«کسری بودجه» و «استقراض دولت از بانک مرکزی»، عامل اصلی افزایش نقدینگی است

به گزارش رکنا، محمود جامساز، کارشناس اقتصاد پیرامون افزایش نقدینگی در سال ۹۸ گفت: نقدینگی در کشور ما از فعل و انفعالات داخلی اقتصاد بیرون نیامده که مصداق این گزاره ارتباط میزان کسری‌های بودجه دولت با مقدار نقدینگی است.

وی افزود: به بیان دیگر در ایران بانک مرکزی مستقل نداریم و این بانک تحت کنترل دولت است؛ پس دولت هرگاه کسری بودجه داشته باشد از بانک مرکزی استقراض می‌کند و بانک مرکزی هم با چاپ کردن پول بدون پشتوانه به دولت وام می‌دهد؛ بدین ترتیب بدهی خالص دولت به بانک مرکزی که از شاخص‌های مهم اقتصادی و اجزای پایه پولی است افزایش پیدا می‌کند که این افزایش بر شاخص فزاینده پولی هم تاثیر می‌گذارد و نقدینگی افزایش پیدا می‌کند.

جامساز تاکید کرد: بطور فرمولی، در سال‌های اخیر هر قدر دولت کسری بودجه بیشتری داشته، نقدینگی بیشتری هم در جامعه داشتیم. برای مثال، چون کسری بودجه سال ۹۷ کمتر از سال ۹۸ بوده پس نقدینگی آن هم کمتر بوده است و مطمئن باشید به نسبت ۱۸۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه پنهان که امسال وجود دارد [علیرغم تمام تمهیداتی که دولت اندیشیده مانند اوراق بدهی، اوراق ودیعه و عرضه و فروش سهام شرکت‌های دولتی و رونق بورس] و علاوه بر آن شیوع بیماری کرونا هم دردسر بیشتری برای دولت به وجود آورده، نقدینگی ما امسال بیشتر از سال پیش هم می‌شود و تورم بیشتری هم خواهیم داشت.

وی خاطرنشان کرد: درحال حاضر نقدینگی به سمت بازار بورس حرکت کرده و بورس تبدیل به یک میدان برای بروز نقدینگی‌ها شده که این نقدینگی‌ها هیچ وقت به رونق تولید منجر نمی‌شود؛ چون بازار دلالانه‌ای ایجاد شده که حتی شرکت‌های زیان‌ده هم سهام شان بالا می‌رود و اگر حباب قیمتی این بازار بشکند، معلوم نیست این نقدینگی کجا سرازیر می‌شود و کدام بازار‌ها را دچار تلاطم می‌کند.

جامساز ادامه داد: با افزایش نقدینگی، بانک مرکزی پول پر قدرتی را بدون پشتوانه تزریق می‌کند که پول را دولت برای مخارج و تامین نیازهایش هزینه کند، اما طرف مقابل معادله پول کسب می‌کند و برایش درآمد ایجاد می‌شود مثل حقوق دریافتی کارمندان به تبع دریافت پول تقاضا دارند پس قیمت‌ها را بالا می‌برند، چون در بازه کوتاه عرضه ثابت مانده و تغییری نکرده، اما تقاضا رشد کرده و وقتی تقاضا رشد می‌کند خودبخود باعث افزایش قیمت و تورم می‌شود.

وقتی تورم افزایش می‌یابد، ارزش و قدرت پول ملی کم شده و در نتیجه ارزش ارز‌های دیگر بالا می‌رود و بصورت خیلی ساده اگر ارزش ریال در برابر دلار ۱۵ هزار تومان باشد سال بعد با تورم ۴۰ درصدی ارزش پول شما کمتر شده و قیمت دلار بالا می‌رود، چون به این صورت نیست که ابتدا نرخ ارز بالا برود بعد تورم ایجاد شود؛ بلکه تورم منشاء کاهش ارزش پول ملی می‌شود.

جامساز پیرامون ارتباط ارز با نقدینگی گفت: موضوع ارتباط ارز و نقدینگی مثل باقی شاخص‌های اقتصادی زنجیروار به هم متصل هستند. وقتی تورم افزایش می‌یابد، ارزش و قدرت پول ملی کم شده و در نتیجه ارزش ارز‌های دیگر بالا می‌رود و بصورت خیلی ساده اگر ارزش ریال در برابر دلار ۱۵ هزار تومان باشد سال بعد با تورم ۴۰ درصدی ارزش پول شما کمتر شده و قیمت دلار بالا می‌رود، چون به این صورت نیست که ابتدا نرخ ارز بالا برود بعد تورم ایجاد شود؛ بلکه تورم منشاء کاهش ارزش پول ملی می‌شود. افزایش نرخ ارز روی قیمت نسبی اجناس تاثیر می‌گذارد و آثار روانی عدم پیش بینی از آینده را با خود می‌آورد و مردم را نسبت به آینده بیم‌ناک می‌کند و در این شرایط متاسفانه مردم پول شان را بسمت ارز می‌آورند.

این فعال اقتصادی در پایان از نقش اجتناب ناپذیر بانک ها در افزایش نقدینگی سخن گفت و اظهار داشت: بانک‌های عامل با تفاوت افزایش پایه پولی و نقدینگی قدرت خلق نقدینگی دارند؛ یعنی نقدینگی توسط بانک‌ها خلق می‌شود، چون همه این پول‌ها در بانک گردش دارد و بانک‌ها هم با ضریب فزاینده (یک نسبت با صورت موجودی بانک و مخرج کل سپرده‌های بانک) می‌توانند به بررسی نقدینگی در کارنامه خودشان بپردازند. در اصل هرچقدر موجودی بانک کمتر و سپرده بیشتر باشد، این نسبت کمتر می‌شود که این نسبت الان «هشت» است.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.