چرخه معیوب گرمایش، بحران آب و آلودگی هوا؛ تهدید سه‌گانه برای اقتصاد ایران

سعید تاجیک، رییس کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق بازرگانی تهران، در پخش زنده شبکه خبر (ساعت 11) با محوریت محیط زیست و اقتصاد حضور یافت.

او که به‌عنوان کارشناس اقتصاد و محیط زیست و نماینده بخش خصوصی، میهمان برنامه بود در این گفت‌وگو به اثرات متقابل ناترازی‌ها و تأثیر مخرب آن بر اقتصاد پرداخت.

سعید تاجیک با تاکید بر چرخه معیوب افزایش دما، آلودگی هوا و بحران آب گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد در 20 سال اخیر متوسط دما در کشور 3.5 درجه افزایش داشته و هر یک درجه افزایش در پیک مصرف به تولید 1700 مگاوات برق اضافی نیاز دارد. به تبع آن و در حالت خوشبینانه که نیروگاه‌ها با سوخت گاز کار کنند هر 1000 مگاوات تولید برق موجب انتشار 450 تن گاز گلخانه‌ای دی‌اکسید کربن می‌شود و اگر مازوت‌سوزی شود این آلاینده تا حداقل 750 تن افزایش خواهد یافت و تولید و انتشار این گاز گلخانه‌ای مجددا باعث افزایش دما می‌شود. قابل ذکر است که اگرچه پدیده گرمایش زمین یک بحران در کل جهان است ولی متوسط افزایش دمای کشور ایران 1.5 درجه بیش از متوسط جهانی است.

همچینن هر یک درجه افزایش دما تبخیر آب‌های تجدید‌پذیر را تا 10 درصد و مصرف آب شرب را تا 5 درصد و مصرف آب کشاورزی برای تولید یک محصول مشابه را تا 12 درصد افزایش می‌دهد.

وی با اشاره به شدت افزایش شاخص کیفیت هوا AQI در کلان شهر تهران در روزهای اخیر به پدیده ریزگردها به‌عنوان یکی از عوامل مهم آلودگی هوا و بالا رفتن آلاینده ذرات معلق PM 2.5 و PM10 در تابستان پرداخت و عنوان کرد که مصرف بالای آب و تبخیر آب‌های سطحی و ندادن حق آبه رودخانه و دریاچه‌ها در همان چرخه معیوب باعث ایجاد آلودگی شده است.

طبق آمار وزارت بهداشت سالانه 26 هزار نفر بر اثر آلودگی هوا در کشور جان خود را از دست می‌دهند و علاوه بر آثار سو اجتماعی، اثر اقتصادی این بحران حدود 11.5 میلیارد دلار برآورد می‌شود.

وی همچنین با اشاره به ماده 10 قانون هوای پاک مبنی بر لزوم ایجاد زیرساخت و استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی به میزان 50 درصد گفت: “طبق اظهارات شهردار تهران در حال حاضر 30 درصد حمل و نقل تهران از ناوگان عمومی است و همچینن در حال حاضر حدود 70 درصد موتورسیکلت‌ها، 40 درصد ناوگان باری و 20 درصد ناوگان سواری کشور فرسوده هستند و این باعث مصرف دوبرابری سوخت و تولید آلودگی بیشتر می‌شود. خودروهای تولیدی و وارداتی براساس استانداردهای مصوب سازمان حفاظت محیط زیست می‌بایست استانداردهای سطح یورو 5 و یورو 6 را رعایت کنند ولی همان خودروها پس از یک سال تردد به دلیل کیفیت پایین سوخت و پرشدن کاتالیست و کاهش راندمان آن به سطوح پایین‌تری از استاندارد آلایندگی تنزل می‌کنند و تنها مسیر کنترل آن‌ها نیز مراکز معاینه فنی است که حد مجاز آلایندگی آن تا سه برابر کمتر از استانداردهای تولید است و متاسفانه هیچ مرجع مستقلی برای آزمایش و اعلام نتایج کیفیت سوخت در کشور وجود ندارد.”

سعید تاجیک همچنین در این گفت‌وگو از تعطیلی‌های ناگهانی برای کاهش آلودگی به‌عنوان چالشی در اقتصاد یاد کرد که بنگاه‌های اقتصادی و کارآفرینان را با مشکلات جدی مواجه کرده است و طبق بررسی‌های مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی زیان اقتصادی هر یک روز تعطیلی کشور حدود 5 هزار میلیارد تومان می‌باشد و پیشنهاد داد: “دولت به جای تصمیم‌گیری‌های عجولانه و غیرکارشناسی، تعطیلات برنامه‌ریزی شده‌ای را برای کاهش آلودگی هوا در پیک‌های آلاینده زمستان و تابستان تصویب کند تا شهروندان بتوانند علاوه‌بر برنامه‌ریزی مناسب برای بهره‌گیری از تعطیلات، در رفع بحران ناترازی انرژی موثر باشند.”

در پایان، پیشنهاد نهایی او برای کنترل آلایندگی منابع ثابت نظیر منازل مسکونی، کارخانجات و نیروگاه‌ها انجام معاینه فنی ساختمان‌های اداری و دولتی، راهکارهای پیشگیرانه به جای جریمه‌های زیست محیطی در کارخانجات و واگذاری نظارت‌ها به بخش خصوصی و بهره‌گیری مناسب از منابع صندوق محیط زیست در جهت حفظ محیط زیست کشور بود.