علت اصلی افزایش آب های زیرزمینی کشف شد/در پاسخ به تغییر اقلیم

حدود ۲۵۰ میلیون سال پیش، آن زمان که زمین اصلاً کلاه یخی نداشت و آب اطراف استوا برای خزندگان بسیار داغ بود، سطح دریا در گذر زمان بالا و پایین می‌شد. حالا یک تیم تحقیقاتی بین‌المللی راهی برای ردگیری بالا و پایین‌رفتن سطح دریا پیدا کرده است تا بفهمد که در نبود صفحات یخ، چه چیزی باعث این تغییرات می‌شد.

مینگ‌سونگ لی، دانشجوی پسادکترای علوم جغرافیایی در دانشگاه پنسیلوانیاست. او می‌گوید: «مدل‌های امروزی افزایش ۳/۰ تا ۵/۲ متری سطح دریا در قرن ۲۱ را پیش‌بینی می‌کنند که بیش از همه به‌خاطر ذوب‌شدن صفحه‌ یخ و انبساط گرمایی‌ست. اما ما می‌دانیم که حتی مواقعی که هیچ صفحۀ یخی روی زمین وجود نداشته هم سطح دریا در نوسان بوده است. اکنون سؤال این است که چه چیزی باعث این نوسان می‌شد؟»

این محققان در شمارهۀ جدید نشریهۀ نِیچِر کامیونیکِیشن گزارش دادند که اثرات انحراف‌محور زمین بر مقدار آب‌های زیرزمینی و اقیانوس‌ها، مسئول تغییرات سطح دریا در این دوره (یعنی اوایل دورۀ تریاسه) بوده است.

لی گفت: «وقتی سطح دریا پایین می‌آید، سطح آب‌های زیرزمینی افزایش می‌یابد. ما فهمیدیم که دریاچه‌ها تنوع گرده‌ها را افزایش می‌دهند و دیگر گونه‌هایی که چنین زیست‌بوم‌هایی را دوست دارند شکوفا می‌شوند. وقتی دریاچه‌ها کم می‌شوند، تنوع گرده‌ها و گونه‌ها هم کم می‌شود.»

وجود دریاچه‌ها و رودخانه‌ها به سطح آب‌های زیرزمینی بستگی دارد. اگر آب‌های زیرزمینی کم شوند، وسعت و عمق دریاچه‌ها هم کم می‌شود. پس اندازه و تنوع گونه‌های دریاچه‌ها و رودخانه‌ها نماینده‌ای از سطح آب زیرزمینی و نزدیکی آن به سطح است.

برای تشخیص تغییرات سطح دریا، معیارهایی وجود دارد که به‌شدت به اطلاعات به‌دست‌آمده از صفحات یخ بستگی دارند. اما در دوره‌ای که چنین یخ‌هایی وجود نداشته‌، معیارهای دیگری لازم بوده است.

این محققان به رسوب‌هایی که نزدیک‌ به لبۀ جاهایی که اقیانوس‌ها بودند نگاه کردند. اگر جایی نزدیک‌ به ساحل اقیانوس باشد، عمق دریا در آنجا نسبتاً کم است. این کم‌عمق بودن باعث اختلاط و آشفتگی رسوبات، از جمله زندگی دریایی می‌شود که لایه‌هایی از سنگ رسوبی را تشکیل می‌دهند. محققان این سنگ‌ها را آزمایش کردند. جزر و مد و طوفان و دیگر آشفتگی‌ها در آب‌های کم‌عمق کف دریا را هم می‌زنند. در‌حالی‌که هر چه از آب دورتر شوید، با افزایش عمق، آشفتگی نمی‌تواند به کف دریا برسد و رسوب‌ها بی‌‌هیچ مزاحمت و آشوبی در آنجا آرام می‌گیرند.

محققان با استفاده از همین موضوع می‌توانند قدمت و توالی لایه‌های رسوبی را تعیین کنند و با استفاده از این مدل، بالاآمدن سطح دریا را تشخیص بدهند.

لی می‌گوید: «انحراف محور زمین در اختلاف دمای قطب با نواحی دیگر نقش دارد. هر چه انحراف بیشتر باشد، آب بیشتری از ارتفاع‌های بلند و متوسط به اتمسفر می‌رود، باران بیشتری بر قاره‌های مرکزی می‌بارد و آب بیشتری هم وارد سفره‌های آب زیرزمینی می‌شود.»

آن زمان، اقیانوس‌ها و دریاچۀ مرکزی بزرگی به نام حوضچۀ جرمانیک وجود داشته است. ارزیابی‌های این منطقه نشان از انبساط و انقباض این حجم از آب سطحی دارد.

این محققان دریافتند که تغییر انحراف زمین در دوره‌های ۳۳‌هزارساله اتفاق می‌افتد، اما هر ۲/۱ میلیون سال، تغییر دیگری هم رخ می‌دهد. اگر همین الان همۀ آب‌های زیرزمینی به آب دریا تبدیل شوند، سطح دریا بیش از ۳۰۰ متر بالا می‌آید.

برآوردهای جدید از بالاآمدن سطح دریا از سوی پنل بین‌دولتی تغییر اقلیم، فقط اثر آب‌شدن یخ‌ها، انبساط گرمایی و دخالت‌های انسانی در ذخایر آب روی زمین را در نظر می‌گیرد. اما لی معتقد است که تعادل بین آب‌های زیرزمینی و آب دریا را هم باید در نظر داشت، زیرا مقدار بالا یا پایین‌رفتن سطح دریا که بر اثر تبدیل‌شدن آب زیرزمینی به آب دریا اتفاق می‌افتد، می‌تواند خیلی زیاد باشد.

لی اشاره می‌کند که حدود دوسوم از شهرهای جهان با جمعیت بیش از پنج میلیون نفر، در نواحی ساحلی کم‌ارتفاع و حدود یک متر بالاتر از سطح کنونی دریا قرار دارند.