پساب؛ منبعی فراموش شده که امروز حیاتی است
رکنا اقتصادی: تهران با کاهش شدید ذخایر سدها و افت منابع آبی در آستانه بحران جدی قرار دارد و تنها راهکار پایدار، جایگزینی پساب در مصارف غیرشرب به‌ویژه صنایع و فضای سبز است. استفاده از این منبع می‌تواند ضمن کاهش برداشت از آب‌های زیرزمینی، امنیت آبی و زیست‌محیطی پایتخت را تضمین کند.
به گزارش رکنا به نقل از روابط عمومی شرکت فاضلاب تهران، تهران امروز در یکی از حساس‌ترین مقاطع مدیریت منابع آبی خود قرار دارد. کاهش ۴۰ درصدی بارش‌ها، افت ۴۲ درصدی ورودی سدها و رسیدن اغلب سدهای پایتخت به مرز حجم مرده، زنگ خطری جدی برای آینده کلان‌شهر است. تحلیل‌گران حوزه آب معتقدند که اگر سیاست‌های مصرف اصلاح نشود، تهران در سال‌های پیش‌رو با کمبود گسترده آب شرب روبه‌رو خواهد شد.
سدهای تهران در وضعیت قرمز
آخرین پایش شرکت مدیریت منابع آب نشان می‌دهد ذخیره سدهای تهران در مهرماه فقط ۲۵۸ میلیون مترمکعب بوده که نسبت به سال قبل ۲۲۷ میلیون مترمکعب کمتر است. از پنج سد اصلی تهران، فقط سد طالقان شرایط نسبتاً پایداری دارد و دیگر سدها تقریباً به حجم مرده رسیده‌اند. این وضعیت، استفاده از هر قطره آب را به چالشی جدی بدل کرده است.
پساب؛ منبعی فراموش‌شده که امروز حیاتی است
سال گذشته بیش از ۳۹۰ میلیون مترمکعب پساب در تهران تولید شده است؛ رقمی که معادل نیمی از ظرفیت ذخیره فعلی سدهای پایتخت است. این حجم از آب تصفیه‌شده قابلیت جایگزینی با آب شرب در مصارف غیرضروری مانند آبیاری فضای سبز، شست‌وشوی شهری و حتی فرآیندهای صنعتی را دارد.
عباسعلی مصرزاده، مدیرعامل شرکت فاضلاب تهران، با اشاره به ظرفیت بالای شبکه جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب پایتخت می‌گوید: «زیرساخت‌های لازم برای جایگزینی مصرف آب خام با پساب در بخش صنعت و فضای سبز کاملاً فراهم است و مطابق قانون برنامه هفتم توسعه و قانون هوای پاک، صنایع موظف به استفاده از پساب هستند. ادامه برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی نه‌تنها ذخایر آبی تهران را تهدید می‌کند بلکه باعث نشست زمین و بحران‌های زیست‌محیطی می‌شود.»
صنایع بزرگ باید وارد میدان شوند
به گفته مصرزاده، تاکنون قراردادهای متعددی با صنایع بزرگ نظیر پالایشگاه تهران، نفت بهران، ایرانول و کربن بارد برای تأمین آب از پساب امضا شده است. به‌عنوان نمونه، پالایشگاه تهران در سال گذشته ۱۹ میلیون مترمکعب پساب برداشت کرده که حدود ۵ درصد از کل تولید پساب شهر تهران است.
فعالیت تصفیه‌خانه‌های فاضلاب شهر تهران نیز این امکان را فراهم کرده که سالانه بیش از ۳۹۰ میلیون مترمکعب پساب استاندارد تولید شود. تعداد زیادی از صنایع در مجاورت کانال خروجی پساب تصفیه خانه های بزرگ شهر تهران قرار دارند، ولی هنوز تمایلی برای استفاده از این منبع پایدار آب دیده نمی‌شود و این صنایع همچنان از سایر منابع آب استفاده می‌کنند.
تغییر نگاه از تهدید به فرصت
کارشناسان حوزه آب بر این باورند که بحران کنونی می‌تواند فرصتی برای تحول در الگوی مصرف باشد. پساب نه‌تنها می‌تواند امنیت آبی صنایع و فضای سبز شهری را تضمین کند، بلکه با کاهش برداشت از منابع زیرزمینی، پایداری اکوسیستم تهران را نیز حفظ خواهد کرد. اجرای کامل قانون و نظارت سخت‌گیرانه بر صنایع، شرط موفقیت این برنامه است.
تهران در نقطه‌ای ایستاده که انتخاب‌های امروز، سرنوشت آبی نسل‌های بعدی را تعیین می‌کند. جایگزینی پساب با آب شرب در بخش‌های غیرضروری، نه یک توصیه بلکه ضرورتی راهبردی است. در صورت بی‌توجهی، بحران آب می‌تواند به تهدیدی امنیتی و اجتماعی برای پایتخت تبدیل شود.
ارسال نظر