بیوگرافی کامل دکتر مهدی مطهرنیا / تحلیل‌گر سیاسی و آینده‌پژوه ایرانی
رکنا سیاسی: مهدی مطهرنیا (Mehdi Motaharnia) استاد دانشگاه، تحلیل‌گر مسائل سیاسی، آینده‌پژوه و نظریه‌پرداز ایرانی است. او در ۲۳ بهمن ۱۳۴۴ در شهر کاشان متولد شد و اصالتاً کاشانی است. مطهرنیا از چهره‌های شناخته‌شده در حوزه تحلیل سیاست داخلی و خارجی ایران به شمار می‌آید و خود را «تحول‌خواه» معرفی می‌کند.
به گزارش گروه سیاسی رکنا، مهدی مطهرنیا به‌عنوان یکی از نظریه‌پردازان توسعه و آینده‌پژوه شناخته شده در ایران است. دیدگاه‌هایش، آثارش و فعالیت‌هایش، به ویژه در حوزه‌های تحلیل سیاست، آینده‌پژوهی، امنیت و رسانه ـ محل رجوع برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به علوم انسانی و اجتماعی است.
زندگی و خانواده
مهدی مطهرنیا در خانواده‌ای مذهبی در کاشان به دنیا آمد.
پدرش کارمند شرکت مخابرات و مادرش فرزند غلامرضا ناظم‌پور، از بزرگان هیئت‌های مذهبی بازار کاشان بود. دوران کودکی را در کاشان گذراند و در مدارس معارفی، خاوری، ملا فتح‌الله و امام خمینی (ره) تحصیل کرد. پس از مهاجرت به تهران، دیپلم خود را از دبیرستان دکتر شریعتی تهران دریافت کرد.
تحصیلات دانشگاهی
| مقطع تحصیلی | دانشگاه | رشته | توضیحات |
|---|---|---|---|
| کارشناسی | دانشگاه تهران | علوم سیاسی | ورود در سال ۱۳۶۵ |
| کارشناسی ارشد | دانشگاه آزاد تهران مرکز | علوم سیاسی | - |
| دکتری علوم سیاسی | دانشگاه هاوایی | علوم سیاسی | مدرک در ایران معتبر شناخته نشده |
| دکتری دوم | دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (قزوین) | آینده‌پژوهی | رساله با عنوان «رسانه‌های آینده و نقش آن‌ها در جنبش‌های نوین اجتماعی» |
سوابق دانشگاهی و اجرایی
دکتر مطهرنیا سال‌ها در دانشگاه آزاد اسلامی تدریس کرده و از اعضای هیئت علمی این دانشگاه بوده است. او در واحدهای قم، تهران مرکز، تهران شمال و به‌عنوان استاد مدعو در دانشگاه عالی دفاع ملی و دانشگاه صیاد شیرازی فعالیت داشته است.
سوابق مدیریتی و پژوهشی او عبارتند از:
-
ریاست پژوهشکده علوم اجتماعی و انقلاب دانشگاه آزاد اسلامی
-
مدیر گروه آینده‌پژوهی انجمن جامعه‌شناسی ایران
-
ریاست اندیشکده سیمرغ
-
عضویت در شورای آینده‌نگاری فرهنگستان علوم
-
همکاری محتوایی با صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
-
حواشی و دیدگاه‌های سیاسی
از مهم‌ترین حواشی مرتبط با مهدی مطهرنیا، اخراج او از دانشگاه آزاد قم است.
وی مدعی است که این اخراج «به دلیل دیدگاه‌هایش» و تنها با «یک تماس تلفنی» صورت گرفته است.
در فضای مجازی، برخی کاربران از او به عنوان تحلیل‌گری مستقل و آینده‌نگر یاد می‌کنند، در حالی‌که برخی دیگر، او را چهره‌ای بحث‌برانگیز و منتقد نظام سیاسی ایران می‌دانند.
با این حال مطهرنیا تأکید دارد که به دنبال اصلاحات فکری و تحول مسالمت‌آمیز است، نه انقلاب ناگهانی.
