سایه بحران نقدینگی بر سیستم دارویی کشور / شرکت های دارویی در آستانه ورشکستگی‌اند/علت کمبود مقطعی برخی داروها؛ تولید کنندگان محدود است

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، معضل کمبود و بحران دارو در سال های اخیر بیشتر از قبل دیده شده و مشکلات زیادی را به وجود آورده است. از جمله دلایل بحران های موقتی در زمینه تامین دارو می توان به بحران نقدینگی، عدم حمایت از تولیدکنندگان داخلی، عدم برنامه ریزی در زمینه تولید و... را نام برد. در صورت ادامه روند سیستم دارویی موجود پیش بینی می شود کمبود های وقفه ای دارو بیشتر شده و شرکت های تولید دارو به سمت ورشکشتگی حرکت کنند.

علت کمبود مقطعی برخی داروها

دکتر بهمن صبور نایب رئیس انجمن داروسازان تهران، در گفت و گو با رکنا، در توضیح علل کمبود مقطعی دارو و نقش هزینه های تولید، گفت: برخی از داروها به علت مصرف کم و بیماران محدود داخل کشور کمتر از سایر داروها تولید می شوند. با توجه به این که این داروها نیاز کل کشور نیستند و بخش محدودی از جامعه را در بر می گیرند یک الی دو شرکت دارویی به تولید می پردازند. با در نظر گیری این مسئله که کارخانه های محدودی داروی مشخص شده را تولید می کنند در صورت بروز مشکلی در روند تولید یک دارو، مثلا تامین مواد اولیه دچار مشکل شویم، تولید دچار وقفه شده و در نهایت باعث به وجود آمدن بحران مقطعی و کمبود دارو خواهد شد. تولید دارو حدالقل به 6 ماه زمان نیاز دارد و در صورت عدم برنامه ریزی مناسب، عدم تامین مالی؛ همچنین مشکل در پایش مصرف کشوری و برنامه ریزی های تولید، از پروسه تولید دارو عقب افتاده و کمبود را تجربه خواهیم کرد.

شرکت های دارویی در آستانه ورشکستی هستند

او با اشاره به بحران نقدینگی به عنوان یکی از معضلات تاثیر گذار دارویی کشور، گفت: در تولید دارو نیاز است تولید کننده به بانک مرکزی مراجعه کرده و با پرداخت ریال، ارز دریافت کند و در نتیجه این دریافت مواد اولیه برای تامین دارو را وارد کشور کند. در حال حاضر کمبود نقدینگی یکی از مشکلات اساسی تولید کنندگان دارو است به این معنا که پولی برای تامین موارد اولیه  دارویی برای آن ها وجود نداشته در نتیجه در تولید دارو وقفه به وجود می آید. بخشی از پول تامین منابع مواد اولیه از طریق پرداخت های دارویار و شرکت های بیمه ای است که در حال حاضر حدالقل 5 ماه است این پرداخت ها به تعویق افتاده؛ همچنین دولت به تعهدات مالی خود عمل نکرده و موجب ورشکستگی شرکت های دارویی شده است. با توجه به موارد ذکر شده پیش بینی می شود با کمبود وقفه ای دارو بیشتری در اینده روبرو باشیم.

صبور با انتقاد از قیمت های دستوری دولت و عدم حمایت های مالی تولید کنندگان شرکت های دارویی داخلی، افزود: یکی از مشکلات تولید کنندگان دارو در خصوص قیمت های دستوری است. در بسیاری از مواقع دارو با قیمتی از شرکت های دارویی خریداری می شود که هزینه تمام شده و قیمت خرید با یکدیگر مطابقت ندارند؛ بر این اساس شرکت تولید کننده برای تامین مواد اولیه و تولید دچار مشکل می شود. در ادامه  یکی از مشکلاتی که به وجود می آید کمبود وقفه ای دارو است. در هنگام کمبود وقفه ای، مراکز فوریتی واردات دارو را افزایش می دهند و از آن جایی که قیمت داروی وارد شده با توجه به هزینه خریداری شده از کشور مبدا مشخص می شود، دارو با هزینه بالا به مردم عرضه می شود. دولت حاضر است از تولید کننده داخلی حمایت مالی مناسبی نکند اما دارو را با هزینه  بیشتری از کشورهای خارجی وارد کرده و به مردم عرضه کند. از طرفی اختلاف قیمت بین داروی ایرانی و خارجی موجب می شود شرکت دارویی داخلی از تولید دارو به علت هزینه های کم منصرف شود. رفتار دولت با تولید کنندگان خارجی بهتر از تولیدکنندگان داخلی است و دست آن ها را در قیمت گذاری باز می گذارد. این در حالی است که دست تولید کننده داخلی هر روز بسته تر از قبل شده و امکان ورشستگی برایشان وجود دارد.

برنامه ریزی در خصوص میزان تامین دارو مناسب نیست

او با اشاره به عدم برنامه ریزی مناسب در جهت میزان تولید دارو، گفت: بعضی از داروها، که بعضا کم مصرف هستند، در برخی از ماه ها دوبرابر نیاز کشور تولید و به جامعه تزریق می شوند. یکی از دلایل ایجاد شوک و بحران های موقت در کشور زمانی به وجود می آید که مردم به ذخیره کردن دارو روی می آورند. مشکل ما این است که سیستم دارویی ما بیماران را طبقه بندی نمی کند البته طبقه بندی در خصوص بیماران صعب العلاج صورت گرفته اما بقیه بیماران در سامانه ثبت نشده اند. در صورت طبقه بندی بیماران برخی از داروها، در زمان فراوانی توزیع، فقط به بیمارانی توزیع می شوند که در سامانه ثبت شده و نیازمند واقعی آن دارو هستند. متاسفانه بیماران  می توانند با ارائه نسخه های الکترونیک که  فاقد استاندارد های مناسب است، چندین نسخه از دارو مورد نیاز خود را بدون مشکلی خریداری و ذخیره کنند که نتیجه آن کمبود دارو و فروش همان دارو در بازار آزاد با قیمت های گزاف است. ثبت بیماران و نسخه های الکترونیک نیازمند استاندارد های جهانی مثل امضای الکترونیکی، نام پزشک و... است که متاسفانه ما به آن مجهز نیستیم. بر اساس موارد ذکر شده سیستم دارویی کشور دچار معیوبیت شده است و مثل چاهی است که هرچه دارو درون آن میریزی باز هم خالی می ماند.

وی با بیان  وجود مشکلات جهانی در تامین برخی از داروها، گفت: یکی از مشکلات در زمینه تامین دارو مربوط به کارخانه مادر است. برخی از شرکت های مادر در جهان  در تامین برخی از اقلام دچار چالش شده اند و بر این اساس توانایی تامین دارو یا اقلام وعده داده شده را ندارند در نتیجه کمبود وقفه ای دارو را به وجود می آورند.