آموزش و پرورش بنگاه کاریابی نیست / عدم تناسب مدرک معلمان با دروس تدریسی موجب افت کیفیت آموزشی است

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، پس از آنکه اعتراضات زیادی در خصوص حذف برخی رشته ها از دفترچه آزمون استخدامی آموزش و پرورش مطرح شد با معاون پیشین وزارت آموزش و پرورش در خصوص اهمیت ادامه این روند به گفت و گو نشستیم.

ابراهیم سحرخیز ، معاون پیشین وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با رکنا، بر ضرورت اصلاح روند جذب نیروی انسانی در آموزش‌وپرورش تأکید کرد و گفت: آزمون‌های استخدامی باید بر پایه نیاز واقعی و با در نظر گرفتن تناسب تخصصی داوطلبان با مقطع تحصیلی مورد نظر طراحی شود؛ امری که در سال‌های گذشته کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

وی با انتقاد از برخی قیاس‌های نادرست میان استان‌ها افزود: نمی‌توان تنها بر اساس جمعیت دانش‌آموزی یا سهمیه‌ استان‌های دیگر، برای یک استان سهمیه تعیین کرد. هر استان شرایط خاص خود را دارد؛ از جمله میزان بازنشستگی معلمان، نرخ مهاجرت و ترکیب سنی نیروی انسانی. به همین دلیل سهمیه استخدام باید بر پایه خروج نیروهای شاغل، رشد جمعیت دانش‌آموزی و نیازهای منطقه‌ای مشخص شود.

سحرخیز به پدیده مهاجرت معلمان نیز اشاره کرد و گفت: در برخی استان‌ها مانند خوزستان و سیستان‌وبلوچستان، معلمان بلافاصله پس از استخدام، درخواست انتقال می‌دهند؛ گاهی به دلیل ازدواج یا با استفاده از روابط و نفوذ. این وضعیت موجب می‌شود آموزش‌وپرورش نتواند برای مناطق محروم برنامه‌ریزی بلندمدت داشته باشد.

او همچنین موضوع «زنانه شدن آموزش‌وپرورش» در تهران را از پیامدهای ضعف در جذب هدفمند دانست و گفت: باید در آزمون‌ها به تفکیک جنسیت، منطقه، و مقطع تحصیلی توجه شود. نمی‌توان با نگاه برابر به همه استان‌ها سهمیه داد؛ چراکه نیازها متفاوت است.

سحرخیز یکی از چالش‌های مهم آموزش‌وپرورش را عدم تناسب مدرک تحصیلی معلمان با دروسی که تدریس می‌کنند دانست و گفت: بیش از ۵۰ درصد معلمان در حال حاضر دروس غیرمرتبط با تخصص دانشگاهی خود را تدریس می‌کنند. برای مثال، فردی با مدرک مهندسی برق در دوره ابتدایی مشغول آموزش الفباست. این وضعیت باعث افت کیفیت آموزشی شده است.

او تأکید کرد: اگر معلمی را حرفه‌ای تخصصی می‌دانیم، باید مدرک تحصیلی معلم متناسب با پایه، رشته و نیاز آموزشی باشد. آموزش در دوره ابتدایی باید بر عهده معلمانی باشد که در رشته‌هایی مانند آموزش ابتدایی یا علوم تربیتی تحصیل کرده‌اند، نه افرادی با مدارک غیرمرتبط.

به گفته این مقام پیشین آموزش‌وپرورش، داشتن انگیزه برای تدریس کافی نیست و این موضوع باید در فرآیند مصاحبه و گزینش بررسی شود. اگر شرایط علمی، تخصصی و انگیزشی در دفترچه‌های آزمون رعایت شود، نمی‌توان به آموزش‌وپرورش ایراد گرفت.

او در پایان با اشاره به لزوم تقویت مرکز نیروی انسانی آموزش‌وپرورش گفت: باید سازوکاری طراحی شود که از مرحله ابتدایی جذب تا رصد عملکرد نیروی انسانی ادامه داشته باشد. متأسفانه آموزش‌وپرورش فاقد برنامه‌ریزی بلندمدت علمی برای آینده است. باید از هم‌اکنون مشخص شود در سال ۱۴۱۴ چه میزان دانش‌آموز، در چه مقاطعی، و در چه استان‌هایی خواهیم داشت؛ همچنین میزان بازنشستگی و نیازهای آتی چگونه خواهد بود. این اطلاعات باید مبنای جذب نیروی انسانی قرار گیرد تا از تکرار چرخه معیوب گذشته جلوگیری شود و آموزش‌وپرورش به سمت توانمندسازی معلمان و ارتقای کیفیت حرکت کند.