ماهواره چه تاثیری دارد و چگونه بر روان ما اثر می گذارد؟

ماهواره / به گزارش رکنا، این تاثیرات مثبت و منفی با هر هدفی که پیش می‌رود، قصد و نیتش از ساخت برنامه‌های دلخواه مخاطب این است که مخاطب را تحت کنترل رفتار و عادت‌های خود در‌آورد، از این رو این رسانه‌ها سعی می‌کنند بر تفکرات، ‌نگرش‌ها، ‌باورها، ‌ارزش‌ها، معیارها و... بینندگان خود تاثیر‌گذار باشند تا به اهداف از پیش تعیین شده خود برسند.

یکی از رسانه‌هایی که امروزه به محیط‌های خانوادگی همه افراد دنیا نفوذ کرده است و تمام اطلاعات روز دنیا را به مخاطبان خود در کوتاه‌ترین زمان ممکن مخابره می‌کند، ماهواره است. با ورود این رسانه جمعی به زندگی افراد در سراسر دنیا آسیب‌هایی را آن جوامع شاهد بوده است که دلیل عمده‌اش ماهواره به شمار می‌رود. این آسیب‌ها که روانی و اجتماعی است، نه‌تنها خود افراد، بلکه جوامع را نیز تحت‌تاثیر قرار داده است. جوامع در حال توسعه چون جوامع در حال گذار به شمار می‌روند بیشترین آسیب به قشر جوان، ‌نوجوان و کودکان آنها وارد می‌شود و چون خانواده‌های امروزی نسبت به گذشته سبک‌ها و شیوه‌های فرزند‌پروری‌شان تغییر یافته است و محور تربیت را بر آزادی گذاشته‌اند، بیشترین آسیب را دیده و این آسیب‌ها را به درون جامعه محل زندگی خود انتقال می‌دهند، از این رو تنوع داشتن برنامه‌های رسانه‌های ملی تا‌حدودی می‌تواند در بهبود بخشیدن به آسیب‌ها مثمر‌ثمر واقع شود.

سازنده‌های فصل‌های اجتماعی

دکتر رضا احمدی، روان‌شناس و مدرس دانشگاه در گفت و گو با رکنا به آسیب‌های ماهواره‌ای در زندگی و جامعه امروز اشاره می‌کند و می‌گوید: امروزه عصر ارتباطات و پیشرفت به سوی تمدن است و نوع بشر از سراسر کره زمین در جست‌وجوی راه‌های آسان‌‌تر و سریع‌تر برقراری ارتباط و تاثیر‌گذاری بر هم‌نوعان خود است، از این رو علاوه بر اینترنت که جایگاه خاص خود را دارد، شرایطی برای پیشرفت ماهواره‌ها و بزرگ‌ترین رسانه‌های ارتباط‌جمعی مانند تلویزیون و رادیو و شرایطی را برای جوامع مهیا کرده است که در کنار محاسن خود آسیب‌های جدی‌ای را به بار می‌آورد. یکی از عمده‌ترین آسیب این رسانه‌ها آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی است که تفاوت‌های فرهنگ‌ها و سلیقه‌های اجتماعی مناطق مختلف را نیز نشان می‌دهد، از این رو چنین رسانه‌ای بدون شناخت حدود و مرزهای فرهنگی به اشاعه اینگونه فرهنگ‌ها در اماکنی که نامتناجس و نامتناسب با بافت و ساختار فرهنگ فرستنده است، مجبور به دریافت اطلاعات اجتماعی از طریق رسانه‌ها است که به تبع آن دست بردن در بافت سنتی و منجصر به فرهنگ هر کشور از طریق دریافت‌کننده‌ها کاملا قابل مشاهده است. دکتر احمدی در ادامه بیان می‌کند: امروزه بیشتر مردم بدون توجه به اینگونه مسائل تنها از لذت بردن و گذراندن اوقات استراحت ناخواسته یا ندانسته در معرض آسیب‌های مذکور قرار می‌گیرند، به این لحاظ باید توجه داشت قشر آسیب‌پذیر هر اجتماع کودکان هستند که بیش از دیگر افراد در معرض الگوبرداری و تغییر فرهنگ قرار می‌گیرند. هر چند بزرگسالان مدعی مقاومت در برابر فرهنگ‌های بیگانه هستند، این کودکان هستند که فصل بعدی هر اجتماعی را می‌سازند و به تبع آن استفاده از ماهواره شکل و ساخت مبنای فرهنگ در آنان را امروز تغییر می‌دهد و خود این افراد منتقلان این دیدگاه‌ها به نسل‌های بعدی هستند. از جمله آسیب‌هایی که از این منظر کودکان دچار آن می‌شوند، الگوهای پرخاشگری و موارد مربوط به توجیه بی‌بند و باری روانی، ‌اخلاقی، ‌اجتماعی و... را می‌توان ذکر کرد. متاسفانه به خاطر تنوع و تعدد شبکه‌های ماهواره‌ای خانواده‌ها اغلب ترجیح می‌دهند فرهنگ‌های مختلف را بدون توجه به آسیب‌ها لا‌به‌لای صفحات وب و کانال‌های تلویزیونی مرور کنند. از این لحاظ آنچه افراد بزرگسال به آن فکر نمی‌کنند، ممکن است در کودکان اثر‌گذار باشد.

