سامانه شبیه ساز ساخت تا پرتاب ماهواره رونمایی شد

رفع نواقص با سامانه شبیه ساز

«سامانه شبیه ساز نرم افزار ماهواره یک ابزار کارآمد در حوزه طراحی ماهواره است و خدمات آن نیز شامل تمام بازیگران بخش فضایی خواهد شد.» حسین صمیمی رئیس پژوهشگاه فضایی با بیان مطلب فوق می‌گوید: این سامانه یک بسته نرم‌افزاری است که در پژوهشکده سامانه‌های ماهواره توسعه یافته است و امکان بررسی و تحلیل جامعی از طراحی و شرایط عملکرد زیرسیستم‌ها به‌صورت مستقل را برای مهندسان و محققان حوزه فضایی برای صحه‌گذاری و صحت سنجی طراحی ماهواره فراهم می‌کند.

پیمان نیک پی مدیر پژوهشکده سامانه ماهواره پژوهشگاه فضایی نیز درباره سامانه شبیه ساز ماهواره می‌گوید: این شبیه‌ساز از طراحی تا پرتاب ماهواره کاربردهای وسیعی دارد، چرا که از ابتدای طراحی و ساخت ماهواره به تحلیل‌های مختلفی نیاز است به همین دلیل دنیا برای طراحی و ساخت ماهواره‌ها ابتدا اقدام به استفاده از نرم‌افزارهای شبیه‌سازی می‌کند.

نیک پی می‌افزاید: شبیه‌سازی ماهواره، ابزارهای حیاتی در پشتیبانی مأموریت‌های ماهواره محسوب می‌شوند و تا پایان عمر مورد استفاده قرار می‌گیرند به طوری که با شبیه‌سازی می‌توان وقوع هر اشکالی را مشاهده کرده و برای رفع نواقص و مشکلات پیش آمده اقدام کرد.

وی با بیان اینکه اهمیت شبیه‌سازی به قدری است که امروزه سازمان‌های فضایی دنیا شبیه‌سازهای زیادی در زمینه طراحی تا ساخت ماهواره برای مأموریت‌های متعددی به بازار عرضه کرده‌اند، می‌افزاید: از آنجایی که محدودیت‌های زیادی در تهیه شبیه‌سازهای ماهواره‌ای وجود دارد به همین دلیل باید بستر بنیادین یا زیرساختی برای المان‌های کلیدی و قابل استفاده مجدد شبیه‌ساز ماهواره‌ای در کشور ایجاد شود.

مدیر پژوهشکده سامانه ماهواره پژوهشگاه فضایی معتقد است سامانه طراحی شده قادر به تعیین و کنترل وضعیت و موقعیت تخمین‌گر مدار، حسگرها، عملگرها و الگوریتم‌های کنترل وضعیت است.

نیک پی می‌گوید: این سامانه نه تنها امکان بررسی عملکرد هر زیرسیستم را به تنهایی فراهم می‌کند بلکه عملکرد آن بر سایر زیرسیستم‌ها نیز اثر می‌گذارد. از سوی دیگر امکان افزایش سه عامل مهم دقت، کیفیت و سرعت در فرایند طراحی سامانه‌ها ایجاد کرده و می‌توان در تصمیم‌گیری و حل مسأله سریعتر اقدام کرد. این سامانه همچنین باعث می‌شود تا هزینه‌های طراحی ماهواره کاهش یابد.

وی معتقد است امکان صحه‌گذاری و رفع خطای طراحی و ارتقای آن با توجه به ماهیت نرم افزار شبیه‌ساز وجود دارد و می‌توان خدمات آزمایشگاهی بومی به نهادهای طراحی ماهواره در یک بستر زیرساختی ارائه داد و در مسیر راهبرد ماهواره‌های سنجشی و مخابراتی تسریع ایجاد کرد.

استانداردسازی ماهواره

«آزمایشگاه مرجع سازگاری الکترومغناطیسی که به اختصار EMC گفته می‌شود با سرمایه‌گذاری 25 میلیارد تومانی طراحی و ساخته شده است تا مأموریت خود که همان مدیریت تحقیقات در بخش فضایی کشور است را انجام دهد.»

حسین صمیمی رئیس پژوهشگاه فضایی با بیان مطلب فوق می‌گوید: داشتن آزمایشگاه‌های مجهز و تخصصی یکی از ملزومات اساسی مدیریت بخش فضایی هر کشور محسوب می‌شود و راه‌اندازی آزمایشگاه مرجع سازگاری الکترومغناطیسی گام بزرگی در جهت رفع نیازهای ضروری فعالیت‌های فضایی از جمله ماهواره است.

صمیمی می‌افزاید: ایجاد چنین آزمایشگاهی موفقیت بزرگی برای کشور به شمار می‌رود، چرا که تجهیزات مورد نیاز آن در شرایط تحریم و با وجود مشکلات و تلاطمات ارزی با همکاری بانک مرکزی تأمین و از سوی محققان این پژوهشگاه ساخته شده است.

شهرام غائبی مدیر آزمایشگاه سازگاری الکترومغناطیسی نیز درباره راه‌اندازی این آزمایشگاه می‌گوید: این آزمایشگاه به دست متخصصان پژوهشگاه فضایی ایران و با هدف تأمین نیازهای آزمون سامانه‌های فضایی طراحی و ساخته شده است که به‌عنوان یکی از زیرساخت‌های مهم در توسعه فناوری‌های فضایی کشور، کاربردهای وسیعی دارد.

