آزادی از نگاه نسل زد

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، در دنیایی که آزادی همواره یکی از شعارهای بزرگ تاریخ بشر بوده، امروز نسل جدید یا همان نسل زد که این روزها خیلی در مورد آنها صحبت می شود ، تعریفی تازه از این مفهوم ارائه می‌دهد. نسلی که بین دو جهان ایستاده است، جهانی دیجیتال، پر از شبکه‌های اجتماعی و نظارت آنلاین، و جهانی واقعی، پر از محدودیت‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی. برای آن‌ها، آزادی دیگر صرفاً حق رأی یا بیان نیست؛ آزادی یعنی «زندگی کردن خود واقعی»، بدون قید و شرط. 

در ظاهر، جهان امروز پر از آزادی است. مردم می‌توانند نظر بدهند، لباس دلخواهشان را بپوشند و از شبکه‌های اجتماعی استفاده کنند. اما پشت این آزادی‌های ظاهری، فشارهای پنهان و آشکار بسیاری وجود دارد.

الگوریتم‌های شبکه‌های اجتماعی انتخاب‌ها را جهت‌دهی می‌کنند، فرهنگ لغو (cancel culture) بسیاری از صداها را خاموش می‌کند، و نظارت دیجیتال مرز بین حریم شخصی و زندگی عمومی را از بین برده است. حتی در کشورهایی با آزادی بیان قانونی، نسل جدید تجربه می‌کند که محدودیت‌ها نه از قانون، بلکه از اجتماع و فضای روانی روزمره اعمال می‌شوند.

نسل زد اما نمی‌پذیرد که آزادی را فقط در قالب‌های سنتی تعریف کند. آن‌ها آزادی را در حق انتخاب هویت، حق متفاوت بودن، و امکان زندگی خارج از قالب‌های تحمیلی می‌بینند. برای آن‌ها، جنسیت، شغل، و حتی سبک زندگی، بخشی از حقوق بنیادین است.

در ایران و بسیاری از کشورهای دیگر، جوانانی که در شهرهای بزرگ و کوچک زندگی می‌کنند، تلاش می‌کنند با حضور در شبکه‌های اجتماعی یا حتی گاه با خروج از آن‌ها، هویت واقعی خود را کشف و بیان کنند.علاوه بر این، نسل زد آزادی را با عدالت اجتماعی پیوند می‌دهد. آزادی برای آن‌ها بی‌عدالتی اقتصادی، تبعیض جنسیتی، بحران محیط زیست و سرکوب اقلیت‌ها را غیرقابل تحمل می‌کند. آن‌ها می‌خواهند آزادی شخصی با مسئولیت اجتماعی همراه باشد؛ نسلی که با ابزار دیجیتال خود، اعتراض می‌کند، کمپین می‌سازد و صدای بی‌صدایان می‌شود. برای آن‌ها، آزادی بدون عدالت، معنایی ندارد.

اما این نگاه نوین به آزادی با چالش‌های جدی همراه است. در حالی که نسل زد تلاش می‌کند خود را از چارچوب‌های سنتی رها کند، با فشارهای روانی، اجتماعی و اقتصادی روبروست که گاهی آزادی را تبدیل به یک آرزوی دست‌نیافتنی می‌کند. از یک سو، امکان انتخاب بی‌پایان و شبکه‌های اجتماعی، به جای آزادی، اضطراب و سردرگمی ایجاد می‌کند؛ از سوی دیگر، محدودیت‌های جامعه سنتی و عدم پذیرش هویت‌های متفاوت، مسیر آزادی واقعی را دشوار می‌سازد.

در نهایت، نسل زد نشان می‌دهد که آزادی امروز دیگر فقط یک حق سیاسی نیست؛ یک تجربه روزمره است، یک مبارزه فرهنگی و اجتماعی، و یک مسیر شخصی برای کشف خود. آن‌ها به جهان یادآوری می‌کنند که آزادی واقعی، نه فقط در شعارها و قانون‌ها، بلکه در زندگی روزانه، در پذیرش تفاوت‌ها و در تلاش برای عدالت معنا پیدا می‌کند.