چقدر آب شرب در تهران هدر می رود؟

به گزارش فرارو، تهران سالانه بیش از ۱.۲ میلیارد مترمکعب آب مصرف می‌کند، اما حدود ۲۲ درصد این آب به دلایلی همچون نشت از شبکه، انشعاب‌های غیرمجاز و اشکال در اندازه‌گیری‌ها، بدون بهره‌برداری مستقیم از دست می‌رود. مسئولان شرکت آبفا بر این باورند اگر کاهش ۲۰ درصدی در مصرف آب شرب صورت گیرد، می‌توان وضعیت فعلی را تا آغاز بارندگی‌ها حفظ کرد.

سهم نشت و فرسودگی در هدررفت آب

طبق داده‌های آبفا، از هدررفت فعلی آب، حدود ۱۱ درصد مستقیماً ناشی از فرسودگی شبکه است که البته در مقایسه با متوسط جهانی ۸ درصد رقم مطلوبی محسوب می‌شود. اما ۱۱ درصد دیگر از هدررفت به علت برداشت غیرمجاز، معیوب بودن شمارشگرها و وجود حوادث کوچک و بزرگ رخ می‌دهد.

تحقیق بیشتر درباره این ارقام نیازمند اطلاعات دقیق‌تری از ساختار شبکه آب تهران، هزینه به‌سازی و مزایای مرتبط با آن است. به همین منظور، به سراغ مهدی فلاح، مسئول رسانه‌ای شرکت آب و فاضلاب تهران، رفتیم تا جزئیات بیشتری از این آمار دریافت کنیم.

آیا هدررفت ۲۲ درصدی صحت دارد؟

فلاح تأیید می‌کند که این آمار ۲۲ درصدی همان چیزی است که توسط شرکت آبفا منتشر شده و مردم با اطلاع از این وضعیت می‌توانند با کاهش مصرف ۲۰ درصدی تا زمان آغاز بارندگی‌ها کمک شایانی داشته باشند. وی افزود: اگر صرفه‌جویی اتفاق نیفتد یا بارش‌ها دیرتر از زمان پیش‌بینی‌شده آغاز شوند، وضعیت تامین آب بغرنج خواهد شد.

به گفته وی، تهران از نظر میزان هدررفت آب، بعد از اصفهان جایگاه دوم را دارد. بخش قابل‌توجهی از این ۲۲ درصد ناشی از فرسودگی شبکه و بخشی هم به دلیل مشکلاتی همچون خرابی کنتورها، شکستگی‌های مقطعی لوله‌ها و نیز مواردی مثل برداشت غیرمجاز است.

کمبود صرفه‌جویی و چالش انشعاب‌های غیرمجاز

اگر چه میانگین هدررفت شبکه‌های جهان ۸ درصد است، در تهران این عدد به ۲۲ درصد می‌رسد که ۱۱ درصد آن مربوط به مواردی مثل تخلفات و خرابی‌های کنتور آب است. مشکل اصلی اینجاست که مواردی نظیر انشعاب‌های غیرمجاز غالباً پنهان بوده و تنها از طریق گزارش‌های مردمی یا فعالیت‌های گشتی کشف می‌شوند.

طبق آمارها، سطح صرفه‌جویی مردم تهران از ۷ تا ۸ درصد فراتر نرفته است و این امر چالشی جدی در مدیریت آب محسوب می‌شود. همچنین، بخشی از این هدررفت می‌تواند ناشی از استفاده نابجای پیمانکاران شهرداری از آب شرب برای آبیاری فضای سبز باشد.

مسائل بازسازی شبکه فرسوده

به گفته فلاح، بازسازی شبکه با چالش‌هایی روبه‌رو است؛ از جمله نیاز به هماهنگی با ارگان‌هایی مانند اداره برق و شهرداری و موانع ترافیکی. اما مهم‌ترین محدودیت، عدم تخصیص بودجه کافی است. فلاح توضیح داد که برای نوسازی حدود ۲۰۰ کیلومتر از شبکه فرسوده، به بودجه‌ای بالغ بر ۲۰ هزار میلیارد تومان نیاز است که فعلاً در دسترس نیست.

وی تأکید کرد که حتی در شرایط فعلی تلاش شده قطعی آب رخ ندهد و در صورت ضرورت، مدیریت فشار آب اعمال شود تا منابع محدود به طور عادلانه توزیع شوند.

منبع آب و مدیریت مصرف

چهار سد مهم تامین‌کننده آب شرب تهران شامل سدهای ماملو، امیرکبیر، لار و طالقان اکنون وضعیت مناسبی ندارند. اگر مردم همکاری کرده و صرفه‌جویی ۲۰ درصدی را عملی کنند، می‌توان این دوره سخت را تا شروع بارندگی‌ها مدیریت کرد.

بر اساس آمارها، هر تهرانی به طور متوسط روزانه ۲۵۰ لیتر آب مصرف می‌کند که تقریباً دو برابر الگوی جهانی است.

جمع‌بندی

هدررفت ۲۲ درصدی آب تهران نشان‌دهنده ضعف‌هایی در زیرساخت‌ها و مدیریت آب است. این میزان هدررفت نه تنها به دلیل فرسودگی شبکه بلکه ناشی از انشعاب‌های غیرمجاز و مدیریت ضعیف در بخش‌های کشاورزی و صنعتی نیز است.

در شرایطی که صرفه‌جویی مردم به میزان مطلوب نرسیده و بارندگی‌ها هنوز در افق پیش‌بینی نیست، شرکت آبفا تنها با امید به اصلاح رفتار مصرف‌کنندگان و مدیریت فشار آب، وضعیت فعلی را حفظ می‌کند. اما نگاهی به سایر بخش‌ها، نشان‌دهنده مشکلات ساختاری و ضعف برنامه‌ریزی در مدیریت منابع آب ملی است که پیامدهای آن تنها به تهران محدود نمی‌شود.