آیا هوش مصنوعی جایگزین والدین در تربیت نوزادان می شود؟
رکنا: هوش مصنوعی در پرورش نوزادان وارد میدان شده، اما تحقیقات نشان میدهد که واکنش انسانی، تماس فیزیکی و غریزه والدین جایگزینناپذیر هستند. هیچ فناوری نمیتواند عشق و حضور واقعی والدین را بازسازی کند.
به گزارش رکنا، فناوریهای هوش مصنوعی که بهطور ویژه برای نوزادان طراحی شدهاند، روز به روز در حال گسترشاند. با این حال، کارشناسان هشدار میدهند که این ابزارها ممکن است باعث افزایش اضطراب در والدین شوند و آنان را از توجه به نیازهای حقیقی فرزندان دور کنند.
در هر دقیقه حدوداً ۲۵۰ نوزاد در سراسر جهان متولد میشوند و بسیاری از آنها در خانوادههایی هستند که اولین تجربه والدگری خود را کسب میکنند. زمانی که این والدین و نوزادان از بیمارستان به خانه بازمیگردند، چالشهای جدیدی مانند برنامهریزی خواب، تغذیه و ایمنی برایشان آغاز میشود. این شرایط طبیعی باعث میشود والدین به فناوری متکی شوند.
بر اساس گزارشی از آیای، تجهیزات مخصوص نوزاد شامل دستگاههایی نظیر گرمکنها، استریلکنندهها، مانیتورها، ردیابهای ضربان قلب و اسباببازیهای هوشمند میشود که ممکن است هزینههای آنها به هزاران دلار برسد. اما انتخاب این ابزارها همیشه ساده نیست. کدام دستگاهها واقعاً مفید هستند؟ یا ایمنی لازم را دارند؟ والدین پیش از خرید این دستگاهها باید این مسائل را با دقت بررسی کنند.
برخی از این دستگاهها بدون ارائه زبانهای مختلف عرضه میشوند؛ بعضی دیگر با وجود قیمت بالا کیفیت ویدئویی ضعیف دارند یا ضمانتنامههای کوتاه مدتی دارند که درست در زمان نیاز به پایان میرسند. ابزارهای باتریدار هم گاهی در ساعات غیرمنتظرهای مانند ۳ یا ۴ صبح نیاز به تعویض باتری پیدا میکنند که این اتفاق برای والدینی که در حال تنظیم زمان شیردهی هستند، دردسرساز است. همچنین طراحیهای ضعیف یا کنترل کیفیت ناکافی میتواند کارآمدی این دستگاهها را زیر سؤال ببرد.
نکاتی که والدین باید در خرید تجهیزات در نظر بگیرند
والدین معمولاً توصیه میکنند که پیش از خرید، خدمات پشتیبانی، مدت زمان ضمانتنامه و مواردی که تحت پوشش آن قرار میگیرند بررسی شوند. گواهیهای ایمنی و نحوه عملکرد دستگاه از اهمیت بالایی برخوردارند. همچنین بسیاری از دستگاهها در هنگام شارژ قابل استفاده نیستند، بنابراین بهتر است والدین برای مواقع ضروری برنامه پشتیبان داشته باشند.
علاوه بر این، طراحی دستگاه نقش کلیدی ایفا میکند. محصولاتی که قرار است توسط افراد مسنتری مانند پدربزرگها و مادربزرگها استفاده شوند باید بهسادگی قابلتنظیم و شستوشو باشند و قطعات آنها قابل تعویض باشد. همچنین، والدین باید بررسی کنند آیا دستگاه برای عملکرد صحیح به اپلیکیشنها یا اشتراک اضافی نیاز دارد یا خیر. مهمتر از همه، دستگاه باید مطابق نیازهای خاص کودک طراحی شده باشد، چرا که ممکن است چیزی که برای یک نوزاد مناسب است برای دیگری مفید نباشد.
نظر علم درباره فناوریهای مراقبت از نوزاد
برخی از دستگاههای مربوط به نوزاد بر اساس تحقیقات علمی قوی توسعه نیافتهاند و تنها تعداد محدودی از آنها مورد بررسی قرار گرفتهاند. در مطالعهای در سال ۲۰۲۳ که بر روی ۲۵۷ مادر ژاپنی انجام شد، مشخص شد که دستگاههای هوشمند میتوانند میزان اضطراب والدینی را کاهش دهند. همچنین در تحقیق دیگری در سال ۲۰۲۴ نشان داده شد والدین هنگام استفاده از ابزارهای مجهز به هوش مصنوعی تعامل بیشتری دارند، اما در طراحی این ابزارها باید توجه بیشتری به راحتی کاربر و حساسیتهای فرهنگی شود.
