این درخت هر بار صاعقه می زند قد می کشد!

صاعقه هر ساله تلفات سنگینی به درختان در سراسر جهان وارد می‌کند و تنه‌های سوخته و شاخه‌های شکسته بسیاری از آن‌ها را برجای می‌گذارد. با این حال، برخی درختان استوایی توانسته‌اند این نیروی مخرب طبیعت را به سود خود استفاده کنند.

داستان مقاومت شگفت‌آور یک درخت

مطالعات اخیر نشان داده‌اند که درخت بادام استوایی با نام علمی Dipteryx oleifera که در کشورهایی چون هندوراس، نیکاراگوئه، کاستاریکا، پاناما، کلمبیا و اکوادور یافت می‌شود، نه تنها از صاعقه آسیب نمی‌بیند، بلکه به دلیل آن رشد می‌کند. محققان مدت‌ها تصور می‌کردند که برخی گونه‌های درختی نسبت به صاعقه مقاوم هستند، اما شواهد تجربی در این زمینه وجود نداشت.

مشاهدات اخیر نشان داد که این پدیده چگونه می‌تواند نه تنها رقبای نزدیک درخت از جمله گیاهان بالارونده را که کاهش‌دهنده رشد هستند، از بین ببرد، بلکه منابع لازم برای رشد را در اختیار بادام استوایی قرار دهد.

مطالعات علمی درباره پدیده مقاومت در برابر صاعقه

تیمی از دانشمندان به سرپرستی ایوان گورا (Evan Gora) در مرکز پاناما یک سامانه مکان‌یابی صاعقه مستقر کردند تا اثرات برخورد مستقیم صاعقه را بر روی ۹۳ درخت بررسی کنند.

در طول شش سال مطالعه، توجه ویژه‌ای به ۹ درخت Dipteryx oleifera که مورد اصابت صاعقه قرار گرفته بودند، انجام شد. نکته جالب توجه این بود که تمام این درختان با آسیب جزئی از برخورد صاعقه جان سالم به در بردند. این در حالی بود که بسیاری دیگر از درختان مشابه تحت تأثیر مستقیم صاعقه خشک شده و از بین رفتند.

اثر شگفت‌انگیز صاعقه بر رشد بادام استوایی

گورا عنوان کرد: «دیدن درختانی که میزبان صاعقه بوده‌اند و رشد آن‌ها متوقف نشده، بسیار شگفت‌انگیز بود.» به گفته محققان، برخورد صاعقه به طور متوسط ۹.۲ درخت هم‌جوار بادام استوایی را نابود کرد و میزان آلودگی این درختان خاص به گیاهان بالارونده را ۷۸ درصد کاهش داد.

نقشه‌برداری سه‌بعدی با استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین نیز نشان داد که این درختان پس از ضربه صاعقه، حدود چهار متر از همسایگان خود بلندتر شدند و توانایی تولید مثل آن‌ها به میزان ۱۴ برابر افزایش یافت.

مکانیسم بقای غیرمعمول بادام استوایی

با توجه به اینکه این درختان می‌توانند صدها سال زندگی کنند، انتظار می‌رود بارها و بارها در طول زندگی خود در برابر ضربات صاعقه مقاومت کنند و به عنوان یک صاعقه‌گیر طبیعی عمل کنند.

به گفته گورا، بهتر است که این درخت به صاعقه‌های مکرر دچار شود، زیرا این مکانیسم بقای غیرمعمول به او امکان کاهش رقبا با آسیب‌دیدگی جزئی را می‌دهد. به نظر می‌رسد این استراتژی طبیعی یک بازی برنده برای این گونه خاص است.

نتایج این تحقیق در مجله New Phytologist منتشر شده است.