تهران در خشک‌ ترین وضعیت 100 سال اخیر / خط دوم طالقان هم تهران را نجات نمی‌ دهد

به گزارش خبرنگار اقتصادی رکنا، از ابتدای مهر ماه 1404 تا 24 آبان، مجموع ورودی آب به سدهای کشور به یک میلیارد و 700 میلیون مترمکعب رسید. این میزان در مقایسه با ورودی 2 میلیارد و 820 میلیون مترمکعبی مدت مشابه سال آبی گذشته، کاهش 40 درصدی را نشان می‌دهد.

در همین بازه زمانی، برای تأمین نیازهای شرب، کشاورزی، صنعت و ملاحظات زیست‌محیطی، حدود 3 میلیارد و 400 میلیون مترمکعب آب از سدهای کشور رهاسازی شده است. خروجی سدها در مدت مشابه سال قبل 4 میلیارد و 580 میلیون مترمکعب بوده که بیانگر افتی معادل 26 درصد است.

براساس آخرین آمار، حجم ذخایر آبی سدهای ایران به 16 میلیارد و 950 میلیون مترمکعب رسیده و اکنون تنها 33 درصد ظرفیت مخازن پُر است؛ در حالی که 67 درصد ظرفیت خالی گزارش می‌شود.

ذخیره سدهای کشور در 24 آبان 1403 حدود 22 میلیارد و 750 میلیون مترمکعب اعلام شده بود. مقایسه این عدد با میزان فعلی ذخایر، از کاهش 26 درصدی حجم آب در مخازن حکایت دارد.

وضعیت کم‌ سابقه کم‌آبی تهران در 100 سال اخیر

طبق اعلام آبفای تهران، محسن اردکانی اولویت نخست این شرکت برای گذر از خشکسالی‌های کنونی و تنها راه‌برون رفت از وضعیت قرمز آب در این استان را مدیریت مصرف دانست.

محسن اردکانی با بیان اینکه آمارها بیانگر استثنایی‌ترین وضعیت کم‌آبی در استان تهران در یکصد سال اخیر است، گفت: برای نخستین بار در یک قرن اخیر شاهد پنج سال خشکسالی پیاپی در این استان هستیم ضمن آنکه در سال آبی گذشته کم‌بارش‌ترین سال دوره آماری 60 سال گذشته با 159 میلی‌متر بارندگی در استان تهران به ثبت رسید.

وی اظهار داشت: افزون بر این، در 55 روز ابتدای سال آبی جاری شاهد خشک‌ترین پاییز تهران بدون قطره‌ای بارندگی هستیم و این عوامل موجب کاهش ذخایر آب موجود در سدهای چهارگانه تامین‌کننده آب تهران به کمترین میزان در 60 سال اخیر شده است.

به گفته وی، در تابستان امسال پیش بینی می‌شد که برخی از سدهای تهران تا پایان شهریورماه گذشته از مدار بهره‌برداری خارج شوند اما همکاری شهروندان در صرفه جویی 10 تا 12 درصدی مصرف آب در کنار اقدام‌ها و برنامه‌ریزی های وزارت نیرو و آبفای استان تهران این اتفاق را تاکنون به تاخیر انداخته است به گونه‌ای که با همکاری شهروندان تاکنون به میزان 80 میلیون مترمکعب معادل ظرفیت مخزن سد لتیان، آب کمتری از سدهای تهران برداشت و مصرف شده است.

وی تصریح کرد: اگرچه سازمان هواشناسی بارندگی‌هایی حداقلی  را در هفته جاری برای استان تهران پیش‌بینی کرده، اما گذر از شرایط کم‌آبی موجود، مستلزم 10 درصد صرفه‌جویی بیشتر شهروندان است.

هشدار قطع 24 ساعته آب مشترکان بدمصرف در صورت بی‌توجهی

اردکانی با قدردانی از همکاری‌های شهروندان در کاهش 10 تا 12 درصدی مصرف آب، افزود: با وجود این میزان صرفه‌جویی، هم اکنون سرانه مصرف شهروندان تهرانی 185 لیتر به ازای هر نفر در شبانه‌روز است که با الگوی 130 لیتری فاصله زیادی دارد.

وی با بیان آنکه هم اکنون 34 درصد مشترکان تهرانی الگوی مصرف 12 هزار لیتری به ازای هر خانوار در ماه را رعایت می کنند، گفت: این میزان مصرف، نیازهای رفاهی و بهداشتی خانوارها را به طور کامل تامین می‌کند بنابراین از 66 درصد سایر مشترکان تهرانی درخواست می‌کنیم به سمت رعایت الگوی مصرف حرکت کنند.

وی اظهار داشت: هم اکنون 61 درصد مشترکان تهرانی با مصرفی تا دو برابر الگوی تعیین شده پرمصرف و پنج درصد دیگر با مصارفی پیش از دو برابر الگو، بدمصرف محسوب می شوند که در صورت تداوم بدمصرفی و بی توجهی به اخطارها، اشتراک آنان بار نخست به مدت 24 ساعت قطع و در صورت تکرار به مدت طولانی‌تری با محدودیت مواجه می‌شوند و قبوض سنگینی برای آنان صادر می‌شود.

مدیرعامل آبفای استان تهران با اشاره به راهکارهای ساده‌ای که رعایت آنها به کاهش مصرف آب کمک می کند، یکی از اقدام‌های موثر در این‌باره را نصب و تجهیز شیرآلات به ابزار و لوازم کاهنده مصرف نام برد و تصریح کرد: همین اقدام ساده می‌تواند 30 درصد مصارف آب را کاهش دهد و شهروندان می‌توانند از طریق تماس با سامانه 122 و ثبت درخواست خود، این لوازم را با اقساط یکساله تهیه کنند.

