پشت پرده گیر افتادن در مقدمات FATF؛ آیا امیدی به حل وجود دارد؟

گروه ویژه اقدام مالی (FATF) پس از شش سال وقفه، ایران را برای برگزاری مذاکرات مستقیم دعوت کرد. قرار است این نشست در مادرید برگزار شود و موضوع اصلی آن بررسی راه‌های خروج ایران از فهرست سیاه و تعلیق اقدامات مقابله‌ای باشد. مقام‌های اقتصادی می‌گویند این اقدام نشان می‌دهد تلاش‌های ایران برای هماهنگی با استانداردهای جهانی در ماه‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است.

به گزارش فرارو، این تحول پس از آن صورت گرفت که مجمع تشخیص مصلحت نظام در ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴ کنوانسیون پالرمو را تصویب کرد. سیدعباس عراقچی در ۹ مرداد این سند را امضا کرد و در ۱۴ مرداد آن را به دبیرکل سازمان ملل تحویل داد. هادی خانی، رئیس مرکز اطلاعات مالی و معاون وزیر اقتصاد، در این باره می گوید: «در صورت تقسیم کار ملی و همراهی دستگاه‌ها، می‌توان ظرف یک تا یک‌ونیم سال از لیست سیاه FATF خارج شد. او تاکید کرد که اولویت ایران تعلیق اقدامات تقابلی است؛ زیرا این موضوع حتی مهم‌تر از خروج کامل از لیست سیاه است و تاثیر مستقیمی بر اعتبار اتباع ایرانی دارد.»

با توجه به اهمیت مسئله خروج از فهرست سیاه FATF،  مسعود دانشمند، فعال اقتصادی و عضو اتاق بازرگانی ایران، به بررسی روند احتمالی خروج از FATF و چالش های این حوزه پرداخته است:

باید اول همه لوایح را بپذیریم بعد درخواست خروج از فهرست سیاه داشته باشیم

مسعود دانشمند به فرارو گفت: «بهتر است اول به این موضوع توجه کنیم که چرا در لیست سیاه FATF قرار داریم. ما از لوایح 4 گانه، 2 مورد را تصویب کرده ایم و 2 مورد را تصویب نکرده ایم. تا بخواهیم این دو مورد تصویب نشده را تصویب کنیم، از فیلتر مجلس بگذرانیم و به دبیرخانه FATF اعلام کنیم و آن ها هم طبق ضوابط خود بررسی کنند و حتی اعلام کنند از هم اکنون می توانیم وارد فرایند خروج ایران از لیست سیاه شویم، حداقل به یک سال الی یک سال و نیم زمان نیاز داریم. بنابراین اول باید برخی مقدمات انجام شود. تا زمانی که همه لوایح در مجلس تصویب نشود، سپس از سوی دولت به عنوان لایحه قانونی قابل اجرا تایید و ثبت نشود و به بانک مرکزی و وزارت دارایی ارسال نشود، نمی توان زمان مشخص کرد و گفت چقدر طول می کشد که در حوزه FATF به یک گشایش دست پیدا می کنیم.»

وی در خصوص گره ها و موانع پیش روی دولت برای به سرانجام رساندن FATF گفت: «آن چه در مسیر FATF گره ایجاد می کند، این است که مقامات ما می گویند ما نمی توانیم اطلاعات نقل و انتقالات داخلی خود را به یک نهاد خارجی ارائه کنیم. اصلا یکی از ایرادات اصلی مجلس به پالرمو همین موضوع بوده است. در نهایت در سایه اختلاف بین دولت و مجلس، این لایحه به مجمع تشخیص ارسال شد تا زمانی که همه لوایح مورد مناقشه تصویب نشده و وارد حوزه اجرا نشود، نمی توانیم به دبیرخانه FATF بگوییم ما را از زیر فشار خارج کن.»

ما هنوز اندرخم مقدمات FATF گیر افتاده ایم

این تحلیلگر و کارشناس اقتصادی در ادامه گفت: «مسئله ما اصلا زمان نیست. حقیقت این است که ما اصلا فرایند مذکور را شروع نکرده ایم. ما هنوز اندرخم مقدمات FATF گیر افتاده ایم چه برسد به شعار دادن درباره زمانی که همه چیز حل شود. اگر واقع بینانه و هوشمندانه به این موضوع نگاه کنیم، متوجه می شویم که ماجرا نه پیچیده است نه عجیب. اما نباید درباره FATF درگیر ساده انگاری و شعارهای بدون ضمانت اجرایی شویم. قانون FATF کاملا شفاف و روشن است. لوایح 4 گانه باید از طریق مجلس هر کشور تصویب شده و سپس به دبیرخانه هر کشور ارسال شود. این مثل قانون عضویت در هر باشگاه رسمی است که قوانین خود را دارد. ما هنوز این کار اولیه را انجام نداده ایم چون مجلس مخالفت و دولت پافشاری کرده است.»

وی افزود: «این شرایط از زمان دولت آقای روحانی وجود دارد. در آن زمان هم در سایه پافشاری های دولت، لوایح به مجمع تشخیص ارسال شده و همان جا هم مانده است. بنابراین آن چه مشخص است، عدم همراهی مجلس با این قانون در گذار زمان است. دولت چهاردهم نیز بر این قانون اصرار کرده و در نتیجه لوایح به مجمع تشخیص ارسال شده است. ممکن است همین فردا صبح همه چیز تغییر کند و یا هیچ تغییری نکند. تقریبا هیچ چیز درباره FATF قابل پیش بینی نیست و در نتیجه این که معاون وزیر اقتصاد وعده ای در این زمینه می دهد را چندان دقیق و درست نمی‌بینم. دولت بخشی از روند تصویب این قانون است نه همه آن و نه حتی مهمترین بخش آن.»