مقاومت زلزله ۹ ریشتری شهرک اکباتان» افسانه است یا واقعیت؟

به گزارش رکنا، یکی از پر طرفدارترین شهرک های مسکونی تهران ، شهرک اکباتان است. شهرکی که گفته می شود مقاومت بلایی هم در برابر زلزله دارد. در تبلیغات این برج ها آمده است که تا ۹ درجه ریشتر در برابر زلزله مقاومت می کنند. ادعایی که از سوی مهندس سازنده اش مطرح شده بود. مهندسی که برای اولین بار شیشه های دو جداره را در ایران باب کرد. از نظر فضای شهرسازی مدل مدرنی را پایه گذاشت که هنوز در کمترین مجموعه ای به این وسعت تکرار می شود و البته ادعای بزرگ زلزله های ۹ ریشتری اوست که شکر خدا تا به حال سنجیده نشده است. اگرچه در زلزله های موردی و خفیف این سال های تهران ، اکباتان یکی از آرام ترین تجربه ها را پشت سر گذاشته است. حالا پس از زلزله ترکیه بار دیگر بحث احتمال وقوع زلزله در تهران سر زبان ها افتاده و پرسش این است که مستحکم ترین نقطه تهران برابر زلزله کجاست؟ آیا این برج های قدیمی همان چه ادعا شده هستند. محمد علی آبادی معلون پیشین عمرانی شهرداری تهران و یکی از اعضای تیم سازنده ساختمان های آ اس پ در بخشی از گفت و گوی خود با خبرآنلاین در این باره سخن گفته است.

در آگهی فروش این ساختمان ها ۳۰۰ سال عمر مفید دارند و تا ۹ درجه مقیاس ریشتر در مقابل زلزله مقاوم هستند، این موضوع چه قدر قابل سنجش است و در این سال هایی که گذشته این قابلیت کم تر شده؟ چه تکنیکی در این ساختمان ها به کار رفته است؟

برای ساختمان هایی که حدود ۵۰ سال پیش در ایران ساخته شده، مسئله زلزله خیلی به صورت جدیو به این شکلی که در ساختمان های فعلی هست، وجود ندارد. زلزله به این شکلی که الان مطرح است از ۲۵ یا ۲۶ سال پیش شروع شد، زمانی که آیین نامه زلزله در کشور نوشته شد و تا ساختمان ها بر اساس آن کار کنند و اصلا اسکلت و فنداسیون ساختمان ها نسبت به سال های گذشته چند تغیر جدی کرد و تغییرات جدید در آیین نامه نیز آن را قوی تر کرد. جدیدا هم آتش نشانی در حوزه ساختمان ها ورود جدی تری کرده است و می خواهد در دستور العمل ها و آیین نامه های آتش نشانی ضمیمه آیین نامه زلزله باشد. ساختمان ها ویژه نیستند، بر اساساعلم روز ۵۰ سال پیش ساخته شده است و من فکر نمی کنم فرو نشست تاثیری در مقاوم بودن و مقاوم نبودن داشته باشد، چون معمولا فرو نشست یک نشست هم جنس و یک نواخت است، این طور نیست که یک طرف نشست کند و طرف دیگر نشست نکند. برای همین مسئله فرونشست نمی تواند مسئله جدی در ارتباط با ساختمان در قوانین زلزله باشد. این که چه قدر ساختمان های اکباتان در مقابل زلزله مقاوم باشد، به دلیل این که من دقیق نحوه محاسبات را نمی دانم، نمی توانم چیز خاصی بگویم. ولی چیزی که هست این است که در ۵۰ سال اخیر این ساختمان های مسئله اساسی پیدا نکرده است. زلزله جدی هم در تهران اتفاق نیوفتاده است و انشالله که هرگز هم نیفتد.

آن شعار ۹ درجه مقیاس ریشتر چه بوده است؟

معمولا ساختمان را بر اساس ۹ درجه ریشتر محاسبه نمی کنند. جز شعار های فروششان در آن زمان بوده است. فکر نمی کنم همچین چیزی باشد، درست است که بین ۸ ریشتر و ۹ ریشتر یک درجه فاصله است ولی ده برابر شدت زلزله فرق می کند و هزینه ساختمان بین ۸ ریشتر و ۹ ریشتر بسیار متفاوت می شود و سازه باید بسیار قوی تر باشد. من جایی ندیدم ساختمان مسکونی را برای مقاوت ۸ یا ۹ ریشتر طراحی کنند. چرا ساختمان های خاص مثل امنیتی، مخابرات، پزشکی و ...باید مقاوت بیشتری داشته باشد چون بیماران نمی توانند حرکت سریع کنند. ساختمان مسکونی را تا آن جایی که می دانم برای ۹ ریشتر طراحی نمی کنند. ۹ ریشتر بسیار خطرناک است، یعنی اگر در شهر یا کشوری این زلزله به این شدت پیش بیایید و زمانش هم طولانی باشد، معنی اش این است که ان شهر را عملا منهدم می کند. حالا برای شهری مثل تهران که ساختمان ها قدیمی است، ساختمان های ۱۰ طبقه ای که استحکام خوبی ندارند، لوله ها گاز و...اگر خدایی نکرده چنین اتفاقی بی افتد این است که راه های اصلی بسته می شود و امکان تردد خودرو ها نخواهد بود. اما در پاسخ به سوال شما من کسی را ندیدم که ساختمان مسکونی را با ۹ درجه مقیاس ریشتر بسازد.

در مورد این ساختمان ها چیزهایی گفته می شود، چون خودتان جز مهندسان نبودید شاید ندانید ولی می گفتند زیرش گوی هست و حرکت می کند، اصلا چنین مدال های ضد زلزله سازی وجود دارد؟

در حد تحقیقاتی و مطالعاتی بله، ولی من در ایران چنین محاسباتی که زیر ساختمان حرکت بکند و نگذارد ساختمان حرکت کند،ندیدم. گوی های فلزی این طور هستند که زیر فونداسیون ساختمان می گذارند که فشار زلزله به ساختمان نرسد. ولی این در حد مطالعاتی در بعضی کشورها دیده شده است و من در ایران ندیدم که استفاده شود.