بحران آب و موقعیت قرمز فقر غذایی و بهداشتی در ایران / دولتمردان، کارشناسان و فعالان رسانه‌ای را به استیصال رسانده‌اند

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، آب یک منبع حیاتی است و ایران در حال هدر دادن آن است. کشور در دو دهه گذشته بیش از 200 کیلومتر مکعب از کل ذخیره آب خود را از دست داده است. مقابله با کمبود آب تنها شامل جنبه های فنی تغییر الگوی مصرف و کاهش ناکارآمدی ها یا تغییر مسیر رودخانه ها و سرمایه گذاری در کارخانه های آب شیرین کن نیست. برای اینکه بحران آب در ایران کاهش یابد اول برای هرگونه همکاری دولتی باید درک تهدیدات امنیتی فراگیر در میان دولتمردان و مردم فراگیر شود.

بحران آب حتی در سرسبزترین استان های کشور

بحران آب حتی به سرسبزترین استان های ایران هم رسیده است. گیلان بیشترین میزان بارش را دارد و نباید با بحرانی کم آبی مواجه باشد اما با توجه به افزایش سرانه مصرف چالش کم آبی و خشکسالی بیخ گوش این استان سرسبز قرار گرفته است.

مازندران که همواره از آن به‌عنوان یکی از مناطق پرآب فلات ایران یاد می‌شود، چندین سال است که گرفتار تنش‌های آبی شده است.

استان های تهران، اصفهان، خوزستان و یزد به دلایل مختلف بیشتر درگیر بحران آب هستند.تهران، پایتخت ایران، به دلیل رشد سریع جمعیت و زیرساخت های ناکافی با کمبود شدید آب مواجه است. اصفهان که در مرکز ایران قرار دارد، به دلیل استخراج بیش از حد و خشکسالی با کاهش منابع آب زیرزمینی خود مواجه است. خوزستان که در جنوب غربی ایران قرار دارد به دلیل سدسازی بر روی رودخانه هایی که به این استان می ریزند با بحران آب مواجه است که این امر باعث کاهش آب قابل استفاده کشاورزی و شرب شده است. یزد که در مرکز ایران قرار دارد به دلیل آب و هوای خشک و کمبود بارندگی با بحران آب مواجه است.

بحران آب و فقر غذایی و چشم انداز مبهم اقتصاد

ایران با چالش های تشدید تغییرات اقلیمی، از جمله خشکسالی های شدید که تولید محصولات کشاورزی را با چالش مواجه می‌کند، مواجه است. ضربه به کشاورزی و تولید در این عرصه،یعنی افزایش قیمت محصولات غذایی و نایابی آنها که در هر دو بخش، باعث افزایش گرانی مواد غذایی و فقر غذایی می شود که نتیجه آن فقر سلامت و بهداشت است.

فقر غذایی و فقر سلامت و بهداشت هر کدام هزینه‌های گرانی را به خانوارهای ایرانی و بودجه دولتی وارد می‌کنند. این در حالی است که چشم انداز اقتصادی کشور همچنان  مبهم و قابل توجه است.

تشدید چالش‌های تغییر اقلیم مانند سیل‌های مکرر، خشکسالی و طوفان‌های گرد و غبار، و همچنین کمبود انرژی می‌تواند به طور قابل‌توجهی بر چشم‌انداز اقتصادی تأثیر بگذارد.

این چالش‌ها همراه با فشارهای تورمی اخیر می‌تواند به فشارها بر آسیب‌پذیرترین قشرها بیفزاید و خطر بالقوه تنش‌های اجتماعی را به همراه داشته باشد، به‌ویژه از آنجایی که انتظار می‌رود فرصت‌های شغلی را محدود کند به تنش ها افزوده می شود.

در مجموع، ایران به دلیل عوامل مختلفی از جمله تغییر اقلیم ، برداشت بیش از حد از منابع آب زیرزمینی، سیستم های آبیاری ناکارآمد و مدیریت ضعیف منابع آب با بحران شدید آب مواجه است.

اقدامات فوری که دولت باید انجام دهد

بحران آب در ایران یک مبحث جدی است. دولت باید اقدامات فوری را برای کاهش این بحران با توجه به قرار گرفتن جهان در شرایط تغییرات اقلیمی انجام دهد. اقداماتی که اگر انجام نشود به حتم بحران های اجتماعی را تا پایان سال 1403 برای ایران ایجاد خواهد کرد.

به عنوان مثال دولت ایران می تواند برای مقابله با بحران آب :

 1. مقررات سختگیرانه در زمینه استخراج منابع آب زیرزمینی برای جلوگیری از برداشت بیش از حد و تخلیه ایجاد کند.

2.  استفاده از سیستم ها و فن آوری های آبیاری کارآمدتر برای کاهش هدر رفت آب در کشاورزی را ترویج دهد.

3. در توسعه منابع آب جایگزین مانند آب شیرین کن و تاسیسات تصفیه فاضلاب سرمایه‌گذاری کند.

4. کمپین های آگاهی عمومی برای ترویج شیوه های حفاظت از آب و کاهش مصرف آب تشویق کند.

تنش‌های اجتماعی ناشی از تنش آبی

بحران آب در هر کشوری به تنش‌های اجتماعی می‌انجامد و ایران هم مستثنی نیست. اگر برنامه‌های دولتی مناسبی برای مقابله با تنش‌آبی و بحران‌آب در ایران انجام نگیرد به نظر تا پایان سال 1403 کشور با افزایش بحران هایی رو به رو خواهد شد که احتمالا نتیجه آن ناآرامی‌اجتماعی است. مشکلاتی که رشد تخریب کننده ای خواهند داشت:

1. افزایش فقر و بیکاری به دلیل کاهش تولیدات کشاورزی و از بین رفتن معیشت.

2. مسائل بهداشتی به دلیل عدم دسترسی به آب آشامیدنی سالم و تأسیسات بهداشتی.

3. ناآرامی اجتماعی و بی ثباتی سیاسی ناشی از درگیری بر سر منابع آب.

4. مهاجرت اجباری و جابجایی مردم از مناطقی که با کمبود شدید آب مواجه هستند.

دولتمردان، کارشناسان را به استیصال رسانده اند!

گفتنی است، از بحران آب ایران و مشکلات اقتصادی و آسیب‌های اجتماعی که ایجاد کرده و ایجاد خواهد کرد آنقدر در چند سال اخیر نوشته شده که فعالان رسانه‌ای و کارشناسان این حوزه،در زمان نوشتن گزارش تازه یا مقاله جدید با مشکل جمله‌بندی مواجه می‌شوند. یعنی نمی‌دانند که دیگر چگونه بنویسند تا گفتنی تکراری با محتوای هشدارهای قبلی نباشد. این استیصال کارشناسان در حالی شکل گرفته است که بحران آب در ایران خزنده در حال پیشرفت است و ویرانی های آن توقف پیشرفت کشور و سقوط در سیاهچاله ویرانی و عقب ماندگی است. به واقع باید از دولتمردان ایران سوال کرد، آیا می دانید معنای تغییرات اقلیمی چیست؟ خبر دارید ایران هر روز بیشتر دچار بحران آب و اثرات اجتماعی و اقتصادی ناشی از آن است؟ اگر می دانید در حال انجام چه کارهای موثری برای کاهش بحران هستید؟

خبرنگار : آزاده مختاری