انقلاب خاموش در بیمارستان‌ها؛ هوش مصنوعی چهره مراقبت‌های درمانی را تغییر داد

به گزارش رکنا، سال میلادی جاری را می‌توان یکی از تعیین‌کننده‌ترین سال‌ها در تاریخ معاصر مراقبت‌های بهداشتی دانست؛ سالی که در آن بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و شبکه‌های درمانی، فناوری‌هایی را که پیش‌تر تنها در قالب پروژه‌های آزمایشی محدود استفاده می‌شدند، اکنون در مقیاسی وسیع و عملیاتی به کار گرفته‌اند.

بر اساس نتایج نظرسنجی مؤسسه «دیلویت»، بیش از ۷۰ درصد مدیران ارشد حوزه سلامت اعلام کرده‌اند که قصد دارند با اتکا به فناوری‌های نوین، بهره‌وری و کارایی سیستم‌های درمانی را افزایش دهند. همچنین ۹۰ درصد این مدیران معتقدند استفاده از ابزارهای دیجیتال در سال آینده با سرعتی بیشتر از گذشته گسترش خواهد یافت.

در همین حال، مجله «فوربس» پیش‌بینی می‌کند که تا سال ۲۰۲۶، «بیمارستان‌های مجازی» مبتنی بر هوش مصنوعی و دستیاران بالینی خودکار به پدیده‌ای فراگیر تبدیل شوند. از مستندسازی پزشکی و تشخیص بیماری گرفته تا کنترل عفونت، تصویربرداری پیشرفته و حتی درمان ناباروری، نوآوری‌های فناورانه عملاً از مرحله آزمایشی عبور کرده و به بخش جدایی‌ناپذیر مراقبت‌های روزمره بالینی تبدیل شده‌اند.

پنج تحول شاخص در فناوری‌های نوین سلامت

۱. مستندسازی بالینی پیرامونی با هوش مصنوعی
در شهر «پیتسبورگ»، گروهی از متخصصان به سرپرستی دکتر «شیو راو»، متخصص قلب، سامانه هوش مصنوعی «ابریج» را توسعه داده‌اند؛ سامانه‌ای که مکالمات پزشک و بیمار را به یادداشت‌های بالینی تبدیل کرده و به‌صورت مستقیم در پرونده الکترونیک سلامت ثبت می‌کند.

پس از ارزیابی‌های کیفی، این فناوری در ابتدای سال ۲۰۲۵ با مشارکت حدود ۲۰۰۰ پزشک و کارآموز در «کلینیک مایو» به کار گرفته شد. اکنون، با موفقیت این مرحله آزمایشی، توسعه آن به شبکه درمانی بزرگ «هارتفورد هلس‌کر» در ایالت کنتیکت آغاز شده است. این شرکت تا ژوئن ۲۰۲۵ موفق به جذب ۳۰۰ میلیون دلار سرمایه شد تا ابزارهای نوینی برای کاهش بار اداری کادر درمان طراحی کند.

۲. سپردن ضدعفونی و کنترل عفونت به هوش مصنوعی
حسگر هوشمند شرکت «آکارا» امکان پایش فرآیندهای جراحی و بهینه‌سازی برنامه‌ریزی اتاق‌های عمل را فراهم کرده است. این حسگر می‌تواند لحظات کلیدی حین جراحی را شناسایی کند و داده‌های دقیقی در اختیار مدیران درمانی قرار دهد.

در کنار آن، ربات خودکار «آکارا ویولت» که مبتنی بر اشعه فرابنفش است، وظیفه ضدعفونی اتاق‌های عمل را برعهده دارد. این ربات موفق به دریافت استاندارد CE اروپا شده و هدف آن، افزایش سرعت آماده‌سازی اتاق‌های جراحی همراه با حفظ بالاترین سطح ایمنی و کنترل عفونت است.

۳. جهش بزرگ در درمان ناباروری‌های شدید
در مرکز درمان ناباروری دانشگاه کلمبیا، سامانه‌ای نوین با نام «استار» طراحی شده که ترکیبی از تصویربرداری پیشرفته، هوش مصنوعی و رباتیک است. این سامانه می‌تواند سلول‌های اسپرم بسیار نادر را در مردانی با ناباروری شدید شناسایی و استخراج کند.

در ژوئن ۲۰۲۵، این تیم علمی از ثبت نخستین بارداری موفق با استفاده از این فناوری خبر داد. سامانه استار قادر است در هر ساعت میلیون‌ها تصویر را بررسی کرده و اسپرم‌های قابل‌استفاده را برای لقاح آزمایشگاهی (IVF) جداسازی کند. این روش، جایگزینی کم‌تهاجمی برای بیماران مبتلا به «آزواسپرمی» محسوب می‌شود.

۴. کیوسک‌های درمانی مجازی؛ کلینیک بدون نوبت
«کیوسک‌های درمانی مجازی» امکان ترکیب ویزیت آنلاین و حضوری را بدون نیاز به تعیین وقت قبلی فراهم می‌کنند. این کیوسک‌ها در مکان‌هایی مانند فرودگاه‌ها، فروشگاه‌های بزرگ، دانشگاه‌ها و مناطق روستایی نصب می‌شوند و بیماران می‌توانند به‌صورت مستقیم با پزشکان دارای مجوز ارتباط برقرار کنند.

این طرح نخستین بار در نمایشگاه CES ۲۰۲۵ معرفی شد و پس از آن، کیوسک‌هایی در ایالت‌های تگزاس، کنتیکت و جورجیا راه‌اندازی شد تا دسترسی به خدمات اولیه سلامت در مناطق کم‌برخوردار افزایش یابد.

۵. تفسیر هوشمند و سریع سکته مغزی
شرکت «راپید ای‌آی» مستقر در کالیفرنیا، نرم‌افزار هوش مصنوعی پیشرفته‌ای توسعه داده که تفسیر تصاویر مغزی و عروقی را به‌طور چشمگیری تسریع می‌کند. فناوری «لومینا تری‌دی» این شرکت، اسکن‌های آنژیوگرافی سی‌تی را تقریباً به‌صورت آنی به تصاویر سه‌بعدی تبدیل می‌کند.

محصول دیگر این شرکت با نام «انگیوفلو» نیز موفق به دریافت تأییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا شده و امکان ارزیابی لحظه‌ای جریان خون مغز را در اتاق آنژیوگرافی فراهم می‌کند. در یک مطالعه انجام‌شده در سال ۲۰۲۵، این نرم‌افزار توانست انسدادهای عروقی متوسط را ۳۳ درصد بیشتر از یک سامانه رقیب شناسایی کند؛ نتیجه‌ای که نقش کلیدی هوش مصنوعی در تشخیص سریع سکته مغزی و نجات جان بیماران را برجسته می‌کند.