اندیشه‌ها و مفاهیم کلیدی
مهدی مطهرنیا نظریه‌پردازی خلاق در حوزه علوم سیاسی و آینده‌پژوهی است و برخی مفاهیم ابتکاری او در ادبیات فکری ایران جا افتاده‌اند. از جمله:
-
پرسمان (پرسش‌های ساختاری در سیاست و جامعه)
-
تاریخ‌شناسی (بررسی تاریخ در بستر معناشناسی آینده)
-
هارتلند بزرگ
-
اتاق شیشه‌ای
-
گوی بلورین یا آبگینه (سه‌گانه‌های آبگینه)
آثار و کتاب‌های دکتر مهدی مطهرنیا
در جدول زیر فهرست مهم‌ترین کتاب‌ها و آثار منتشرشده او آمده است:
| عنوان اثر | ناشر | سال انتشار | توضیحات |
|---|---|---|---|
| قدرت، انسان، حکومت | نویسنده (با مقدمه دکتر حسین بشیریه) | ۱۳۶۸ | نخستین اثر |
| تبیینی نوین بر مفهوم قدرت در سیاست و روابط بین‌الملل | وزارت امور خارجه | ۱۳۷۸ | از آثار تحلیلی مهم |
| فرهنگ دفاع و دفاع فرهنگی | وزارت دفاع | ۱۳۷۸ | تحلیل فرهنگی دفاع ملی |
| درآمدی بر تحلیل پدیده‌های سیاسی | - | ۱۳۷۹ | مرجع دانشگاهی |
| تحلیلی بر گفتمان امنیت در جمهوری اسلامی ایران | انتشارات پرسمان | ۱۳۸۰ | - |
| مقدمه‌ای بر ادبیات گفتمانی انقلاب اسلامی | انتشارات پرسمان | ۱۳۸۰ | - |
| چیستی و کیستی | اندیشه‌های گوهربار | ۱۳۸۰ | - |
| مجاهد هنرمند (تحلیل اندیشه شهید چمران) | وزارت دفاع | ۱۳۸۱ | بازخوانی فکری چمران |
| پاسخ به رئیس‌جمهور | پرسمان | ۱۳۸۱ | اثر انتقادی سیاسی |
| هویت، خشونت‌گریزی و توسعه پایدار در ایران | بازار کتاب | ۱۳۸۳ | نگاه جامعه‌شناختی |
| روسیه ۲۰۱۷ | مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری | ۱۳۸۶ | تحلیل آینده روسیه |
| کارکردهای رسانه‌های جمعی در جنگ‌های آینده | ارتش جمهوری اسلامی ایران | ۱۳۹۲ | مرجع در مطالعات رسانه و امنیت |
| باریخ‌شناسی سیاسی | دانشگاه آزاد اسلامی | ۱۳۹۶ | مقدمه آیت‌الله هاشمی رفسنجانی |
| آینده‌نگاری و آینده‌نمایی انقلاب اسلامی | دانشگاه آزاد اسلامی | ۱۳۹۶ | آینده انقلاب |
| آینده قدرت | دانش‌پرور | ۱۳۹۶ | تحلیل ساختار قدرت |
| رساله‌ای در باب آینده آزاداندیشی | دانش‌پرور | ۱۳۹۶ | فلسفی – انتقادی |
| مبانی آینده‌پژوهی کاربردی ۱ | - | ۱۴۰۴ | جدیدترین اثر |
| تغییر و پارادایم | - | ۱۴۰۴ | تازه‌ترین نظریه‌پردازی او |
مقالات و پژوهش‌ها
او علاوه بر کتاب‌ها، مقالات متعددی در نشریات علمی فارسی و بین‌المللی منتشر کرده است؛ از جمله:
-
Identity of the Time and Instant (۲۰۱۶)
-
The New World Order in the Twenty-First Century AD Scenarios
-
بسیج مردمی و نقش آن در دفاع همه‌جانبه (۱۳۷۶)
-
قدرت نرم و انقلاب اسلامی (۱۳۸۵)
-
آینده‌پژوهی و دین (۱۳۹۲)
اظهارات و پیش‌بینی‌ها
مطهرنیا در مصاحبه‌ها و گفت‌وگوهای خود، اغلب درباره آینده ایران تا سال‌های ۱۴۰۴ تا ۱۴۱۰ سخن می‌گوید.
او بر سه بحران اصلی ایران تأکید دارد:
-
بحران اعتماد عمومی
-
فروپاشی سرمایه اجتماعی
-
تمرکز بیش از حد قدرت سیاسی
مطهرنیا معتقد است:
«آینده محصول گذشته است و بدون تغییر در ساختار اندیشه، تغییر در ساختار قدرت ممکن نیست.»
حضور رسانه‌ای و گفت‌وگو با مجید واشقانی
در برنامه اینترنتی «رُک» با اجرای مجید واشقانی، مطهرنیا به بررسی آینده ایران، بحران اعتماد و مفهوم «آیین قدرت» پرداخت.
او بر آموزش نسل جوان، وحدت ملی و واقع‌گرایی در مسیر تحول تأکید کرد.
واشقانی نیز در پایان برنامه از ضرورت تغییر بدون هرج‌ومرج سخن گفت.
جمع‌بندی
دکتر مهدی مطهرنیا، تحلیل‌گر سیاسی و آینده‌پژوه ایرانی، از چهره‌های اثرگذار در تحلیل تحولات سیاسی و اجتماعی ایران به شمار می‌رود.
او با بیش از سه دهه فعالیت علمی، پژوهشی و رسانه‌ای، بر تحول آرام، آینده‌نگری و بازسازی اعتماد عمومی تأکید دارد.
مطهرنیا همچنان در شبکه‌های اجتماعی از جمله اینستاگرام فعال است و اندیشه‌های خود را با نگاهی علمی و آینده‌محور منتشر می‌کند.
ارسال نظر