نگاهی اجمالی به آغاز سریال«جزر و مد» ساخته محمدحسین لطیفی | در مسیر همیشگی

بعد از سریال «کنکل» حالا پلتفرم نوپای «استارنت» از دومین سریال اختصاصی خود هم رونمایی کرده است؛ سریال «جزر و مد» که از منظر ترتیب روزهای پخش در طول هفته، بدعتی تازه را هم آغاز کرده و قرار است هفته‌ای دو قسمت از آن در دسترسی مخاطبان قرار بگیرد. یکشنبه 11 خرداد، اولین قسمت از این سریال منتشر شد و روز سه‌شنبه 12 خرداد قسمت دوم پخش می‌شود؛ اما چه تعداد از مخاطبان قسمت نخست، در انتظار قسمت بعدی هستند؟

محمدحسین لطیفی که بیش از یک دهه پیش با کارگردانی سریال «قلب یخی» به یکی از پیش‌تازان خروج جریان سریال‌سازی از قاب تلویزیون و ورود به شبکه نمایش خانگی تبدیل شد و با فاصله‌ای اندک هم «ساخت ایران» را در همین فضا به تولید رساند، بعدتر از این حوزه فاصله گرفت تا حالا بتوانیم «جزر و مد» را بازگشت دوباره او به شبکه خانگی توصیف کنیم.لطیفی که همین سه سال پیش با فیلم «غریب» بعد از سال‌ها تجربه‌ای موفق در سینما را به سرانجام رساند، در زمینه سریال‌سازی نتوانست توفیقات گذشته خود را با «سنجرخان» تکرار کند.«جزر و مد» حالا تازه‌ترین تجربه این کارگردان در میدان سریال‌سازی است که به استناد آنچه در قسمت نخست دیدیم، راه دشواری برای تبدیل شدن به یک اتفاق موفق در کارنامه این فیلمساز پیش روی خود دارد؛ اما چرا؟

لطیفی در کارگردانی «جزر ومد» در همان مسیر همیشگی خود گام برداشته است.

کارگردانی | اگر بخواهیم کارگردانی محمدحسین لطفی در قسمت ابتدایی «جزر و مد» را با یک کلمه توصیف کنیم، باید آن را به‌شدت «تلویزیونی» بخوانیم. چارچوب کلی روایت و فضاسازی بصری در این سریال، از جزییاتی مانند حرکت دوربین و جنس بازی‌گیری از بازیگران گرفته تا استفاده اغراق‌شده از گفت‌وگوهای دونفره برای انتقال اطلاعات به مخاطب، همه یادآور فضای سریال‌های تلویزیونی است. لطیفی که طبیعتا نمی‌توان بر اشراف و تسلطش بر ابزارهای کارگردانی تردید وارد کرد، این‌بار صرفا به‌دنبال تصویر کردن یک داستان خانوادگی، بیش از اندازه دل‌بسته تجربه‌های گذشته خود در قاب تلویزیون بوده و به تکرار آن‌ها بسنده کرده است! سریال «جزر و مد» از منظر کارگردانی،حرف تازه‌ای برای مخاطب ندارد و از این منظر می‌توان این تجربه لطیفی را به عمکلرد دیگر کارگردان موفق تلویزیونی یعنی سیروس مقدم در سریال‌های خانگی‌ای مانند «خواب‌زده» و «جزیره» تشبیه کرد!

لطیفی سریال «حزر ومد» را به مانند اکثر کارهایش برمبنای فیلمنامه فرد دیگری ساخته است.

