ایران از برجام خارج شده است و محمدجواد ظریف نیز استعفا کرده است

با آن که محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهوری در حاشیه جلسه هیأت دولت به صراحت بخشی از شایعات را تکذیب کرد اما کارخانه شایعه‌سازی یک دم هم متوقف نشد. به موازات انتشار این دست شایعات، این سؤال مجدداً مطرح شد که چرا ایران از برجام خارج نشده است؛ حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل به این سؤال پاسخ می‌دهد که چرا در برجام ماندیم و برای صیانت از حقوق خود چه باید بکنیم.

در روزهای گذشته شایعه خروج ایران از برجام دوباره قوت گرفت و برخی کانال‌ها به این موضوع که بارها و بارها تکذیب شده، دامن زده‌اند. برخی معتقدند طیفی که از ابتدا مخالف انعقاد توافق هسته‌ای بودند با این اخبار جعلی آرزوهای خود را در قالب خبر به جامعه پمپاژ می‌کنند. نظر شما چیست؟

یکی ازمشکلات ما در ایران اطلاع‌رسانی در باره موضوعات مهم است؛ برجام هم از این قاعده مستثنی نیست. بعد از انعقاد برجام یک طرف تلاش کرد اثبات کند که نمی‌شود به امریکا اعتماد کرد و برجام قرار بوده فقط به تحریم‌ها علیه ایران پایان بدهد؛ در حالی که بزرگترین دستاورد برجام، اولاً پایان دادن به روند پرونده سازی علیه ایران در آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای و نیز توقف اجرای شش قطعنامه تحت فصل هفتم شورای امنیت بود که ایران را تهدید کننده صلح و امنیت جهان معرفی می‌کرد. ثانیاً پذیرفتن اینکه ایران غنی‌سازی را ولو به شکل محدود ادامه بدهد.

منتقدین برجام از ابتدا این دو دستاورد را ناچیز پنداشتند یا لااقل برای مردم توضیح نمی‌دادند و نمی‌دهند چقدر این دو دستاورد مهم است. بر همین اساس است تلاش می‌کنند تنها نتیجه برجام را رفع تحریم‌ها تلقی و القا کرده و بر این اساس خروج امریکا از این توافق و بازگشت بخشی از تحریم‌ها را پایان برجام بدانند.

واقعیت این است که برجام از ابتدا هم قرار نبود کل مشکلات را حل کند؛ قرار بود بخشی را حل کند که کرد. اما همه روی این توافق دارند بعد از برجام در شورای امنیت قطعنامه‌ای علیه ما صادر نشد. یا شورای حکام که 12 قطعنامه علیه ایران تصویب و پیش زمینه‌ای فراهم کرده بود تا پرونده به شورای امنیت برود، بعد از برجام قطعنامه‌های مثبت صادر کرد و پرونده ایران بخصوص درباره پی ام دی را بست. منتقدان برجام مرتب این دستاورد را نادیده می‌گیرند و فقط روی این مانور می‌دهند که برجام قرار بود به تحریم‌ها پایان بدهد. قطعاً بین زمانی که امریکا اجرای تحریم‌ها را به حالت تعلیق درآورد یا الان که از این تفاهم بیرون آمده است، تفاوت کاملاً برجسته و چشمگیری وجود دارد. خروج امریکا از برجام، بر اقتصاد تأثیرگذار بود و همه پیش از تیرماه سال 97 و بعد از آن را احساس می‌کنند. اما خروج ایران از برجام به این معناست که ما اروپا و دوستان آسیایی خود را به سمت امریکا هل بدهیم.

الان برجام سبب اختلاف امریکا و اروپا شده است؛ چین و روسیه نیز با اتکا به همین روش ایران توانسته‌اند مدافع کشورمان باشند. خروج ایران از برجام یعنی با دست خود اروپا، چین و روسیه که الان با ما در این زمینه اشتراک نظر دارند را به سمت امریکا و عربستان سعودی سوق بدهیم.