وی استفاده از ظرفیت کامل ماشین‌های ظرفشویی و لباسشویی، کاهش مدت زمان استحمام، بستن شیرهای آب در زمان های بدون استفاده، مسواک زدن با یک لیوان آب را از دیگر راهکارهای مدیریت مصرف آب برشمرد و تصریح کرد: بانوان به عنوان مدیران خانه، می توانند نقش مهمی در همراهی با برنامه‌های مدیریت مصرف آب شرب خانگی ایفا کنند.

خط دوم انتقال آب طالقان فقط نیاز یک‌هشتم مصرف شرب تهران را تأمین می‌کند

مدیرعامل شرکت آبفای استان تهران سپس درباره برنامه‌های این شرکت و وزارت نیرو برای تامین و انتقال آب به تهران، گفت: به تازگی با اجرای خط دوم انتقال آب طالقان به استان‌های البرز و تهران پنج هزار لیتر در ثانیه به ظرفیت تامین آب تهران افزوده شد که این میزان فقط کفاف یک هشتم آب شرب موردنیاز تهران را می دهد ضمن آنکه هزینه‌های شیرین‌سازی و انتقال آب از کرانه‌های خلیج فارس به تهران حداقل حدود هفت یورو به ازای هر مترمکعب که رقمی سنگین و غیر قابل توجیه محسوب می‌شود و هم اکنون برنامه‌‍ای در این زمینه وجود ندارد.

وی همچنین آب توزیع شده در تمام مناطق تهران را دارای استاندارد کیفی مناسب و یکسان دانست و افزود: آب توزیع شده در تهران 100 درصد استاندارد و قابل شرب است که روزانه در 38 آزمایشگاه و با انجام بیش از صدها مورد آزمایش کنترل و بر کیفیت آن توسط مراجع ذیربط ازجمله وزارت بهداشت و موسسه استاندارد نظارت می‌شود.

پرهیز وزارت نیرو از نوبت‌بندی آب؛ اجرای طرح کاهش فشار شبانه یک شب در میان

اردکانی همچنین سیاست کنونی وزارت نیرو برای تامین آب شهروندان تهرانی را پرهیز از هرگونه نوبت‌بندی خواند و اظهار داشت: با توجه به کمبود ذخایر آبی و کاهش بارندگی‌ها و به منظور مدیریت منابع موجود جهت توزیع عادلانه آب، تعدیل حداکثری فشار شبکه توزیع در ساعت‌های شب و بامداد به صورت یک شب در میان در دستورکار قرار دارد که شهروندان در صورت نصب و تجهیز اماکن مسکونی به پمپ و مخزن استاندارد به ظرفت 75 لیتر به ازای هر نفر، هیچ گونه کمبود فشاری را در شبکه احساس نخواهند کرد هر چند که لازم است صرفه‌جویی 20 درصدی را برای گذر از شرایط موجود رعایت کنند.

تداوم خشکی کم‌ سابقه در 20 استان کشور تا ابتدای هفته جاری

گزارش‌های تازه شرکت مدیریت منابع آب ایران نشان می‌دهد که از آغاز مهرماه تا روز جمعه 23 آبان‌ماه، وضعیت بارندگی در کشور به شکل بی‌سابقه‌ای کاهش یافته و 20 استان با خشکی مطلق و ثبت بارش «صفر» روبه‌رو بوده‌اند.

براساس این آمار رسمی، ارتفاع بارش‌های ثبت‌شده در 53 روز نخست پاییز امسال تنها 3.4 میلی‌متر بوده است؛ رقمی که سال گذشته در همین بازه زمانی 22.7 میلی‌متر ثبت شده بود. مقایسه این دو عدد بیانگر کاهش کم‌سابقه 85 درصدی بارش‌ها در سطح کشور است.

میانگین بلندمدت بارش‌ها در این دوره معمولاً حدود 23.5 میلی‌متر است و بنابراین میزان بارش امسال نسبت به متوسط چند دهه گذشته نیز بیش از 85 درصد افت نشان می‌دهد.

طبق داده‌های رسمی، 20 استان کشور از ابتدای پاییز تاکنون هیچ بارشی را تجربه نکرده‌اند؛ شرایطی که بنا بر اعلام کارشناسان در 60 سال اخیر مشابهی نداشته است.استان‌های تهران، مرکزی، کرمانشاه، خوزستان، فارس، کرمان، اصفهان، سیستان‌وبلوچستان، کردستان، همدان، چهارمحال‌وبختیاری، لرستان، ایلام، کهگیلویه‌وبویراحمد، بوشهر، زنجان، یزد، هرمزگان، قم و خراسان جنوبی در این فهرست قرار دارند.

هرچند سایر استان‌ها شاهد بارش‌هایی هرچند اندک بوده‌اند، اما وضعیت آن‌ها نیز مطلوب نیست. در سه استان البرز، قزوین و خراسان رضوی کاهش بارش نسبت به سال قبل به‌ترتیب 99، 98 و 95 درصد گزارش شده است.استان‌های سمنان، اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و خراسان شمالی نیز بین 84 تا 93 درصد کاهش بارش را تجربه کرده‌اند.استان‌های شمالی کشور هم که معمولاً در پاییز رکورددار بارش هستند، امسال با افت محسوس مواجه‌اند. بارش‌های گیلان 59 درصد، مازندران 57 درصد و گلستان 34 درصد کمتر از متوسط بلندمدت ثبت شده است.

به این ترتیب، آمارها نشان می‌دهد که تمامی 31 استان کشور در پاییز امسال با کاهش بارندگی روبه‌رو بوده‌اند و وضعیت بارش‌ها در سطح ملی کاملاً منفی است.