راهبردهای روان‌شناختی

دکتر احمدی با بیان برخی راهکارهای موثر می‌افزاید: پیشنهاد می‌شود وسایل ارتباط‌جمعی در فرهنگ‌های در حال توسعه به این مقوله بیشتر پرداخته و با تنوع برنامه‌های مربوط به تقویت زیرساخت‌های فرهنگی بپردازند. در کشور ما نیز آماده‌سازی اذهان مردم جهت جلوگیری از نفوذ و رسوخ موارد فوق گام بلندی در جهت رشد اهداف برداشته خواهد شد، یعنی تنوع برنامه‌های داخلی با بومی‌سازی آن طبق شرایط خارجی، اما با الگوهای داخلی و نیز آموزش صحیح استفاده آزاد از دو مقوله اینترنت و ماهواره به آرامی بستر استفاده درست را زمینه‌سازی و آماده‌سازی کنند. از طرفی دیگر نیز خانواده‌ها با دقت در تطبیق موارد فرهنگی با مواضع موجود در رشد و تربیت فرزندان دقت بیشتری کرده و به متولیان امر در این زمینه یاری رسانند و تغییراتی که در جامعه جهت آرامش ‌و آسایش و رفاه عمومی لازم است توسط افراد ذی‌ربط ساخته و پرداخته شده به این جهت نیاز گذران اوقات فراغت از خارج مرزهای بیرون به داخل کشور کشیده شود.

وی بیان می‌کند: ضمن ذکر تمام موارد فوق مهم‌ترین عامل تغییر زیر‌ساخت‌های فکری افراد جامعه به صورت انفرادی و شناخت و تغییر نیازهای هیجانی و لذت‌محور توسط افراد نیز می‌تواند به طور جامع در جلوگیری از نفوذ فرهنگ بیگانه موثر باشد. تطبیق الگوهای سنتی جامعه ما با جوامع غربی کار سختی نیست و تنها می‌توان مشکلات را ریشه‌ای با برنامه‌های مخصوص طولانی‌مدت و با مشورت و همیاری همراه با متخصصان مربوطه هماهنگ کرده، به اصلاح رفتار فردی و خانوادگی پرداخت. به عنوان مثال وقتی خانواده سنتی با وجود علقه‌های عاطفی عمیقی از ابراز علاقه و محبت به صورت مستقیم به اعضای خانواده دوری می‌‌کند، فرزندان خانواده در فضایی بازتر و راحت‌تر به تماشا و الگوگیری از شبکه‌های اجتماعی ماهواره‌ای پرداخته و تنها ماحصل آن که ایجاد تعارض و ایجاد عشق‌های موازی و اثرات مخبر آن در خانواده و بزرگسالان نتیجه این مساله است.

اهداف آلوده

این روان‌شناس و مدرس دانشگاه به اهدافی که سازنده‌های این برنامه‌ها دنبال می‌کنند، اشاره می‌کند و می‌گوید: هدف کشورهای دیگر معمولا از ساخت برنامه‌های ماهواره‌ای چند مورد بیشتر نیست. نخستین هدفی که دنبال می‌شود، اشاعه فرهنگ کشور خود و تولید برنامه‌های درون‌مرزی است که عمدتا نامتناسب با فرهنگ‌های دیگر است و ناخواسته به تغییر الگوهای فرهنگ دیگر کشورها می‌پردازد و در برخی موارد با اهداف سیاسی تغییر فرهنگ جوامع هدف که بیشتر کشورهای در حال توسعه است، به جهت یک حربه تبیلغاتی به منظور افزایش قدرت فرا‌منطقه‌ای آن کشور ساخته می‌شوند. از این منظر تنها کشورهای مذکور با پیگیری برنامه‌های ماهواره‌ای به انتقال فرهنگ این کشورها درون‌ ساخت و بافت فرهنگ غنی خود می‌پردازند.

خشونت‌زایی

وی با اشاره به این مطلب که عمده‌ترین آسیب در میان خانواده‌ها خشونت و افزایش پرخاشگری و رفتارهای تهاجمی است، در پایان خاطر‌نشان می‌کند: واضح‌ترین پیامد منفی خشونت در میان خانواده‌هاست، چون با دیدن صحنه‌های مملو از خشونت الگوبرداری کرده و می‌آموزند که چطور از طریق رفتارهای مشاهده‌ای در برخورد با موانع این رفتارها را بروز دهند. برنامه‌های ماهواره‌ای با نشان دادن جنایت‌های روز و کشتارهای غیر‌متعارف سعی در سرگرم کردن افراد دارند و بویژه هدف اصلی‌شان نسل جوان است و سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی هر جامعه را بیشتر نشانه می‌گیرند و برای آنها هدف‌گذاری می‌کنند. به نوعی ماهواره‌ ها کلاس‌های آموزشی ترویج خشونت به شمار می‌روند.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.