هدف برجام خیلی موضوعات بود؛ چرا تحریم علیه کشورمان وضع شده بود؟ چون پرونده سازی کرده بودند. طرف مقابل ما با ادعاهایی غلط و نادرست این گونه القا کرده بودند که ایران، تهدیدکننده صلح و امنیت بین‌الملل است. این برای هر کشوری زمینه‌سازی خطرناکی است. خوشبختانه الان این فضا و زمینه وجود ندارد.

از منظر اقتصادی خروج ایران از برجام چه تأثیراتی خواهد داشت؟

برجام از نظر اقتصادی باعث شد تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران پایان داده شود؛ از طرفی موجب شد تحریم‌های اروپا هم پایان یابد و از طرفی موجب شد تحریم‌هایی که امریکا وضع کرده به حالت تعلیق دربیاید. متأسفانه دوستان این را مرتب نادیده می‌گیرند. این قطعاً در اقتصاد ایران تأثیر مثبت داشت. یک همکاری‌هایی بین ایران و اروپا شکل گرفت و براحتی می‌توانستیم با هند و چین رابطه خوب اقتصادی داشته باشیم. در حالی که بعد از خروج امریکا از برجام، عملاً دچار مشکل شده‌ایم. همه دارند این را حس می‌کنند. مغلطه است اگر ما بخواهیم باور نکنیم برجام در بهبود شرایط اقتصادی ایران تأثیر مثبت نداشت. هر چند آن گونه که ما می‌خواستیم نشد و ایران به دلیل کارشکنی‌های متعددی که از سمت اسرائیل، عربستان، خود امریکا و برخی‌ها در داخل کشور روا داشته شد، همه نتایجی که می‌خواست را بدست نیاورد. تحلیل منطقی از برجام این است که نباید از آن انتظار معجزه داشت؛ کما این که نداشتیم. برجام زمینه سازی حقوقی و پرونده‌سازی علیه ایران را پایان داد و امروز امریکا با خروج از برجام، عملاً این همکاری‌ها را دچار خدشه کرده است. اما این به معنای آن نبود که ما در پذیرش برجام اشتباه کردیم. برجام به نفع ملت ایران بود؛ چون به پرونده‌سازی علیه کشورمان پایان داد و غنی‌سازی در ایران به رسمیت شناخته شد. بزرگ‌ترین ضرر خروج ایران از برجام همان گونه که گفتم، این است که دشمنان ایران را دوباره با هم متحد می‌کند که این به نفع منافع ما نیست. حال سؤال اینجاست اگر خارج نشویم پس چکار کنیم؟ پیشنهاد من همیشه این بوده که می‌توانیم بخش‌هایی از برجام را به حالت تعلیق دربیاوریم و این به معنای بیرون آمدن نیست. برای این است طرف مقابل را به فعالیت وادارد تا به نوعی کار جدیدی انجام دهد. چون اروپا مدام می‌گوید می‌خواهد کاری انجام دهد، اما در عمل شرکت‌های بزرگ اروپایی ترجیح می‌دهند با امریکا کار کنند تا با ایران. برای اعمال فشار بر اروپا لازم است به جای خروج از برجام که اصلاً به نفع ما نیست بخش‌هایی را به حالت تعلیق دربیاوریم. این که چه بخش‌هایی تعلیق شود در حیطه شورای عالی امنیت ملی است.

فراموش نکنیم خروج از برجام یعنی دوستان‌مان را تشویق کرده‌ایم سمت جبهه مخالف ما برود؛ در صورت خروج از برجام با چین، روسیه و هند هم نمی‌توانیم کار کنیم. یادمان باشد همین چین و روسیه همراه قطعنامه‌ها علیه ایران بودند. چون آن زمان آنها نیز باور کرده بودند ایران تهدیدکننده صلح و امنیت دنیا است. ما با خروج از برجام فضا را دست امریکا و اسرائیل می‌دهیم تا نقشه‌های شوم‌شان علیه ایران را براحتی اجرایی کنند. در حالی که امروز این امریکاست که در پیشبرد اهدافش منزوی است و به خاطر خروج از تفاهمی چندجانبه، در معرض نکوهش و سرزنش. اخبار 24 ساعت گذشته رکنا را از دست ندهید