شده است، یک قلمرو روستایی و یکجانشین به وسعت نزدیک به ۱۱۰۰ هکتار را در بر می‌گرفت. تاریخ ساخت این استحکامات بر اساس تاریخ‌گذاری رادیوکربن از نمونه‌های جمع‌آوری‌شده حین کاوش‌ها، سال‌های ۲۲۵۰ تا ۱۹۵۰ پیش از میلاد تخمین زده شده است. 

نمای نزدیک از بخشی از بقایای دیوار سنگی

این مطالعه تأیید می‌کند واحه خیبر به وضوح بخشی از شبکه واحه‌های دیواردار در شمال غربی عربستان بوده است، اما کشف این استحکامات، پرسش‌هایی را در مورد علت ساخته شدن آن و ماهیت جمعیت‌هایی که آن را ساخته‌اند، به ویژه تعامل آن‌ها با جمعیت‌های خارج از واحه ایجاد می‌کند.

بخش دیگری از دیوار و استحکامات خیبر

افزون بر این، کشف این استحکامات عظیم راه‌های جدیدی را برای تحقیق در باستان‌شناسی گشوده است، از جمله کاوش بیشتر در منطقه در جستجوی مکان‌ها و آثار باستانی بیشتر که می‌تواند به ما در درک بهتر گذشته کمک کند. 

این کشف باستان‌شناسی راه را برای پیشرفت‌های بزرگ در شناخت گذشته‌های پیش از تاریخ، پیش از اسلام و اسلامی در شمال غربی شبه‌جزیره عربستان هموار می‌کند.