غائبی با بیان اینکه آزمون تداخل و سازگاری الکترومغناطیسی جزو جدایی‌ناپذیر پروژه‌های فضایی و بخشی از روند اجرایی استانداردسازی محصولات فضایی در سطح بین‌المللی است، می‌افزاید: برای طراحی و ساخت یک سیستم مقاوم و سازگار در برابر تلاطمات الکترومغناطیسی مراحلی همچون طراحی و ساخت سیستم، شبیه‌سازی نرم‌افزاری سیستم، بررسی معیارهای ایجاد آزمون‌های پیش تطابق و انجام آزمون‌های نهایی به یک آزمایشگاه نیاز است که تمام این موارد و دوره‌های آموزشی مربوطه در این آزمایشگاه قابل اجرا است.

وی می‌گوید: خلأ چنین آزمایشگاه جامعی برای پوشش کامل تمام آزمون‌های مورد نیاز حوزه فضایی در کشور وجود داشت به همین دلیل متخصصان این پژوهشگاه، پس از نیازسنجی و طراحی مفهومی، طراحی اولیه را انجام داده و سپس با تهیه تجهیزات و سفارش ساخت قطعات محفظه بدون انعکاس مرغوب، آزمایشگاه را ساختند.

مدیر این آزمایشگاه در ادامه می‌افزاید: با توجه به هزینه‌های بسیار بالای ساخت، پرتاب و طول عمر مورد انتظار ماهواره‌ها وجود چنین آزمایشگاهی برای صحت‌سنجی عملکرد درست بخش‌های گوناگون ماهواره در کنار هم و برآوردسازی الزامات ضروری بود به همین دلیل با استفاده از تجهیزات این آزمایشگاه گام‌های مؤثری در جهت تشخیص و بالا بردن قابلیت اطمینان ماهواره و تحقیقات فضایی نیز برداشته خواهد شد.

وی معتقد است این آزمایشگاه کامل‌ترین نمونه در نوع خود در کشور است و توانایی ایجاد آزمون‌های تداخل و سازگاری الکترومغناطیسی سطحی با استاندارد فضایی در حوزه‌های علوم فضایی، صنعتی خودرو و لوازم خانگی و دانشگاهی را دارد.

رصد کهکشان‌ها با رادیو تلسکوپ

سامانه رادیوتلسکوپ یکی دیگر از طرح‌هایی بود که به بهره‌برداری رسید. سامانه رادیوتلسکوپ به سفارش کارفرمای خصوصی و به مجری‌گری پژوهشگاه فضایی طراحی و ساخته شد، اما این سامانه برای چه بخشی مفید خواهد بود.

حسین صمیمی رئیس پژوهشگاه فضایی ایران درباره کاربرد این سامانه می‌گوید: این سامانه نوعی آنتن رادیویی و ابزاری در حوزه نجوم رادیویی است و دانشجویان، استادان حوزه اخترشناسی و کیهان شناسی را به اجرای پروژه‌های بزرگ نجومی ترغیب خواهد کرد، چرا که این سامانه امکان کشف و جمع‌آوری اطلاعات از منابع رادیویی را فراهم می‌کند.

امید شکوفا رئیس مرکز تحقیقات فضایی نیز درباره سامانه رادیو تلسکوپ می‌گوید: رادیو تلسکوپ نوعی آنتن رادیویی است که در طیف فرکانسی رادیویی به منظور کشف و جمع‌آوری اطلاعات از منابع رادیویی در فضا استفاده می‌شود و ایستگاه رصدخانه رادیویی را طی مراحل فنی برای جلوگیری از تداخل با امواج الکترومغناطیسی ادوات دیگر، مکان‌یابی کرده و آن را در محلی مناسب احداث می‌کند.

وی می‌افزاید: نجوم رادیویی بر اساس اسباب و ادوات رصدی به دو شاخه مهم تک دی و تداخل سنجی که مجموعه‌ای از آنتن‌های تک دیش است، تقسیم می‌شود. هر کدام از این دو شاخه محدوده مشخصی را از دانش نجوم رادیویی شامل می‌شوند که کارکرد و نیازمندی‌های مخصوص خود را دارد. در عمل این دو شاخه به‌صورت مکمل هم ظاهر شده و پیشرفت در هر کدام برای مجموعه نجوم سودمند است.

شکوفا به سرویس دهی با راه‌اندازی اولین سامانه رادیو تلسکوپ در کشور اشاره کرده و می‌گوید: این سامانه امکان ارائه خدمات آموزشی و سرویس‌های نجوم رادیویی به قشرهای مختلف در گروه‌های جامعه دانشگاهی رشته‌های فیزیک و نجوم، جامعه دانش‌آموزی و عموم علاقه‌مندان به نجوم را در قالب تیم‌های رصدی فراهم می‌کند.

وی معتقد است که این آنتن‌ها در دانش نجوم در زمینه رصد چشمه‌های نقطه‌ای کاربرد دارد. از سوی دیگر امکان رصد چشمه‌های گسترده مانند هاله رادیویی، خوشه‌های کهکشانی و چشمه‌های گسترده کهکشان راه شیری را فراهم می‌کند. برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.

سوسن صادقی