نفس تنگی اقتصاد از چاپ پول + جزئیات

به گزارش رکنا، مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی با عنوان «بررسی عملکرد قانون بودجه و عملکرد مالی دولت در سال 1398» از چاپ بیش از 77 هزارمیلیارد تومان پول بدون پشتوانه خبر داده که باعث افزایش تورم در سال 99 شده است. براساس این گزارش با توجه به اینکه بخش قابل‌توجهی از منابع ارزی صندوق توسعه ملّی (براساس محاسبات انجام شده، حدود 7 میلیارد دلار، معادل 77 هزار میلیارد تومان با احتساب متوسط نرخ دلار نیما)، در حساب‌هایی قرار داشته است که امکان دسترسی به آنها وجود ندارد، معادل ریالی این منابع توسط بانک مرکزی و از طریق پایه پولی تأمین شده است که تأثیر خود را در تورم بالای سال‌های 1398 و 1399 نشان داده است. به‌این‌ترتیب، بیش‌برآورد منابع و یا شناسایی منابع غیرواقعی در قانون بودجه و عدم افزایش منابع پایدار و مدیریت هزینه‌های دولت، یکی از پیش‌ران‌های اصلی تورم در کشور است.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس که اخیرا منتشر شده است اعلام کرده است که از مجموع 65 هزار میلیارد تومان استفاده از منابع صندوق توسعه ملی،‌ 5 هزار میلیارد تومان مربوط به جبران خسارات ناشی از سیل و 60 هزار میلیارد تومان مربوط به جبران کسری بودجه دولت است که مجوزهای هر دو مورد، خارج از قانون بودجه سال 1398 صادر شده است. مطابق تبصره «4» قانون بودجه سال 1398، 2375 میلیون یورو (حدود 30 هزار میلیارد تومان) از منابع صندوق به‌صورت تسهیلات ارزی در نظر گرفته شده است که این رقم در عملکردهای بودجه‌ای منعکس نمی‌شود. هم چنین،‌ حدود 7 هزار میلیارد تومان از منابع حاصل از فروش نفت و فراورده‌های نفتی مطابق قانون بودجه سال 1398 (مابه‌التفاوت 20 درصد تا 34 درصد سهم صندوق توسعه ملی) در حکم بدهی دولت به صندوق توسعه ملی محسوب می‌شود. به‌این‌ترتیب، مجموع استفاده از منابع صندوق توسعه ملی در سال 1398 در حدود 102 هزار میلیارد تومان است.

این درحالی است که رییس کل بانک مرکزی گفته «بانک مرکزی اجازه پولی شدن کسری بودجه را نداده است.» او همچنین گفته بود که «مقایسه ۸۷ ماهه دولت یازدهم با همین مقدار در دولت‌های قبلی نشان می دهد که نرخ رشد نقدینگی در این دولت علیرغم تحریم و فشارهای ارزی افزایش نیافته است.» هرچند پیش از این مهدی بنانی، رییس مرکز مدیریت دارایی های وزارت اقتصاد، گفته بود «تا پایان شهریور امسال، ۶۲ هزار میلیارد تومان بصورت نقدی برای تامین مالی هزینه‌های اجتناب ناپذیر بودجه منتشر می‌شود.»

رکورد نقدینگی در دولت روحانی

بر اساس آمارهای بانک مرکزی، رشد نقدینگی در شهریورماه به 36/2 درصد رسیده که این نرخ در ۶ سال اخیر بی‌سابقه بوده است. همچنین در این ماه، رقم ضریب فزاینده به 7/8 رسیده و یکی از بالاترین سطوح سال‌های اخیر را ثبت کرده است. مجموع این آمارها حاکی از آن است که تورم بیشتر شده است. آمارهای بانک مرکزی همچنین نشان می‌دهد رشد پول در خرداد ماه حدود 6/4 درصد و در تیرماه سال‌جاری به بالاترین رقم تاریخی یعنی 10/7 درصد رسیده است.

بر اساس آمار بانک مرکزی، فقط در دوره یک‌ساله خرداد ۱۳۹۸ تا خرداد ۱۳۹۹، بانک مرکزی ۱۰۹ هزار میلیارد تومان پول چاپ کرده و به پایه پولی افزوده است. از سوی دیگر نسبت به ابتدای دولت یازدهم، میزان پایه پولی بیش از ۲۸۸ هزار میلیارد تومان اضافه شده است.

تاثیر چاپ پول بر اقتصاد کشور

بانک مرکزی پس از دریافت درآمدهای ارزی دولت که اغلب از محل فروش نفت و فرآورده های نفتی حاصل می شود، پس از کسر سهم شرکت ملی نفت و صندوق توسعه ملی، معادل ریالی آن را در حساب های خود برای دولت درآمد منظور می کند. این میزان درآمد بر اساس بررسی های بانک مرکزی و بر اساس نیاز جامعه به تدریج منتشر و در صورت نیاز به بازار تزریق می شود. حال اگر دولت ها بخواهند مازاد دارایی خود و از منابع و خطوط اعتباری بانک مرکزی برداشت کنند، پول پرقدرتی روانه جامعه می شود که ویرانگر است و بر پایه های اقتصادی هر جامعه ای اثر مخربی دارد.

برای مثال، در دولت های نهم و دهم، مردم این سیل را تجربه کردند؛ چاپ معادل 450 هزار میلیارد ریال پول برای مسکن مهر و 57 هزار میلیارد ریال برای هدفمندی یارانه ها نمونه ای از اقدام ها بود که به تورم بالای 40 درصد در اقتصاد ایران منجر شد.آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.