با این حال، بسیاری از محصولات پیش از آنکه بهطور کامل توسط دانشمندان مطالعه و تأیید شوند، به بازار عرضه میشوند. بنابراین همچنان مشاوره با متخصصان کودکان ضروری است.
نوزادان به حضور والدین نیاز دارند، نه ابزارهای فناورانه
دکتر هلن بال، استاد انسانشناسی و مدیر مرکز مطالعات نوزاد و خواب دانشگاه دورهام، تأکید دارد که نوزادان در ماههای نخست زندگی، بیش از هر چیز به حضور فیزیکی و تماس مستقیم والدین نیازمند هستند.
وی بیان میکند: «من توصیه میکنم والدین نوزادان را نزدیک خود نگه دارند و با حواس خودشان بر آنها نظارت کنند. همچنین پیشنهاد میکنم پیش از صرف هزینه برای ابزارهای نظارتی و آرامسازی فناورانه، به این فکر کنید که آیا واقعاً به آنها نیاز دارید یا نه.»
همچنین، او میگوید بعد از شش ماه که تنها گذاشتن نوزاد در اتاق امنتر میشود، برخی از دستگاههای نظارتی میتوانند سودمند باشند. اما والدین باید توجه داشته باشند برخی از روشها نیز ممکن است نتیجه معکوس بدهند. برای نمونه تاریککردن اتاق برای چرتهای روزانه میتواند ریتم خواب شبانهروزی کودک را مختل کند. بهتر است نوزاد در فضایی با نور روز و صدای محیط خانه بخوابد تا به خواب بهتر شبانه کمک شود.
نقش هوش مصنوعی در مراقبت از نوزادان
فناوری هوش مصنوعی بهتدریج به حوزه مراقبت از نوزاد وارد شده و امکانات جدیدی برای پایش ایمنی و رشد فراهم میکند. اما به گفته پروفسور سارا استادعباس از دانشگاه نورثایسترن و دانشآموخته دانشگاه شریف، بسیاری از این فناوریها فاقد سادگی، هزینه مناسب و تطابق با نیازهای متنوع والدین هستند.
او و تیمش سامانه "AiWover" را توسعه دادهاند؛ پلتفرمی مبتنی بر هوش مصنوعی که بدون نیاز به تماس مستقیم، از طریق دوربینهای مختلف، حرکات نوزاد را پایش کرده، خطرات را شناسایی و رشد او را بررسی میکند. این سیستم برای حمایت از والدین در محیطهایی گوناگون طراحی شده است.
دکتر استادعباس معتقد است که هوش مصنوعی نباید جایگزین مراقبت انسانی شود، بلکه باید به تقویت آن کمک کند؛ چه زمانی که والدین کنار نوزاد هستند و چه زمانی که نیستند.
مهمترین ابزار برای نوزاد رایگان است!
دکتر بال معتقد است که بازار تجهیزات نوزاد سودآور است و بسیاری از محصولات نیازی ایجاد میکنند که با تعمق بیشتر میتوان فهمید این نیازها واقعی نیستند. بسیاری از این وسایل تنها چند ماه استفاده میشوند و سپس از رده خارج میگردند.
او توصیه میکند: «از خرید تعداد زیادی دستگاه فناورانه خودداری کنید که خانهتان را پر از وسایل غیرضروری میکنند و بعداً به زباله تبدیل میشوند. فراموش نکنید که آنچه نوزاد در سال اول زندگی خود به آن بیش از همه نیاز دارد، شما هستید.»
با وجود پیشرفتهای سریع فناوری در عرصه مراقبت از نوزادان، این حقیقت همچنان ثابت مانده است که ابزارهای فناورانه نمیتوانند جایگزین غریزه، توجه و ارتباط والدین شوند. اینها هنوز قابلاعتمادترین و ارزشمندترین ابزارها برای مراقبت از کودکان هستند.
ارسال نظر