یلدا جهانی شد / ثبت بلندترین شب سال در فهرست یونسکو

به گزارش رکنا به نقل از اداره کل روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت میراث فرهنگی ، شبان میرشکرایی دبیر باشگاه نوروز کمیسیون ملی یونسکو و مدیر پرونده جهانی یلدا / چله و (تهیه کننده پرونده) با اشاره به ثبت جهانی پرونده میراث ناملموس یلدا در هفدهمین نشست کمیته بین‌الدولی پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس که از ۷ الی ۱۲ آذر در مراکش برگزار می‌شود، اضافه کرد: پرونده یلدا / چله از سوی ایران و به شکل مشترک با افغانستان به این اجلاس ارائه شد، که ثبت مشترک آن در این اجلاس بین‌المللی به تقویت دیپلماسی فرهنگی در منطقه کمک می کند، کما این که در آینده نیز امکان اضافه شدن سایر کشورهای همسایه به این پرونده وجود دارد.

او به فلسفه و نمود‌ها‌ و عقاید سنتی جشن باستانی یلدا پرداخت و گفت: این جشن ماهیت تولد نور و روشنایی و به تعبیری شب تولد ایزد نور است. در واقع ایزد مهر، همان ایزد پیمان، ایزد نور و روشنا‌یی است، در اساطیر و متون کهن ایران، فلسفه و علت بر‌گزاری شب یلدا، توجه ویژه انسان به طبیعت، نور و روشنایی و گرما است، چرا که بشر در این حوزه فرهنگی از هزاره‌ها‌ی پیشین تاریکی و سرما را آزار‌دهنده و از آن به عنوان اهریمن تعبیر می‌کند و در این شب تا صبح بیدار می‌ماند تا با شکست این اهریمن و غلبه بر آن به استقبال صبح روشن و آغاز طولانی‌تر شدن روز‌ها برود.

میر‌شکرا‌یی درباره راز میوه‌ها‌ی سرخ در سفره یلدا نیز گفت: علت سرخی میوه‌ها‌ی شب یلدا آغاز جشن روشنا‌یی ایزد مهر است، ایزد مهر از منظر اساتید این حوزه جلوه و نمودش سرخی شفق و فلق در افق طلوع و غروب خورشید است مانند انار، هندوانه یا سرکه و شیره و نیز میوه‌های متمایل به قرمز مثل خرمالو، کدو‌حلوایی و همچنین خوراکی‌ها‌یی چون لبو ماست که لبوی پخته را در ماست می‌ریزند تا آن را به رنگ‌ قرمز در‌آورند که این سنت میوه‌ها و خوراکی‌ها‌ی سرخ مرتبط با نشانه و سرخی ایزد مهر است.

واژه یلدا مرتبط با تولد، حیات و زندگی است

این کارشناس حوزه میراث‌فرهنگی در ادامه گفت: واژه یلدا مرتبط با واژه تولد است، یلدا شب تولد مهر، روشنایی، زندگی و حرارت است، از یلدا به اسم شب چله بزرگ زمستان هم یاد می‌شود که تا دهم بهمن ادامه دارد و بعد از چله کوچک و سپس دوره‌ها‌ی سنتی اهمن و بهمن و ننه سرما که دوره‌ها‌ی آخر زمستان است تا فرا رسیدن نوروز سپری می‌شود. اصولا تمام آیین‌ها و عقاید هزاره‌ها‌ی پیشین ما به طبیعت و توجه آن‌ها به پدیده‌ها‌ی طبیعی اطراف خود بر‌می‌گردد که از گذشته تاکنون این آیین‌ها و مراسم‌ها در ساختار و چهار‌چوب شان تغییری ایجاد نشده و یلدا نیز همانند سایر آیین‌ها ساختار خود را حفظ کرده است.

این پژوهشگر میراث‌‌فرهنگی در ادامه به نقش زن و خانواده در برگزاری این جشن اشاره کرد و افزود: بانوان و فرزندان در این جشن نقش مهمی را ایفا می‌کنند چرا که این جشن تاریخی یک جشن درون خانواده بوده که در طول تاریخ مسائل اجتماعی و سیاسی تاثیری در برگزاری آن نداشته و همواره مردم در مناطق مختلف به برگزاری این جشن اقدام می‌کردند.

او اضافه کرد: در این جشن که با محور خانواده برگزار می‌شود، آیین‌ها و رسوم زیبای ایرانی و هویتی به نسل‌های بعدی منتقل می‌شود و برگزاری آن با محوریت خانواده می‌تواند به ثبت آن بیش از پیش کمک کند.

دبیر باشگاه نوروز کمیسیون ملی یونسکو درباره اهمیت ثبت مشترک این پرونده نیز گفت: ثبت مشترک این پرونده قطعا به تقویت دیپلماسی فرهنگی و گسترش صلح کمک می‌کند چرا که در این پرونده ریشه‌های مشترک فرهنگی و آیین و رسوم زیبا و ماندگار به چشم می‌خورد.

او در پایان صحبت‌های خود خاطرنشان کرد: این پرونده امسال به صورت مشترک با افغانستان به این اجلاس ارائه شد اما این امکان در آینده وجود دارد تا کشورهای دیگر نیز به این پرونده بپیوندند، بنابر این ثبت این پرونده‌ به طور حتم گسترش صلح را به دنبال دارد.