هجوم به بصره از بال چپ
رکنا: عملیات کربلای ۸ با رمز یا صاحب الزمان(عج) و با هدف انهدام نیروهای عراق و تحکیم مواضع به‌دست آمده درعملیات کربلای ۵ به مدت پنج روز در منطقه عملیاتی شرق بصره توسط نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی انجام شد.
پس از عملیات کربلای 5 شرایط جبهه‌های ایران و عراق ایجاب می‌کرد که عملیات در آن منطقه ادامه یابد. پیشروی در نهر دوعیجی به سوی خط جاسم و تلاش برای شکستن این خط و ادامه دور تک به طرف کانال زوجی و تشکیل خط دفاعی در آنجا، مهم‌ترین هدف برای تکمیل عملیات کربلای 5 و بهرهبرداری لازم در زمینه سیاسی و نظامی تشخیص داده شد. از این‌رو طی دو دوره در این مناطق عملیات صورت گرفت. دوره اول که تا سوم اسفند 1365 به درازا کشید و عملیات تکمیلی کربلای 5 نامیده شد، به‌دلیل هوشیاری دشمن و پیچیدگی زمین با موفقیت قابل ملاحظه‌ای همراه نبود. در دوره دوم عملیات کربلای8 طراحی و 36 روز پس از عملیات تکمیلی کربلای 5 انجام شد.
سپاه ابتدا در نظر داشت طی چند عملیات محدود، به‌صورت تدریجی خطوط منطقه تصرف شده را با رسیدن به کانال زوجی اصلاح و تکمیل کند، ولی با توجه به موانعی که وجود داشت، عملیات کربلای 8 طراحی و در دو محور برنامه‌ریزی شد تا توسط دو قرارگاه اجرا شود.
ساعت دو و پنج دقیقه روز 18 فروردین ماه 1366، دو قرارگاه کربلا و قدس سپاه پاسداران در شلمچه و در همان منطقه عملیاتی کربلای5 با به کارگیری 7 لشکر و تیپ رزمی و با رمز یا صاحب الزمان(عج) به منظور تصرف کانال زوجی در شرق بصره دست به عملیات زدند. ارتش عراق از اجرای این عملیات مطلع بود و به محض آغاز عملیات، سراسر خطوط جبهه را زیر آتش انواع سلاح‌های خود گرفت. جنگ سختی درگرفت و 50 دستگاه تانک و خودروی عراق منهدم شد و مجموعاً حدود 200 نظامی عراقی کشته شدند.
در ادامه این عملیات لشکرهای 33المهدی(عج)، 27 محمد رسول الله(ص)، 17 علی ابن ابی طالب(ع)، 25 کربلا، 19 فجر، 10سیدالشهدا(ع)، 8 نجف و 31 عاشورا وارد عمل شدند، ولی مجموعاً 2 کیلومتر مربع از اراضی غرب کانال پرورش ماهی به تصرف درآمد و حدود 2 هزار نفر از نظامیان عراق کشته و مجروح شدند. همچنین 2 هواپیمای عراقی سقوط Fall کرد. از نیروهای ایرانی هم 300نفر شهید شدند.
عملیات کربلای 8 در سه مرحله انجام شد و پنج روز طول کشید، ولی به هدف خود نرسید و موفقیتی در برنداشت. در جریان این عملیات در 19 و 20 فروردین ماه 1366، ارتش عراق از سلاح‌های شیمیایی و گاز خردل هم در حد محدودی استفاده کرد که بر اثر آن حدود 200نفر مصدوم شدند. ارتش عراق از نیمه شب 21فروردین 1366 با گاز اعصاب و مقدار کمی گاز خردل و سیانید به منطقه خرمشهر حمله کرد که بر اثر آن تعداد زیادی شهید و حدود 300 نفر مصدوم شدند. ارتش عراق در این منطقه گاز سارین را برای نخستین بار از طریق راکت‌های کاتیوشا به سمت ایرانی‌ها پرتاب کرد. سپس دست به پاتک زد.
یگان‌های سپاه بر اثر پاتک‌های مکرر ارتش عراق در 22 فروردین ماه 1366 از مواضع تصرف شده عقب نشستند. قرارگاه خاتم الانبیا(ص)، دلیل اجرای این عملیات را پاسخگویی به شرارت‌های عراق در حمله به منابع اقتصادی ایران و بر هم زدن امنیت کشتیرانی در خلیج فارس اعلام کرد. ارتش عراق در جریان این عملیات به مرکز تصفیه آب خرمشهر هم حمله شیمیایی کرد که اکثر کارگران عرب آن شهید و مجروح شدند.
استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی صدمات بسیاری به نیروهای ایرانی وارد کرد. از سال 1362 تا پایان جنگ تولید و استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی به نحو شگفت انگیزی افزایش یافت. بیشترین حملات در عملیات کربلای 5 و کربلای8 در منطقه شرق بصره صورت گرفت.
به‌طور کلی فشار عراق برای باز پس‌گیری منطقه‌ای در حدود یک کیلومتر مربع با توان بالا در نوع خود کم نظیر بود. عکس‌العمل دشمن بدون احتساب و پیش‌بینی تلفات زیاد و پذیرش آن به‌عنوان بهای بازپس‌گیری منطقه نمی‌توانست باشد. دشمن با درک مشی جدید نظامی جمهوری اسلامی مبنی بر پیشروی در شرق بصره و انهدام متوالی قوای عراق، بر آن شد که با اقدامی اساسی و با قوت، طراحان و مسئولان جنگ جمهوری اسلامی را نسبت به ادامه پیشروی در منطقه شرق بصره مأیوس کند.
خبرگزاری فرانسه به نقل از ناظران در تهران چنین گزارش داد:«اهداف عملیات جدید کربلای8 ایران که صرفاً نظامی است، محدود به نظر می‌رسد. ایران بدون تردید این بخش جنوبی را برای حمله انتخاب کرد تا مانع از تحکیم خطوط دشمن در آنجا شود.» در واقع گزارش خبرگزاری فرانسه معطوف به این مطلب بود که این عملیات در تداوم سلسله تلاش های ایران در این منطقه و برنامه‌ریزی برای انجام عملیات به سمت بصره معنا و مفهوم دارد.
تلاقی زمان عملیات کربلای8 با برگزاری مراسم چهل و هشتمین سالگرد تشکیل حزب بعث، موجب شد که عراق بلافاصله به منظور تحت‌الشعاع قرار دادن بازتاب این عملیات، به تأسیسات نفتی جزیره «سیری» که یکی از مبادی صادرات نفت ایران بود، حمله کرده خسارات قابل ملاحظه‌ای را به آن وارد آورد، به گونه‌ای که تا ساعت‌ها بهرهبرداری از اسکله مذکور امکان‌‌پذیر نبود.
از شهدای شاخص این عملیات می‌توان از شهیدان «احمد عراقی» فرمانده اطلاعات عملیات لشکر10 و «جعفر محمدی» فرمانده سابق گردان حضرت علی اکبر(ع) در زمان تشکیل مجدد آن در سال 1364 نام برد. اخبار 24 ساعت گذشته رکنا را از دست ندهید
ناهید خدایی، پژوهشگر / ایران
ارسال نظر