ماجرای اسکناس «روسیاه»؛ عجیب‌ ترین پول تاریخ پس از انقلاب ایران

به گزارش رکنا، در روزهای پرتب و تاب پس از انقلاب اسلامی، خبر انتشار اسکناس‌هایی متفاوت به سرعت در شهر پیچید. اسکناس‌هایی که دیگر تصویر شاه سابق را به شکل گذشته در خود نداشتند. این اسکناس‌ها که به «روسیاه شاه مخلوع» معروف شدند، با یک تغییر ساده اما با بار معنایی بسیار، وارد جریان اقتصادی کشور شدند.

شورشی نمادین روی اسکناس‌ها

پیام پشت این تغییر کاملاً واضح بود؛ دولت جدید محمدرضا پهلوی را از چهره اسکناس‌ها پاک کرده بود. تصویر او که در سمت راست اسکناس‌ها دیده می‌شد، حالا با کادری سیاه‌رنگ پوشانده شده و نیم‌رخ نامرئی او توسط مهر شیر و خورشید محو شده بود. این اقدام نمادین نشانی از آغاز دوره جدید و پایان عصر پهلوی در نمادهای مالی کشور بود.

خبرگزاری‌ها این تغییر را به‌عنوان نشانه‌ای از تغییرات عمیق انقلاب اسلامی در ساختار اقتصادی و سیاسی کشور تلقی کردند. روزنامه بامداد در گزارشی ویژه در تاریخ ۸ شهریور ۱۳۵۸ جزئیات این اقدام و برنامه دولت جدید برای حذف کامل اسکناس‌های رژیم پهلوی را به خوانندگان ارائه کرد.

جزئیات طراحی اسکناس‌های جدید

در کنار محو شدن تصویر شاه، تغییراتی دیگر نیز به چشم می‌خورد. با این حال، سایر قسمت‌های اسکناس ها تقریباً دست‌نخورده باقی مانده بودند. از جمله، امضاهای وزرای امور اقتصادی و دارایی و رئیس کل بانک مرکزی دوران پهلوی همچنان روی اسکناس‌ها حضور داشتند. این موضوع نشان‌دهنده نیاز به زمان برای تحول کامل در طراحی پول‌های ملی بود.

به گفته مسئولان وقت، طراحی اسکناس‌های کاملاً متناسب با انقلاب اسلامی آغاز شده بود و وعده داده شد که اولین سری از این اسکناس‌های جدید تا دو ماه آینده وارد چرخه اقتصادی شود. همچنین قرار بود اسکناس‌های رژیم گذشته طی دو سال به طور کامل از گردش خارج شوند.

چهره جدید اقتصاد پس از انقلاب

این اقدام در آن زمان به‌شدت مورد توجه عمومی قرار گرفت. مردم که تازه از تب انقلاب فارغ شده بودند، این تغییر را به عنوان یک گام نمادین و مؤثر در مسیر دور شدن از گذشته تلقی کردند. اسکناس‌های جدید با طراحی متفاوت، نشان‌دهنده آغاز دوره‌ای تازه از حکومت بودند که سعی داشت پیوندهای خود را با دوران پهلوی به طور کامل قطع کند.

اما سؤال مهم‌تر باقی ماند؛ چه مدت طول می‌کشد تا طراحی جدید اسکناس‌ها به طور کامل جایگزین طرح قدیمی شود؟ این سوال، یکی از چالش‌های بانک مرکزی و نظام مالی ایران در آن دوران بود.