راز عجیب مورچه‌ ها: آیا بزرگتر از اندازه‌ فعلی بودند؟

بر اساس پژوهشی که توسط تیمی از زیست‌شناسان در موسسه فناوری نیوجرسی انجام شده، یک فسیل مورچه خاکی متعلق به گونه‌ای کاملاً جدید و کوچک‌تر از نمونه‌های امروزی این گروه، از کهربایی ۱۶ میلیون ساله در جمهوری دومینیکن کشف شده است. این فسیل که به نام "Basiceros enana" شناخته می‌شود، شواهد جدیدی از وجود مورچه‌های خاکی در دوره میوسن و پراکندگی آن‌ها در کارائیب ارائه می‌کند.

مورچه خاکی فسیل‌شده و تفاوت‌های تکاملی آن

این مورچه فسیل‌شده، به گفته پژوهشگران، به طور قابل توجهی با گونه‌های زنده تفاوت دارد. گیانپیرو فیورنتینو، دانشجوی دکترا و محقق این پژوهش، بیان می‌کند: «کشف این فسیل مانند یافتن یک الماس گران‌بها در کهرباست. این یافته تفاوت‌های عمیقی در تاریخچه تکاملی مورچه‌های Basiceros ایجاد کرده است.»

پراکندگی گسترده‌تر از انتظار اولیه

تا پیش از کشف این فسیل، تصور می‌شد مورچه‌های Basiceros تنها محدود به جنگل‌های نئوتروپیک در آمریکای جنوبی و مرکزی بودند. فیلیپ باردن، استاد زیست‌شناسی در NJIT، تأکید می‌کند که حضور این گونه در کارائیب ناشی از مهاجرت‌هایی باستانی بوده است. وی می‌گوید: «پراکندگی امروزی تصویر دقیقی از تاریخچه تکاملی گونه‌ها ارائه نمی‌دهد.»

بررسی دقیق با فناوری‌های پیشرفته

پژوهشگران برای تحلیل این گونه از ابزارهای پیشرفته‌ای همچون فناوری تصویربرداری میکروسی‌تی استفاده کردند و توانستند جزئیات شگفت‌آوری از این مورچه را بررسی کنند. اندازه این فسیل حدود نصف گونه‌های امروزی بوده و نتایج تحلیل‌ها نشان داد که اندازه این مورچه‌ها طی ۲۰ میلیون سال تقریباً دو برابر شده است. این یافته با باور پیشین، مبنی بر کوچک شدن مورچه‌ها در گذر زمان، مغایرت دارد.

ویژگی‌های استتاری و رفتارهای باقی‌مانده

این مورچه‌ها از ویژگی‌های منحصربه‌فردی همچون استتار با خاک بهره‌مند بودند. آن‌ها قادر بودند با استفاده از دو لایه مو و چسباندن ذرات خاک و برگ به بدنشان، خود را از دید شکارچیان و طعمه‌ها مخفی کنند.

فیورنتینو توضیح می‌دهد که راهبردهای استتاری قدیمی مانند تظاهر به مردن یا مخفی شدن از دید دیگران، از دیرباز برای گونه‌های مختلف کارآمد بوده‌اند. هرچند این ویژگی‌ها به معنای مشابه بودن رفتار این مورچه‌ها با مورچه‌های امروزی نیست.

دلایل احتمالی انقراض مورچه‌های خاکی کارائیب

رشد دوباره مورچه‌های خاکی در کارائیب با وجود ویژگی‌های استتاری، در اثر تغییرات زیست‌محیطی دوره میوسن متوقف شده است. باردن در این رابطه توضیح می‌دهد که از دست رفتن زیستگاه‌ها و رقابت شدید میان گونه‌ها ممکن است دلایل عمده انقراض این مورچه‌ها باشد.

او خاطرنشان می‌کند که بیش از یک‌سوم گونه‌های مورچه در کارائیب پس از تشکیل کهربا منقرض شده‌اند و کشف دلایل این انقراض‌ها می‌تواند در کنترل بهتر انقراض‌های ناشی از فعالیت‌های انسانی و حفظ تنوع زیستی بسیار کمک‌کننده باشد.