اعتصاب پرستاران در بیمارستان های دولتی/ بی‌عدالتی در نظام پزشکی؛ پرستاران را به ستوه آورده/ حقوق دریافتی پزشکان متخصص در ایران 100 برابر پرستاران است

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، اخیرا بسیاری از پرستاران در نقاط مختلف کشور دست به اعتراضات و اعتصابات گسترده زدند. آنها برای احقاق حقوق اولیه، رسیدگی به شرایط شغلی و معیشتی و فراهم کردن امکانات حداقلی توسط مقامات مسئول اقدام به تشکیل تجمعات اعتراضی کردند تا از این طریق بتوانند صدای خود را به گوش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برسانند. وزارت بهداشت با نادیده گرفتن مطالبات پرستاران طی سالیان گذشته و سرکوب مکرر آنها، آتش خشم شاغلان این حوزه را شعله ور کرده و در حال از دست دادن آنها است. خبرنگار اجتماعی رکنا در گفتگو با دکتر محمد شریفی مقدم، جامعه شناس و دبیر کل خانه پرستار، معضلات اخیر جامعه پرستاری را جویا شده و از مطالبات آنها گزارشی تهیه کرده است.

شریفی مقدم اولین و مهم ترین مشکل پرستاران را عدم درک جامعه پرستاری توسط وزارت بهداشت عنوان کرد. او گفت:«مسئولینی که برای جامعه پرستاری تصمیم می گیرند از جنس بدنه وزارت بهداشت نیستند. تمام افرادی که تصمیم گیرندگان جامعه پرستاری محسوب می شوند از اعضای هیئت علمی دانشگاه ها هستند. متخصصان هیئت علمی معمولا بین 60 تا 70 میلیون تومان حقوق ثابت و بالای 100 میلیون تومان کارانه دریافت می کنند. این در حالی است که کادر درمان غیر پزشک که پرستاران و پیراپزشکان را شامل می شود، معمولا حقوقی بین 12 تا 15 میلیون تومان و کارانه ای بین 2 تا 3 میلیون تومان دریافت می کنند.»

در ایران جراح حاضر در اتاق عمل اکثرا جراح و متخصص اصلی نیست

وی در ادامه به انجام جراحی ها توسط دانشجویان پزشکی و نه جراحان متخصص اشاره کرد. به عقیده او، ارائه خدمات درمانی و جراحی یک کار تیمی است که با گرد هم آمدن گروهی از پرستاران و یک جراح انجام می شود. در ایران جراح حاضر در اتاق عمل در اکثر اوقات جراح و متخصص اصلی نیست و این رزیدنت است کار جراحی را انجام می دهد. جراح اصلی که خود در اتاق عمل حضور ندارد، مبلغی بین 200 تا 300 میلیون تومان دریافت می کند، اما پرستار حاضر در اتاق عمل تنها 3 میلیون دریافت می کند. این نمایانگر یک اختلاف فاحش 100 برابری میان حقوق پرستار و جراح غایب است که تصویری به جز وجود بی عدالتی در نظام پزشکی را منعکس نمی کند. متاسفانه پزشکان و متخصصان که گروه محدودی هستند و مبالغ کلان دریافت می کنند، قدرت و منابع بسیاری در اختیار دارند و هیچ گاه قادر نیستند که مشکلات پرستاران را درک کنند. این مشکل از نگاه طبقاتی(بالا به پایین) آنها نسبت به پرستاران نشات می گیرد. این در حالی است که تمام امکانات از جمله تجهیزات، بیمارستان ها و حتی دادن دستمزد از جمله وظایف دولت است و این گروه نباید اختیارات و قدرتی چنین وسیع داشته باشند. این گروه طبقه حاکمی هستند که با هدف استثمار جامعه پرستاری و و کسب حداکثر منفعت، پرستاران را به ستوه آورده اند و  تبعیض هایی را پدید آورده اند که منجر به کاهش چشمگیر حقوق دریافتی پرستاران شده است.

پرستاران به دلیل بروز مشکلات متعدد تلاش کردند راه حل های مختلفی را جهت گذران زندگی خود امتحان کنند. یکی از شایع ترین این راه ها مهاجرت است. علت اصلی این مهاجرت کمبود ها و بی کفایتی های کشور مبدا و جاذبه های کشور مقصد است. در حال حاضر در تمام دنیا مشکل کمبود پرستار وجود دارد. جذب نیروی کار پرستاری هم قطعا با قرار دادن عوامل مشوق کار مانند مبالغ بالای حقوق، تامین امکانات درمانی و معیشت آنها ممکن است. شریفی مقدم در این خصوص اظهار کرد:«دولت و به ویژه وزارت بهداشت جهت کاهش تعداد مهاجرت ها باید حداقل ها را برای پرستاران فراهم کنند. اما به علت نبود امکانات اولیه، تعداد افرادی که مهاجرت می کنند از نیری کار استخدامی وزارت بهداشت بیشتر است. پرستار می داند که با مهاجرت و تحمل سختی های کار در کشور بیگانه، عزت و احترام، حقوق عالی، تسهیلات و تجهیزات و آرامش خاطر و رضایت از زندگی دارد و معیشت او به بهترین شکل تامین خواهد شد. علاوه بر تمام این موارد، بی عدالتی ها را هم نمی بیند و می تواند به سیستم نظام مند بهداشت آن کشور اطمینان کند. در همه کشور های دنیا، تفاوت حقوق دریافتی پرستاران با پزشکان متخصص بین 5/1 تا 3 برابر است. در حالی این تفاوت دستمزد های پرستاران و متخصصان در ایران حتی به بیش از 100 برابر هم می رسد. این میزان اختلاف بین مبلغ دستمزد ها در هیچ جای دنیا وجود ندارد و این مسئله نشان از وجود بی عدالتی و رانت در سیستم بهداشتی کشور دارد و دولت ایران دم از عدل و حکومت حضرت علی(ع) می زند.»

