مسعود پزشکیان برای تخلیه تهران چه برنامه ای دارد؟ / دولت چهاردهم به این پرسش های اساسی پاسخ دهد

به گزارش رکنا، تهران و بخش بزرگی از ایران با شدیدترین بحران بی‌ آبی در 60 سال اخیر مواجه شده است. ذخایر آب پشت سدهای پایتخت به کمتر از 11درصد رسیده است. مدیر امور آب کرج نیز اعلام کرده است که تنها 7 درصد از ظرفیت مخزن 180 میلیون متر مکعبی سد کرج آب دارد که در چند روز آینده به اتمام می رسد.

حدود 15 روز دیگر آب خواهیم داشت

طبق گفته مهدی مقصودی، اکنون ورودی آب سد کرج 2 متر مکعب در ثانیه است در حالی که 6 مترمکعب آب از سد برای شرب کرج و تهران برداشت می‌شود.با این شرایط، تا حدود 15 روز دیگر آب خواهیم داشت و امیدواریم تا آن زمان بارندگی مؤثری در ارتفاعات رخ دهد چرا که واقعیت این است که ورودی سد از خروجی آن کمتر شده و در عمل از ذخیره موجود استفاده می‌کنیم.بر اساس اطلاعات کنونی با همین شرایط تا پایان آبان ماه آب در مخزن خواهیم داشت.

اکنون حجم مخزن سد کرج 31 میلیون مترمکعب آب دارد در حالی که در مدت مشابه پارسال این رقم 81 میلیون مترمکعب بود یعنی حدود 50 میلیون مترمکعب کاهش حجم ذخیره داشته‌ایم.

بررسی سدهای تأمین‌ کننده آب تهران نیز وضعیت نگران‌ کننده‌ای را نشان می‌ دهد. ظرفیت ذخایر مخازن سدهای تهران در سال آبی جدید که از مهر ماه شروع شده است حدود 250 میلیون مترمکعب است که در مقایسه با میزان 490 میلیون مترمکعبی در سال آبی 1403 حدودا به نصف رسیده است.

طبق اعلام شرکت آب و فاضلاب تهران، ذخایر آب پشت سدهای تهران کمتر از 11 درصد ظرفیت آنهاست و وضعیت آب پایتخت «بسیار حاد» است.

باید برای بحران آماده شویم

به اعتقاد محمدرضا کاویان پور، رئیس موسسه تحقیقات آب؛ نباید ریسک کرد و باید خود را برای شرایط بحرانی آماده کنیم. دورنمای شرایط اقلیمی کشور الزام می‌کند که مدیریت قوی و دقیقی را برای مصارف آب در حوزه‌های شرب، صنعت و کشاورزی اعمال کنیم تا ناترازی تحمیل شده برمنابع آبی را جبران و خود را برای دهه‌های آتی آماده کنیم در غیر این صورت شرایط خوبی در انتظار ما نخواهد بود.

اگرچه طبق گفته کارشناسان می توان با مدیریت کارآمد، تمرکز بر مدیریت تقاضا، فرهنگسازی، استفاده از فناوری و سیستم‌های کاهنده و اعمال تعرفه برای پرمصرف‌ها و با تغییرات رفتاری در صنعت و کشاورزی و حتی آغاز بازسازی شبکه های فرسوده آب شرب به نحوی این شرایط را پشت سر بگذاریم اما مسعود پزشکیان صراحتا از تخلیه تهران  سخن می گوید.

پرسش‌ های کلیدی از دولت و رئیس‌ جمهور پزشکیان

اظهارات اخیر مسعود پزشکیان، رئیس‌ جمهور، مبنی بر اینکه «اگر تا آذر ماه باران نبارد، آب تهران باید جیره‌بندی شود و در صورت ادامه خشکسالی، احتمال تخلیه پایتخت وجود دارد»، بازتاب گسترده‌ای در افکار عمومی و محافل کارشناسی داشته است.

تهران با جمعیتی بالغ بر 9 میلیون نفر در محدوده شهری و بیش از 15 میلیون نفر در منطقه کلان‌ شهری، سی‌ و چهارمین شهر پرجمعیت جهان و پرجمعیت‌ ترین شهر غرب آسیا به شمار می‌ رود. در چنین شرایطی، طرح احتمال تخلیه پایتخت، مجموعه‌ ای از پرسش‌ های کلیدی و اساسی را درباره میزان آمادگی و برنامه‌ ریزی دولت برای مواجهه با بحران آبی مطرح می‌ کند.

۱. حوزه اقتصادی:

آیا دولت برآورد اقتصادی از هزینه تخلیه میلیون‌ ها نفر از پایتخت دارد؟

چه منابع مالی برای انتقال و اسکان اضطراری این جمعیت پیش‌ بینی شده است؟

آیا برنامه‌ای برای جبران خسارت بنگاه‌های اقتصادی، صنایع و خدمات مستقر در تهران وجود دارد؟

تکلیف بازار سرمایه، بانک‌ها و زیرساخت‌های مالی مستقر در تهران چه خواهد شد؟

۲. حوزه اجتماعی و جمعیتی:

دولت چگونه قصد دارد مهاجرت ناگهانی میلیون‌ ها نفر را مدیریت کند؟

آیا زیرساخت‌های اجتماعی، فرهنگی و خدماتی در شهرهای مقصد توان جذب چنین جمعیتی را دارند؟

چه تدابیری برای جلوگیری از افزایش حاشیه‌ نشینی و تنش‌های اجتماعی اندیشیده شده است؟

۳. حوزه آموزشی:

با توجه به تمرکز بیش از دو میلیون دانش‌ آموز و صدها هزار دانشجو در تهران، آیا برنامه‌ای برای ادامه تحصیل آنان در صورت تخلیه وجود دارد؟

آیا زیرساخت آموزش از راه دور و مدارس مجازی به اندازه کافی آماده است؟

۴. حوزه بهداشتی و درمانی:

با توجه به تمرکز بیمارستان‌ها و مراکز درمانی اصلی کشور در تهران، چه تمهیداتی برای انتقال یا تداوم خدمات درمانی در شرایط اضطراری پیش‌بینی شده است؟

آیا ظرفیت استان‌های دیگر برای پذیرش بیماران و نیروهای درمانی کفایت می‌کند؟

۵. حوزه حمل‌ونقل و لجستیک:

دولت چه برنامه‌ای برای انتقال امن جمعیت میلیونی تهران در صورت بروز بحران دارد؟

آیا زیرساخت‌های جاده‌ای، ریلی و هوایی کشور پاسخگوی چنین حجمی از جابه‌جایی است؟

چه برنامه‌ای برای تأمین سوخت، مواد غذایی و اقلام ضروری در شهرهای میزبان وجود دارد؟

۶. حوزه مدیریت شهری و زیست‌محیطی:

آیا سناریوهای جایگزین برای تأمین آب تهران (نمک‌زدایی، انتقال آب بین‌حوضه‌ای یا بازچرخانی آب) به طور جدی در دستور کار است؟

اگر بارندگی کافی رخ ندهد، تصمیم نهایی درباره تخلیه بر عهده کدام نهاد خواهد بود و بر چه مبنایی گرفته می‌شود؟

گفتنی است، طرح احتمال تخلیه تهران، نه تنها مسئله‌ای فنی و زیست‌محیطی بلکه موضوعی ملی با ابعاد اقتصادی، اجتماعی، آموزشی و امنیتی گسترده است. انتظار می‌رود دولت پزشکیان در روزهای آینده با شفاف‌سازی در مورد برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت مدیریت بحران آب، افکار عمومی را از ابهام و نگرانی خارج کند.