مروری کوتاه بر ژانر وحشت در سینمای ایران و جهان/ تماشای فیلم‌های ترسناک موجب شارژ مغزی آدم ها می شود! +عکس

می توان گفت که ژانر وحشت یکی از ریشه‌دارترین و قدیمی‌ترین گونه‌های سینمایی به شمار می‌رود. معمولاً فیلم قصر شیطان Evil (که ژرژ مه لیس، پدر سینمای داستان‌گو، آن را در سال ۱۸۹۶ در فرانسه ساخت) را پایه‌گذار سینمای وحشت می‌دانند. با وجود سابقه طولانیِ گونۀ وحشت در سینمای جهان و فیلم‌های مطرح متعددی که در این ژانر ساخته شده است، سینمای وحشت در ایران بسیار محدود بوده و بسیار کم به آن به طور جدی توجه شده است.

برخی از فیلم‌های قبل از انقلاب ساموئل خاچیکیان را می‌توان با کمی اغماض در دسته فیلم‌های ترسناک جای داد، هر چند او بیشتر به تعلیق و دلهره اهمیت می‌داد تا ترس. پس از انقلاب هم تا مدت‌ها گونه‌ای به نام وحشت در ایران فراموش شده بود. داریوش فرهنگ اولین فیلم بلند سینمایی‌اش، «طلسم» را سال ۶۵ ساخت. «شب بیست و نهم» (حمید رخشانی) که در اواخر دهه‌ ۶۰ ساخته شد. به عقیده بسیاری از منتقدان یکی از بهترین فیلم‌های ‌سینمای ایران است که در ژانر وحشت ساخته شده و تمام عناصری که فیلم را ترسناک کرده‌اند، ایرانی هستند؛ از شبح و آل گرفته تا روابط سنتی بین آدم‌ها.

دهه‌ ۸۰ را می‌توان دهه‌ طلایی ژانر وحشت در سینمای ایران دانست. در ابتدای این دهه فیلم «اثیری» (محمدعلی سجادی) ساخته شد. فیلمی که با اغماض فیلمی خوب بود و استقبال خوبی هم از آن شد، «خوابگاه دختران» (محمدحسین لطیفی) نیز یکی از اولین تلاش‌های سینمای ما برای ترساندن تماشاگر بود.

فروش بالای این فیلم، فتح البابی بود برای یک گونه جدید در سینمای ایران. در سال‌های بعد هم فیلم‌های دیگری از جمله «پارک‌وی» (فریدون جیرانی)، «خواب لیلا» (مهرداد میرفلاح)، «آل» (بهرام بهرامیان) و «اقلیما» (محمدمهدی عسگرپور) در این ژانر ساخته شده‌اند.

در سال ۸۸، سه فیلم «حریم» (سید رضا خطیبی سرابی) ، «کلبه» (جواد افشار) و «پستچی سه بار در نمی‌زند» (حسن فتحی) اکران شدند که می‌توان آن‌ها را متعلق به سینمای وحشت دانست. در میان این فیلم‌ها، «کلبه» فیلم قابل اعتنایی نبود، اما «حریم» و «پستچی سه بار در نمی‌زند»، هر دو نمایانگر پیشرفت‌هایی در این ژانر بودند.

در اصل خاستگاه فیلم‌هایی با ژانر وحشت مربوط به رمان «گوتیک ویکتوریایی» و اواخر قرن نوزدهم برمی گردد. هر چند طلیعه‌های قدیمی‌تر آن را در زمان‌های دورتر می‌توان یافت که معروف‌ترین آن‌ها «فرنکنشتاین» اثر ماری شلی و نیز رمان نه چندان معروف «خون آشام» اثر دکتر پولیدوری است.

اما یک متخصص مغز و اعصاب معتقد است که تماشای فیلم‌های وحشتناک موجب پدید آمدن هیجان می‌شود و هیجان حاصل از آن منجر به شارژ مغزی آدم ها می‌شود تا به نوعی بتوانند خودشان را به سرحالی و تازگی برسانند. در چنین حالتی برخی بعد از دیدن این فیلم‌ها به سرزندگی و سرحالی می‌رسند اما برخی بعد از اینکه به سرحالی و سر زندگی اولیه می‌رسند، در طولانی مدت دچار آثار ویرانگر از دیدن این فیلم‌ها می‌شوند. در چنین حالتی افراد دچار کابوس‌های شبانه، هراس‌های روزمره می‌شوند و حالات هیجانی انباشته از ترس در زندگی آنها دیده و دچار اضطراب‌های ویرانگر می‌شوند، از آنجایی که خود افراد سبب پدید آمدن این مسائل شدند به نوعی دچار کردار خود ویرانگری می‌شوند. این افراد قابل درمان هستند اما ممکن است عوارض مربوط به آن را چند ماهی تحمل کنند. پس بهتر است که به صورت مداوم و خیلی زیاد این ژانر از سینما Cinema را تماشا نکنید!