وی اذعان داشت که بخش دیگری از نیروی پرستاری کشور به دلیل مشکلات، به مشاغل آزاد یا کارمندی روی آوردند. بخشی از آنها نیز خانه نشین شده اند؛ چرا که گمان می کنند خانه نشینی از کار در این حوزه برای آنها ضرر کمتری دارد. علت اقدام این گروه هم آن است که مبلغ دستمزد و کارانه آنها کفاف هزینه های آنها را نمی دهد و دخل آنها بسیار کمتر از مخارجشان است.

در ازای هر تخت بیمارستانی باید 2 پرستار باشد اما در ایران فقط یک پرستار وجود دارد

شریفی مقدم در ادامه به جان باختن بسیاری از پرستاران در دوره پاندمی کرونا اشاره کرد که فشار کار را بر پرستاران باقی مانده دو چندان کرد. به همین دلیل اکنون کمبود نیروی کار پرستاری به شدت در کشور بیداد می کند. بر اساس قوانین، به ازای هر تخت بیمارستان باید 2 پرستار وجود داشته باشد و این درحالی است که اکنون در ایران به ازای هر تخت بیمارستانی 1 پرستار وجود دارد و این یعنی پرستار علی رغم تلاش های شبانه روزی، از ارائه خدمات به نیمی از بیماران عاجز است.

اضافه کار پرستاران فقط 20 هزار تومان است

شریفی مقدم درباره ضعف مقامات وزارت بهداشت در حل معضلات جامعه پرستاری گفت:«مسئولان و دولت باید عوامل مشوق و انگیزاننده ای تعیین کنند تا بتوانند مشکلات را حل و پرستاران را به کشور باز گردانند. اما به جای این کار مسئولان پدیده ای به نام اضافه کار اجباری را بر پرستاران تحمیل کردند. در این خصوص سه مشکل اساسی وجود دارد. مشکل اول این است که طبق قانون کشور، اضافه کار باید با توافق طرفین اعمال شود و نمی تواند اجباری باشد. مشکل دوم آن است که نرخ این اضافه کار بسیار کم و ناچیز است و ساعتی 20 هزار تومان است که در این صورت ساعات طولانی اضافه کار هم مخارج پرستاران را تامین نمی کند. مشکل سوم به معوقات مربوط به این اضافه کاری ها بر می گردد که مدت ها بعد از انجام اضافه کار پرداخت می شود.»

از سوی دیگر، وی قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری را یادآور شد که از سال 1386 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است، اما وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از ان زمان تاکنون به این قانون عمل نکرده است و این نتیجه ای جز اعتراضات جامعه پرستاری را در پی نداشته است.

اعتصاب پرستاران در بیمارستان های دولتی

شریفی مقدم همچنین به برخورد نامناسب مدیران با پرستاران اشاره کرد و تصریح کرد:«یکی دیگر از معضلات جامعه پرستاری این است که مسئولین از سرپرستار تا رئیس بیمارستان و حتی وزرای بهداشت برخورد مناسبی با مطالبات جامعه پرستاری نمی کنند. بی توجهی های مکرر و مستمر باعث شده که پرستاران نسبت به سیستم وزارت بهداشت و درمان ایران بی اعتماد شوند. به همین دلیل پرستاران طی سال های متمادی تجمعاتی را جهت احقاق حقوق طبیعی خود برگزار کردند. عدم پاسخگویی وزارت بهداشت پرستاران را به جایی رسانده که اخیرا در بسیاری از شهرستان های استان فارس، پرستاران به طور کامل از کار در بیمارستان ها دست کشیدند و بیمارستان ها از پرستار خالی شده اند. این اعتصاب ها از روز ۱۵مرداد در بیمارستان‌های دولتی شیراز ازجمله «نمازی»، «فقیهی»، «چمران»، «انکولوژی امیر»، «زینبیه»، «علی اصغر» و «امیرالمومنین» آغاز شده و به گفته سازمان نظام پرستاری، در تاریخ بی‌سابقه بوده است. با به وجود آمدن این شرایط بحرانی، بسیاری از سیستم های امنیتی و نظارتی برای کمک به حل مشکلات پرستاران مداخله کردند اما خود وزارت بهداشت که مخاطب اصلی این اعتراضات است، پاسخگو نیست.»

شریفی مقدم به عنوان دبیر کل خانه پرستاران امید ورزید که در دولت جدید به معضلات بیماران و پرستاران بیشتر توجه شود تا اعتماد از دست رفته جامعه پرستاران دوباره بازیابی شود، پرستاران کار را از سر گیرند و زندگی آنها تامین شود.