مرکز پژوهش های مجلس: بدهی آموزش و پرورش به فرهنگیان ۴۴ هزار میلیارد تومان است!

میزان اعتبارات و بودجه وزارت آموزش و پرورش چالشی است که سالها با آن مواجه است؛ گواه این مدعا اظهارات اخیر معاون حقوقی و پارلمانی وزیر آموزش‌وپرورش است که ضمن تایید کسری ۱۲ درصدی بودجه این وزارتخانه در سال 1402 اعلام کرد که توانسته است با پیگیری‌ها و همکاری دولت در اواخر سال از پس آن بر بیاد، اما هنوز هم مشکلاتی پیش روی این وزارتخانه هست.

وزارت آموزش و پرورش با احتساب ردیف‌های متفرقه اعمال نشده در بودجه 1403، در مجموع ٢٧٨ هزار میلیارد تومان اعتبار دارد؛ رقمی که نشان می‌دهد این وزارتخانه سهمی معادل 9.83 درصد از منابع بودجه عمومی کشور دارد و این سهم، این وزارتخانه عریض و طویل را در لیست 3 وزارتخانه پرخرج دولت در سال جاری قرار داده است.

به طور کلی بودجه آموزش و پرورش در بودجه امسال نسبت به قانون بودجه سال ١٤٠٢، افزایش 17 درصدی داشته است. با این حال این «افزایش سقف اعتبارات»، آموزش و پرورش را از قید مشکلات همیشگی و روزمره خارج نکرده و توان لازم برای تحول و حل مشکلات اساسی را ایجاد نمی‌کند.

اگرچه آموزش و پرورش در لیست دستگاه های اجرایی با بالاترین اعتبار است اما جالب است بدانید که تقریبا همه این اعتبارات خرج هزینه های جاری این وزارتخانه یعنی پرداخت «حقوق و دستمزد و مطالبات فرهنگیان» می شود؛ موضوعی چالش برانگیز در اعتبارات این وزارت که مرکز پژوهش ها تاکید دارد «برآورد دقیق» درباره آن صورت نگرفته و از این رو، همچنان «حقوق و دستمزد و مطالبات فرهنگیان» از جمله مشکلات پیش‌ روی آموزش و پرورش در سال جاری خواهد بود.

معوقات و بدهی سنگین آموزش و پرورش

با این حال علاوه بر آنکه حدود 90 درصد از اعتبارات امسال این وزارتخانه خرج هزینه های جاری یعنی پرداخت «حقوق و دستمزد و مطالبات فرهنگیان» می شود، آموزش و پرورش با چالش جدی دیگری نیز روبرو است؛ بر اساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس، مجموع معوقات سال 1402 و دیون انباشته تا پایان سال گذشته این وزارتخانه بیش از 44 هزار میلیارد تومان است؛ رقمی  معادل 16 درصد کل بودجه وزارت آموزش و پرورش در سال جاری.

بررسی فهرست بلندبالای بدهی و معوقات آموزش و پرورش نشان می دهد که علاوه بر ارقام نجومی قابل توجه آنها، نوع بدهی و معوقات نیز جالب توجه است.

جالب است بدانید که بیشترین بدهی وزارت آموزش و پرورش مربوط به معوقات «فوق العاده رتبه بندی نیمه دوم سال 1400» فرهنگیان است و آموزش و پرورش فقط در همین یک ردیف، بیش از 9 هزار و 700 میلیارد تومان موعوقه دارد. بعد از آن، رقم قابل توجهی که از تکالیف این وزارتخانه است و در پرداخت آن تاخیر شده، «مابه التفاوت پاداش پایان خدمت و مرخصی ذخیره سال 1400» است که حدود 7.5 هزار میلیارد تومان برای آموزش و پرورش آب خورده و این وزارتخانه همچنان آن را نپرداخته است.

ازجمله نکات جالب بدهی های آموزش و پرورش، ارقام کوچکتر اما با عناوین جالب است؛ مثلا این وزارتخانه هنوز «هزینه مهد کودک سال 1401و1402» در حدود 165 میلیارد تومان را نپرداخته و از سوی دیگر، حتی در پرداخت «حق الزحمه امتحانات نهایی خرداد،شهریور و دیماه 1402» که حدود 462 میلیارد تومان تکلیف مالی می شود، معوقه دارد. در میان این لیست بلندبالا، «بیمه عمر و حوادث بازنشستگان فرهنگی 1402» نیز دیده می شود که علیرغم رقم پایین آن نسبت به کل بودجه این وزارتخانه ( کمتر از 172میلیارد تومان)، به عنوان معوقات از سال 1402 به امسال منتقل شده است. در این لیست آمده که آموزش و پرورش «حقوق بهمن و اسفند 1402 کارکنان خرید خدمات آموزشی» به مبلغ حدود 970 میلیارد تومان را نپرداخته است.

این ها مشتی نمونه خرواری از لیست 30 عنوانی بدهی و معوقات آموزش و پرورش در سال 1402 است که باید در سال جاری چاره ای برای پرداخت آن اندیشیده شود.