هشدار پروفسور زمین شناسی ایرانی پس از دومین زمین لرزه با بزرگای ۶.۱ پس از دو ماه و نیم در غرب ترکیه

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، استاد تمام زمین شناسی ایران  پس از دومین زمینلرزه با بزرگای ۶.۱ پس از دو ماه و نیم در غرب ترکیه هشدار علمی داد.

دکتر مهدی زارع- استاد تمام زمین شناسی در این خصوص برای رکنا نوشت: 

از ۱۰ اوت تا ۲۸ اکتبر ۲۰۲۵، منطقه سیندیرگی بالیکسیر در غرب ترکیه فعالیت لرزه‌ای قابل توجهی با  دو زلزله شدید با بزرگای ۶.۱  تجربه کرده است. در زلزله ۱۰اوت ۲۰۲۵ منطقه سیندیرگی-بیگادیچ، بالیکسیر یک نفر کشته و ده‌ها نفر زخمی شدند و باعث فروریختن یک بلوک آپارتمانی سه طبقه، آسیب جدی به ۷۲۹ ساختمان و آسیب جزئی به ۶۱ ساختمان و آسیب دیدن ۷۳ مسجد شد. بیش از ۱۲۰۰ پس‌لرزه در روزهای بعد ثبت شد.

در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۵ مجددا زلزله با بزرگای ، ۶.۱  سیندیرگی، بالیکسیر. هیچ تلفاتی در ۱۲ ساعت اول پس از رخداد گزارش نشد، اما حداقل ۲۲ نفر زخمی شدند و باعث فروریختن سه ساختمان خالی از سکنه و یک مغازه دو طبقه شد که قبلاً در زلزله ماه اوت آسیب دیده بودند.

این منطقه پس از رویداد ۱۰ اوت، شاهد یک "فوج  زلزله" مداوم بوده، به طوری که بیش از ۱۲۰۰۰ زلزله از جمله ۴۵ زلزله بین M4 و M5) در ۸۰ روز بین ۸ اوت و ۲۷ اکتبر ۲۰۲۵ رخ داده است. هر دو زلزله بزرگ به طور گسترده در مناطق مرمره و دریای اژه، از جمله شهرهای بزرگی مانند استانبول، ازمیر و بورسا، و تا کشورهای همسایه احساس شدند.

انتقال تنش از زلزله‌های بالیکسیر (سیندیرگی)مستقیم‌ترین علت، رویداد لرزه‌ای بزرگی است که در استان همسایه بالیکسیر رخ داده است . رویدادهای اصلی زلزله‌های ۶.۱  بالیکسیر در سیندیرگی ۱۰ اوت ۲۰۲۵ و زلزله ۶.۱ در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۵ در همان محل به طور قابل توجهی تنش را بر ساختار گسل محلی اعمال کرده است. این کار با بازتوزیع تنش  و اعمال  تنش بر روی بخش‌های گسل مجاور شده است.  این پدیده که به عنوان انتقال تنش کولمب شناخته می‌شود، می‌تواند به طور موثری گسل‌های مجاور را تحت فشار قرار دهد و آنها را مستعد گسیختگی کند.  

 سامانه گرابن اژه محل رخداد زلزله های بالیکسیر (سیندرگی) با سازکار کششی و وابستگی به  گسل سیما هستند که بخشی از سامانه بزرگتر گرابن اژه است - منطقه‌ای که با زمینساخت کششی فعال  مشخص است.

رژیم کششی ترکیه غربی با فرو رفتن ورقه آفریقا به زیر ورقه دریای اژه در حال جدا شدن است.این کشش مداوم منجر به ایجاد شبکه‌ای متراکم از گسل‌های عادی فعال می‌شودکه مستعد وقوع خوشه‌های زلزله است، حتی زمانی که رویداد اصلی در یک استان همسایه باشد. زلزله هایی که از آگوست 2025 در بورسای جنوبی احساس شده است، احتمالاً ترکیبی از تأثیر تنش فوری ناشی از زلزله‌های قدرتمند سیندیرگی است که بر شبکه گسل محلی از پیش موجود و بسیار آسیب‌پذیر در منطقه تأثیر می‌گذارند.

دو زلزله ۶.۱ ریشتری بالیکسیر در ماه‌های اوت و اکتبر ۲۰۲۵ الزاما نشانگر قرب الوقوع بودن زلزله‌ای بزرگ  ۷ نیستند، اما خطر بالای لرزه‌ای را برجسته می‌کنند و ممکن است نشان‌دهنده احتمال بالای وقوع آن در منطقه وسیع‌تر باشند.  

 این منطقه در گذشته رویدادهای ویرانگری مانند زلزله ینیس-گونن در سال 1953 و رویداد دمیرچی در سال 1969 را تجربه کرده است .  انتقال تنش برای  زلزله‌های بزرگ رخ داده و  تنش روی قطعات گسل مجاور و پاره نشده تغییر کرده است.  این امر انتقال تنش کولمب نامیده می‌شود. زلزله‌های ۶.۱ اوت و اکتبر ۲۰۲۵ احتمالاً قطعات گسل مجاور را بارگذاری کرده و آنها را به نقطه شکست خود نزدیک‌تر کرده‌اند. احتمال وقوع یک رویداد بزرگ در قطعه مجاور در آینده نزدیک را افزایش می‌دهد. آزادسازی تنش دو رویداد ۶.۱  مقدار قابل توجهی انرژی لرزه‌ای را روی قطعه(های) گسلی خاصی که دچار پارگی شده‌اند، آزاد کرده‌اند. اکنون احتمال پارگی مجدد این بخش محلی به زودی کمتر است. ‌

 افزایش هوشیاری منطقه‌ای زلزله‌های متوالی 6.1 را باید به عنوان یک سیگنال هشدار دهنده مهم در نظر گرفت که سامانه گسل منطقه‌ای در حال حاضر بسیار فعال و قادر به تولید رویدادهای مخربتر است. خطر وقوع یک زلزله بزرگ 7 یا بیشتر در یکی از گسلهای بزرگتر و همسایه - مانند یک بخش پاره نشده از سیستم گسل آناتولی شمالی (NAFZ) در نزدیکی، یا یک گسل بزرگتر در سیستم گرابن دریای اژه - همچنان یک نگرانی جدی است و ممکن است به دلیل انتقال تنش، موقتاً افزایش یابد. مطالعات علمی پس از زلزله‌های 2025 بر نیاز فوری به مدل‌های خطر لرزه‌ای به‌روز شده به ویژه در مناطق پرجمعیت مانند بورسا، تأکید می‌کنند .