از زمانی که فیلم «اره یک» به روی پرده سینما آمد و هنگامی که دی‌وی‌دی آن وارد ایران شد، ژانر فیلم هراسناک با شتاب گسترده‌ای در ایران مورد استقبال قرار گرفت.

به هر حال ما در جهان ترسناکی زندگی می‌کنیم که بی‌ثبات‌تر از هر فیلم داستانی وحشتی است. برای بهترین و موفق تر شدن فیلم ترسناک باید تازه بنظر بیاید. این قانون Law از هر چیز دیگری در ساخت فیلم وحشت مهم‌تر است. فیلم‌ های ترسناک برای بهتر شدن باید تازه، سرحال و متفاوت باشند.

سال 2017 چند فیلم در ژانرها هارور(وحشت) اکران شده اند که برخلاف بسیاری از فیلم های این ژانر که فقط در گیشه و پیش مخاطبان نوجوان موفق هستند توانستند نظر منتقدان را هم جلب کنند. در ادامه به معرفی بهترین فیلم های ترسناک 2017 می پردازیم که اگر فرصت نکرده اید ببینید و کمی بترسید و هیجان داشته باشید و آدرنتالین تان را کمی بالا و پایین کنید به سراغ آن ها بروید. فیلم هایی که قطعا فقط به مفهوم ترساندن مخاطب ساخته نشده است و ناگفته های زیادی در پس آن ها پنهان است که می توان با دیدن آن ها به فکر فرو رفت.

برو بیرون (get out)

کارگردان: جوردون پیل

بازیگران: آلیسون ویلیامز

امیتاز در imdb: 7.9 از 10

امیتاز متاکریتیک: 84 از 100

این فیلم وحشت که اولین اثر کارگردانش است، روحی تازه به این ژانر دمیده. جوردن پیل با همین فیلم جزو استعدادهای کارگردانی معرفی شده. «برو بیرون» درباره یک زوج جوان از نژادهای مختلف است که با خانواده اسرارآمیز زن ملاقات می کنند.

فیلم هم از نظر بصری و هم روایت پر از شگفتی است و ترس در این فیلم زمانی به سراغ تان می آید که انتظارش را نمی کشید و رازهای فیلم هم جسورانه تر از آن هستند که بتوانید پیش بینی شان کنید.

شکاف (split)

کارگردان: ام. نایت شیامالان

بازیگران: جیمز مک آووی

امتیاز در imdb: 7.4 از 10

امتیاز متاکریتیک: 62 از 100

کیسی، مارشا و کلر سه دوست دبیرستانی هستند که توسط دنیس مرد جوانی که دچار اختلال شخصیتی است و در حقیقت 32 شخصیت دارد گروگان hostage رفته می شوند. کاراکترهای بخش تاریک وجود دنیس می خواهد دخترها را به قتل Murder برساند ولی یکی از آنها با کشف کاراکتر کودک روشن او مرگ شان را به تعویق می اندازد.

منتقدان شیامالان «شکاف» را در اوج کارنامه اش ارزیابی می کنند که توانسته تم های مختلف را چفت و بست دار کنار هم قرار دهد و به عناصر بصری اجازه بدهد که خیلی جاها به جای دیالوگ ها قصه را جلو ببرند.

خام (raw)

کارگردان: جولیا دوکورنو

بازیگران: گارانس ماریر

امتیاز در imdb: 7.6 از 10

امتیاز متاکریتیک: 81 از 100

بعد از جنیفر کنت که با فیلم «بابادوک» نشان داد زنان هم در عرصه ساخت فیلم های وحشت می توانند حرف های زیادی برای گفتن داشته باشند، جولیا دوکورنو، فیلمساز فرانسوی منتقدان را با ژانر وحشت آشتی داد. فیلم داستان زندگی یک گیاهخوار است که وارد کالج می شود اما با خواهرش که در کلاسی بالاتر از او درس می خواند وارد ماجرایی می شود که تمایلش را به گوشت خام نشان می دهد.

فیلم به طرز ترسناکی غم انگیز و خشن است. طوری روایت می شود که در دل داستان غرق می شوید و البته در نمادپردازی بسیار قوی عمل می کند. فیلم جایزه فیپرشی جشنواره کن را از آن خودش کرد؛ فیلمی که بودجه ساختش کمتر از چهار میلیون دلار بود.

برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.