فیلمنامه | محمدحسین لطیفی از آن دست کارگردان‌هایی است که اساسا برمبنای فیلمنامه دیگری کار می‌کند و چه در تجربه‌های موفق و چه در تجربه‌های شکست‌خورده‌اش، اتکای تمام و کمال بر فیلمنامه‌نویسان آثارش داشته است. سریال «جزر و مد» هم از این قاعده مستثنی نیست و لطیفی نقشی در نگارش فیلمنامه آن نداشته است. نویسنده فیلمنامه این سریال امیرعباس پیام است که در سابقه فعالیت‌های حرفه‌اش مشارکت در نگارش فیلمنامه مجموعه‌های طنز تلویزیونی همچون «مأمور بدرقه» و «در حاشیه» و یا ملودرامی مثل «آنام» به چشم می‌خورد. به پشتوانه همین سابقه هم احتمالا فضای کلی روابط و شخصیت‌ها در سریال «جزر و مد» تا این اندازه یادآور ملودرام‌های شبانه تلویزیون در دهه 80 است! داستانی سریال درباره خانواده تیمورفام و روابط نامتعادل میان اعضای این خانواده است. در قسمت اول با شخصیت‌های اصلی آشنا شدیم. امیر و فائقه در کنار فردوس و نیلوفر، در قسمت اول دو زوج محوری بودند که رابطه‌ای خواهر و برادری، آن‌ها را به هم مرتبط کرده بود. قصه هم از جایی آغاز شد که فائقه در تدارک مراسم تولدی برای پسر جوانش یعنی پرهام است و دیگران نگرانند که اقدامات او باعث ناراحتی «خانم‌جان» شود. همه اتفاقات در سایه سنگین یک مادرخوانده روایت می‌شود؛ مادربزرگ پرهام که به نظر می‌رسد جنگ اصلی میان او و عروس‌ش یعنی فائقه جریان دارد. به‌موازارت این کشمکش‌های خانوادگی، در همین قسمت ابتدایی با آیدا هم آشنا شدیم که گویی معشوق قدیمی امیر است و پس از سال‌ها از خارج بازگشته تا به قول خودش «او را پس بگیرد!»

ترکیب بازیگران سریال «جزر ومد» شبیه به کارهای تلویزیونی است.

بازی‌ها | یکی از مهمترین ویژگی‌های «جزر و مد» که باعث فاصله گرفتن آن از جریان اصلی سریال‌های در حال تولید شبکه خانگی و نزدیک شدنش به تولیدات تلویزیونی سال‌های اخیر شده است، ترکیب بازیگران اصلی است. آرش مجیدی در سریال ایفاگر نقش امیر است و نقش مقابل او یعنی فائقه را هم نازنین فراهانی ایفا می‌کند. زوجی که قرار است با چالش دخالت مادرشوهر در زندگی شخصی دست‌وپنجه نرم کنند و از جایی پای معشوق سابق مرد هم به میدان باز شده است. نقش معشوق سابق امیر یعنی آیدا را هم سمیرا حسن‌پور در سریال ایفا کرده است. دو بازیگر اصلی دیگر سریال در نقش‌های فردوس و نیلوفر هم سعید چنگیزیان و فقیهه سلطانی هستند. همه این ترکیب که به آن‌ها اشاره کردیم، حضوری کاملا معمولی در قسمت اول سریال داشتند و شاهد هیچ اتفاق ویژه‌ای از سوی آن‌ها نبودیم. در قیاس با این ترکیب می‌توان کیفیت حضور مهرو نونهالی در نقش ملک‌بانو را از برگ‌برنده‌های سریال دانست. مهرو نونهالی که دو سال پیش با ایفای نقش در فیلم سینمایی «تابستان همان سال» به کارگردانی محمود کلاری توانست دیپلم افتخار بهترین بازیگری را از جشنواره فجر دریافت کند، حالا در چالشی مهم در کارنامه حرفه‌ای‌اش ایفای نقش یک مادرخوانده را برعهده گرفته است. او در همین قسمت ابتدایی زنی مقتدر و کینه‌ای به تصویر کشیده شد که گویی ریشه این اقتدار و کینه را باید از داغ عمیقی که سال‌ها پیش دیده است، جستجو کرد. باید دید آیا این کاراکتر می‌تواند در ادامه هم به بهانه‌ای برای دنبال کردن سریال «جزر و مد» در قسمت‌های آینده تبدیل شود؟

سریال «جزر و مد» به کارگردانی محمدحسین لطیفی، یکشنبه‌ها و سه‌شنبه‌ها از پلتفرم استارنت پخش می‌شود.