انتشار یک سند قدیمی از شاه در مورد وزیر امورخارجه

به گزارش خبرنگار تاریخ رکنا، در ادامه صورت تلگراف « مشارالسلطنه »به قونسولگری های خارجه و اعلام نیابت وزیر خارجه شدن خود از طرف شاه  مشاهده می کنید.

اداره پست وتلگراف گیلان

رشت به تاریخ ۱۲شهر ربیع الثانی ۱۳۲۷

کارگذاری خارجه

حسب الامر اقدس ارواحنافداه، اجازه افتتاح پارلمان و سنا صادر و حکم انتخاب هم داده شده.

«اسدالله مشارالسلطنه»

ایضاً کارگذار مهام خارجه : کابینه وزراء تغییر کرده وحسب الامر اقدس اعلی، تا تعیین وزیرامور خارجه این بنده انور وزارت خارجه را اداره وکفالت خواهم کرد.

محض اطلاع زحمت داد.«مشارالسلطنه»

مشارالسلطنه که بود

میرزا اسدالله خان  (متولد دی ۱۲۶۰ – درگذشته آذر ۱۳۱۴) دیپلمات و دولت‌مرد ایرانی، سه دوره وزیر امور خارجه ایران بود.

اسدالله مشارالسلطنه از نوادگان رضاقلی نوائی معروف به منشی الممالک از رجال سیاسی و کابینه در دوران پادشاهی آقا محمدخان قاجار و محمدعلی‌شاه قاجار است.

رضا قلی خان در زمان سلطنت فتحعلی‌شاه نیز منشی‌الممالک و از رجال درجه اول مملکت به‌شمار می‌آمد و به مدت دوازده سال منشی الممالک و سرپرست دفتر امور خارجه بود.

مشارالسلطنه در رشته حقوق و علوم سیاسی در اروپا تحصیل کرد و با برادران پیرنیا، مشیرالدوله و موتمن‌الملک دوستی نزدیک داشت.

در وزارت خارجه ریاست ادارات مختلف و چند مأموریت خارج به عهدهٔ او واگذار شد. مدتی معاون وزارت مالیه و معاون وزارت عدلیه بود. در دورهٔ سوم وکیل مجلس شد.

میرزا حسن مشیرالدوله در ۱۲۹۳ در کابینهٔ خود پست وزارت مالیه را به مشارالسلطنه واگذار کرد. در ۱۲۹۶ مستوفی‌الممالک نیز در کابینهٔ خود همان سمت را به او داد.

در کابینهٔ صمصام‌السلطنه، وزیر پست و تلگراف بود. در ترمیم همان کابینه به وزارت خارجه منصوب شد.

در ۱۲۹۹ در زمامداری دوم مشیرالدوله همچنان وزارت خارجه را بر عهده داشت. در کودتای سوم ۱۲۹۹ به دستور سید ضیاءالدین طباطبایی دستگیر شد و در تمام مدت حکومت سیدضیاء با عدهٔ زیادی از رجال و افسران در زندان به سر می‌برد.

پس از سقوط سید ضیاء، قوام‌السلطنه در ۱۳۰۰ سه کابینه تشکیل داد که در هر سه کابینه، مشارالسلطنه عضویت داشت و به ترتیب وزیر پست و تلگراف، وزیر عدلیه و وزیر خارجه بود.

مذاکره با شرکت نفتی استاندارد اویل از طریق حسین علاء وزیرمختار ایران در امریکا برای واگذاری امتیاز نفت شمال مهمترین اقدام او در دوران وزارت خارجه اش بود. پس از مذاکرات اولیه، لایحه ای پنج ماده ای از تصویب مجلس شورای ملی در سی‌ام آبان ۱۳۰۰ گذراند که به دولت اجازه می داد به شرکت استاندارد اویل پیشنهاد امتیاز کشف و استخراج نفت از منابع آذربایجان، گیلان، مازندران، استرآباد و خراسان به مدت پنجاه سال در برابر دریافت ده درصد از درآمد نفت بدهد.  مذاکره با استاندارد اویل پس از پایان یافتن وزارت او نیز ادامه یافت اما در نهایت به جایی نرسید.

با کناره گیری دولت قوام‌السلطنه در اواخر دی ۱۳۰۰، مشارالسلطنه هم از وزارت خارجه رفت تا اینکه در ۲۷ خرداد سال بعد قوام‌السلطنه بار دیگر از مجلس به عنوان نخست وزیر رأی اعتماد گرفت و مشارالسلطنه را به عنوان وزیر عدلیه معرفی کرد.

مشارالسلطنه پس از رواج شناسنامه و لغو القاب، نام خانوادگی قدیمی نوایی را برگزید. او مردی تحصیلکرده و آرام بود، به زبان فرانسه آشنایی کامل داشت

عباسعلی خلعتبری وزیر امورخارجه دوران محمدرضا شاه پهلوی ،نوه دختری مشارالسلطنه بود.