اختراع جدید برای درمان موثر آپنه خواب

به گزارش رکنا، بسیاری از افراد در سراسر جهان از اختلال خوابی رنج می‌برند که اغلب تشخیص داده نمی‌شود؛ اختلالی که ریسک حمله‌های قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد. اما یک فناوری جدید می‌تواند این افراد را نجات دهد. دستگاهی کوچک به نام AcuPebble SA ۱۰۰ که روی گردن نصب می‌شود، توانایی تشخیص الگوهای تنفسی مرتبط با آپنه خواب را دارد. 

آپنه خواب؛ تشخیص بدون نیاز به بستری شدن

آپنه انسدادی خواب (OSA) زمانی ایجاد می‌شود که دیواره‌های گلو در خواب شل می‌شوند و راه عبور هوا را مسدود می‌کنند. این وضعیت اختلالاتی مانند خروپف شدید، دشواری در تنفس و توقف‌های مکرر تنفسی را به وجود می‌آورد که معمولاً با صداهایی نظیر نفس‌نفس زدن یا خرناس کشیدن همراه است. 

این اختلال باعث کاهش سطح اکسیژن بدن می‌شود، به‌طوری‌که مغز مجبور می‌شود فرد را از خواب بیدار کند تا تنفس عادی به حالت اولیه بازگردد. خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند مشکلات قلبی، نارسایی کلیه و حتی سرطان ریه در مبتلایان به این بیماری به‌شدت بیشتر است. 

نتایج مثبت آزمایش‌ها

نتایج یکی از بزرگ‌ترین آزمایش‌های بالینی این فناوری، طی هفته آینده در کنفرانس انجمن خواب بریتانیا در برایتون ارائه خواهد شد. هدف اصلی این ارائه، تشویق سازمان ملی سلامت بریتانیا (NHS) به استفاده گسترده از این دستگاه جدید است. 

با این‌که مؤسسه ملی تعالی سلامت و مراقبت (NICE) در دسامبر گذشته این دستگاه را تأیید کرده است، اما تنها تعداد محدودی از مراکز درمانی آن را برای بیماران خود فراهم کرده‌اند. متخصصین هشدار داده‌اند که این تأخیر می‌تواند تشخیص زودهنگام و نجات‌بخش را برای بیماران مختل کند. 

اکثر مراکز بهداشتی NHS برای نظارت بر وضعیت خواب بیماران به آزمایش‌های شبانه در بیمارستان نیاز دارند که علاوه‌ بر هزینه بالا، نیازمند بستری‌شدن و مدت زمان طولانی است. همچنین، این اختلال در کوتاه‌مدت سبب خستگی مفرط و خواب‌آلودگی شدید می‌شود که هنگام رانندگی می‌تواند بسیار خطرناک باشد.

پروفسور استر رودریگز ویلگاس، بنیان‌گذار شرکت Acurable، که توسعه‌دهنده این دستگاه است، اظهار داشت: «این‌که دستگاه AcuPebble اکنون در NHS استفاده می‌شود، نشان‌دهنده توانایی فناوری برای ایجاد تغییرات مثبت است. اما این نوآوری نباید محدود به تعداد کمی از مراکز باشد. همه افراد واجد شرایط باید بتوانند از این محصول بهره‌مند شوند.»

کارایی و مزیت‌های دستگاه

تحقیقات انجام‌شده در سال ۲۰۲۲ و چاپ‌شده در مجله BMJ نشان می‌دهد که این دستگاه تقریباً به اندازه آزمایش‌های استاندارد خواب دقت دارد. ویژگی برجسته AcuPebble، قابلیت استفاده آسان آن در مقیاس بزرگ است که امکان غربالگری افراد بیشتری را بدون نیاز به بستری فراهم می‌کند. 

توسعه‌دهندگان بیان کرده‌اند که این دستگاه می‌تواند افراد در معرض خطر را حتی پیش از اینکه خودشان علائم بیماری را تشخیص دهند، شناسایی کند. پروفسور ویلگاس می‌گوید: «در آینده از این فناوری می‌توان برای غربالگری افرادی استفاده کرد که ریسک بالاتری دارند، مانند کسانی که به چاقی، فشار خون بالا یا دیابت نوع دوم مبتلا هستند، یا حتی زنان پس از دوران یائسگی.»

ارزش بالینی از نگاه متخصصین

پروفسور جان استرادلینگ، متخصص آپنه خواب از دانشگاه آکسفورد، اظهار داشت: «دقت دستگاه AcuPebble ممکن است مانند آزمایش‌های خواب کامل نباشد ولی با توجه به هزینه پایین و دسترسی آسان، می‌توان تعداد بیشتری از افراد را غربالگری کرد که این امر ارزش بالایی دارد.» 

بیش از نیمی از بیماران مبتلا به آپنه انسدادی هنوز تشخیص داده نشده‌اند. به گفته پروفسور استرادلینگ، یکی از عوامل اصلی این است که افراد، بخصوص در سنین ۵۰ تا ۷۰ سال، علائم این بیماری را به‌عنوان بخشی طبیعی از روند پیری می‌پذیرند. به دلیل این‌که علائم این بیماری به‌مرور زمان پدیدار می‌شود، بسیاری متوجه شدت آن نمی‌شوند. 

در صورتی که این علائم موجب اختلال در زندگی روزمره شوند، باید به پزشک مراجعه کرد. مثلاً احساس خستگی مداوم یا خواب‌آلودگی در طول روز می‌تواند نشانه هشداردهنده باشد. همچنین، این اختلال معمولاً با خروپف‌های شدید همراه است که گاهی باعث می‌شود افراد مجبور شوند جدا از همسر خود بخوابند. 

مدیریت بیماری با تغییر سبک زندگی

در حال حاضر، داروی خاصی برای درمان آپنه خواب تأیید نشده است و اغلب بیماران از دستگاه‌های CPAP (فشار مثبت مداوم راه هوایی) استفاده می‌کنند که هوا را از طریق ماسک به مجاری تنفسی می‌فرستد. اما بسیاری از بیماران به دلیل ناراحتی ماسک، نمی‌توانند از آن استفاده مداوم کنند. 

تحقیقات نشان می‌دهد که تغییراتی نظیر کاهش مصرف الکل، ترک سیگار و پیروی از رژیم‌های کم‌چرب و بدون قند می‌تواند بهبود چشمگیری در علائم بیماری ایجاد کند. چاقی یکی از عوامل خطر اصلی است؛ به‌طوری‌که نیمی از افراد با شاخص توده بدنی (BMI) بالای ۴۰ به آپنه خواب مبتلا می‌شوند. 

پروفسور استرادلینگ در این زمینه می‌گوید: «یکی از مهم‌ترین نشانه‌های خطر، اندازه دور گردن بالای ۴۳ سانتی‌متر است. کاهش وزن در بسیاری از موارد راه حل مشکل است. اخیراً استفاده از تزریقات کاهش وزن، تحولی نوین ایجاد کرده که انتظار می‌رود در دهه پیش‌رو به‌شدت شیوع آپنه خواب را کاهش دهد.»

این تکنولوژی نوین می‌تواند گامی مهم در جهت تشخیص سریع، مؤثر و ارزان آپنه خواب باشد، تغییری که علاوه بر نجات جان بیماران، فشار بر سیستم‌های بهداشتی را نیز کاهش می‌دهد.