چرا بطری های ماء الشعیر سبز یا قهوه‌ای هستند؟ پاسخ شگفت انگیز!
رکنا: چرا بطری ماء الشعیر سبز یا قهوه ای است؟ یک واکنش شیمیایی، تاریخچه ای از جنگ جهانی و جلوگیری از طعم ناخوشایند راسو شدن، راز انتخاب این رنگ‌ها برای بطری‌ها را فاش می‌کند.
به گزارش رکنا، تا حالا فکر کرده‌اید که چرا وقتی یک بطری ماءالشعیر را باز می‌کنید و داخل لیوان ریخته و زیر نور آفتاب قرار می‌دهید، مزه‌ی آن به لاستیک سوخته شبیه می‌شود؟
این طعم عجیب و ناخوشایند نتیجه‌ی یک واکنش شیمیایی است؛ ماده‌ای که بویی شبیه به بوی تند و تیز راسو دارد و دلیل این پدیده اصطلاحاً «راسو شدن» یا به زبان علمی، «لایت‌استرایک» (Lightstrike) نامیده می‌شود.
ماجرای این واکنش شیمیایی عجیب، تاریخچه‌ای بلندمدت دارد و در حقیقت، رنگ بطری‌های ماءالشعیر به دلیل محافظت از این فرآیند شیمیایی طراحی شده است؛ یک نبرد صدساله میان سه رنگ خاص: سبز، قهوه‌ای کهربایی و شفاف. شاید برایتان جالب باشد بدانید چرا این انتخاب‌ها به کل دنیای ماءالشعیر شکل داده‌اند.
پدیده لایت‌استرایک: هیولای طعمی در بطری ماءالشعیر
بیایید پیش از ادامه، با دلیل اصلی این واکنش آشنا شویم. فرآیندی که می‌تواند در لحظه‌ای طعم یک ماءالشعیر خوشمزه را خراب کند، به هیچ وجه نتیجه‌ی ماندگی نیست، بلکه حاصل تولید یک مولکول خاص در اثر تابش نور به نوشیدنی است.
این مولکول از رازک می‌آید، گیاهی که طعم تلخ و بوی مطبوع ماءالشعیر را تأمین می‌کند. در طول فرآیند تولید ماءالشعیر، ترکیبات تلخ رازک به ماده‌ای به نام ایزوآلفااسیدها تبدیل می‌شوند که مسئول طعم پیچیده و دلپذیر ماءالشعیر هستند.
با این حال، این ایزوآلفااسیدها در برابر نور بسیار حساس هستند. نور فرابنفش و بخشی از نور مرئی باعث شکستن ساختار شیمیایی این ترکیب‌ها می‌شود و در نتیجه، رادیکال‌های آزادی تولید می‌شوند که با سایر ترکیبات موجود در نوشیدنی واکنش نشان می‌دهند. محصول نهایی این واکنش، ترکیبی شیمیایی به نام ۳-متیل-۲-بوتن-۱-تیول (MBT) است که بوی مشابه با بوی بد راسو دارد.
حتی میزان بسیار کمی از MBT، به‌طور شگفت‌آوری توسط حس بویایی انسان تشخیص داده می‌شود و باعث می‌شود نوشیدنی به‌طور کامل خراب شود. این خطر باعث شده که بطری ماءالشعیر باید از نور محافظت شود، چرا که نوشیدنی‌های دیگر مانند نوشابه و آب‌میوه‌ها که فاقد رازک هستند، چنین خطری را متحمل نمی‌شوند.
چرا از رنگ‌های تیره‌تر برای ساخت بطری ماءالشعیر استفاده می‌شود؟
از قرن شانزدهم، ماءالشعیرسازان متوجه شدند که شیشه‌های تیره می‌توانند نوشیدنی را بهتر نگه دارند. با پیشرفت فناوری و انقلاب صنعتی در قرن نوزدهم، شیشه‌های ضخیم و تیره که از ناخالصی‌ها در فرآیند شیشه‌گری حاصل می‌شد، به استاندارد تولید ماءالشعیر تبدیل شدند.
شیشه‌های قهوه‌ای (کهربایی) طیف گسترده‌ای از نور مضر را مسدود می‌کنند و از دیدگاه علمی، بهترین راهکار برای حفظ کیفیت آبجو تلقی می‌شوند. این شیشه‌ها تقریباً تمام طول‌موج‌های زیر ۴۵۰ تا ۵۰۰ نانومتر را فیلتر می‌کنند.
تولد بطری‌های سبز؛ نتیجه یک شرایط خاص تاریخی
اما اگر شیشه‌های قهوه‌ای بهترین انتخاب هستند، چرا بطری‌های سبز وجود دارند؟ در طول جنگ جهانی دوم، مواد اولیه موردنیاز برای ساخت شیشه‌های قهوه‌ای کمیاب شد و ماءالشعیرسازان به استفاده از شیشه سبز روی آوردند. این شیشه در برابر نور مقاومت کمی دارد، اما به آثار و عادت‌های دوران جنگ تبدیل شد.
پس از جنگ، شیشه‌ی سبز به دلیل جلوه‌ای لوکس و اروپایی، به نماد ماءالشعیر‌های صادراتی باکیفیت تبدیل شد. تولیدکنندگان این رنگ را به عنوان بخشی از هویت برند خود پذیرفتند.
بطری شفاف و تغییر قواعد بازی
برخی برندها مانند Corona ترجیح دادند بطری‌های شفاف را انتخاب کنند تا رنگ طلایی ماءالشعیر بهتر به چشم بیاید. این تصمیم طراحی و بازاریابی، اگرچه از نظر علمی نادرست بود، اما توانست تأثیرات مثبتی در صنعت ایجاد کند.
نوآوری فناوری؛ راه حل مدرن برای یک مشکل قدیمی
امروزه با استفاده از رازک‌هایی که در برابر نور پایدار هستند، تولیدکنندگان مشکلات ناشی از واکنش شیمیایی را برطرف کرده‌اند. استفاده از این عصاره‌ها همراه با پوشش‌های ضد UV، به تولیدکنندگان امکان داده از بطری‌های سبز یا شفاف استفاده کنند بدون اینکه طعم نوشیدنی تغییر کند.
قوطی‌های آلومینیومی؛ چالشی برای بطری‌های شیشه‌ای
قوطی‌های آلومینیومی بدون شک در برابر نور محافظت کامل دارند، هزینه‌ها را کاهش می‌دهند و سازگار با محیط‌زیست هستند. این مزایا بازار را به سمت آنها متمایل کرده است. با این حال، بطری‌های شیشه‌ای هنوز در بازار جایگاه خود را حفظ کرده‌اند، زیرا تجربه‌ی کاربر را از طریق حس وزن دست و زیبایی بصری بهبود می‌بخشند.
ارسال نظر