واقعیت جالب: هوش مصنوعی در هر مکالمه یک بطری آب می‌ نوشد!

به گزارش رکنا، مطالعات جدید نشان داده‌اند که سامانه‌های هوش مصنوعی برای هر چت کردن کوتاه، به اندازه یک بطری آب مصرف می‌کنند. این مقدار حدود ۵۰۰ میلی‌لیتر آب است و حتی برای تولید یک متن ساده ۱۰۰ کلمه‌ای نیز همین میزان آب نیاز است. این آب علاوه بر خنک کردن سرورهای مراکز داده، در نیروگاه‌های تولید برق نیز مصرف می‌شود.

این تحقیق به سرپرستی "لئو اس. لو" (Leo S. Lo)، مدیر کتابخانه‌ها و استاد دانشگاه ویرجینیا انجام شده و اهمیت منابع آبی در فعالیت سامانه‌های هوش مصنوعی را بررسی کرده است.

اثرات واقعی، اما جزئی از تصویر کلی

مطالعه انجام شده نشان می‌دهد که مصرف آب سامانه‌های هوش مصنوعی ممکن است بسیار متغیر باشد. این موضوع بستگی به سؤالی دارد که رایانه به آن پاسخ می‌دهد، محل جغرافیایی و زمان فعالیت سامانه‌ها دارد. هرچند بسیاری از افراد اعتقاد دارند که هوش مصنوعی می‌تواند اثرات زیان‌باری به همراه داشته باشد، اما پژوهشگران تأکید دارند که این تنها بخش کوچکی از کل داستان است.

با درک دقیق‌تر اثرات ردپای هوش مصنوعی، منشأ این اثرات و روش‌های جایگزین برای کاهش آنها، می‌توان تعادل بهتری میان نوآوری و پایداری برقرار کرد.

دو منبع مصرف آب در سامانه‌های هوش مصنوعی

پشت هر درخواست هوش مصنوعی، دو جریان مصرف آب قرار دارد:

• خنک کردن سرورها: سرورهای هوش مصنوعی گرمای زیادی تولید می‌کنند. برای خنک کردن آنها معمولاً از برج‌های خنک‌کننده تبخیری استفاده می‌شود که نیازمند مقادیر زیادی آب است.
• تأمین برق در نیروگاه‌ها: نیروگاه‌های زغال‌سنگ، گاز و حتی هسته‌ای و برخی منابع انرژی آبی، مقادیر قابل توجهی آب مصرف می‌کنند. در مقابل، توربین‌های بادی و پنل‌های خورشیدی تقریباً هیچ آبی پس از ساخت مصرف نمی‌کنند.

اهمیت مکان و زمان

مصرف آب هوش مصنوعی به شدت تحت تأثیر مکان و زمان قرار دارد. در مناطقی که آب و هوای مرطوب و خنک دارند، مراکز داده ممکن است ماه‌ها تنها با هوای آزاد خنک شوند و مصرف آب به حداقل برسد. در مقابل، در مناطق گرم و خشک، مراکز داده بیشتر به خنک‌سازی تبخیری وابسته‌اند که مقادیر زیادی آب نیاز دارد. علاوه بر این، فصل نیز در مصرف آب اثرگذار است؛ تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف آب در زمستان کمتر از تابستان است.

فناوری‌های جدید برای کاهش مصرف آب

فناوری‌هایی جدید، مانند سیستم‌های مایکروسافت ، امکان خنک‌سازی بدون استفاده از آب را فراهم کرده‌اند. این سیستم‌ها با استفاده از یک مایع خاص، گرما را از تراشه‌های رایانه‌ای جذب و سپس در یک چرخه بسته آزاد می‌کنند.

با ایجاد این نوع سیستم‌ها، مراکز داده دیگر برای خنک کردن از منابع آب محلی استفاده نخواهند کرد. اما هنوز این فناوری‌ها به دلیل هزینه و پیچیدگی، به طور گسترده در مراکز داده به کار گرفته نشده‌اند.

مدل‌های هوش مصنوعی و تأثیر آنها بر مصرف منابع

نوع مدل هوش مصنوعی که مورد استفاده قرار می‌گیرد نیز در مصرف منابع مؤثر است. برخی از مدل‌ها ممکن است چندین برابر دیگر مدل‌ها آب و انرژی مصرف کنند. یک پژوهش نشان داده که مدل‌های کارآمدتر می‌توانند تا ۷۰ برابر منابع کمتری نسبت به مدل‌های معمولی استفاده کنند.

آمار مصرف آب هوش مصنوعی

گزارش‌ها نشان داده‌اند که سامانه‌های هوش مصنوعی شرکت‌های اوپن‌ای‌آی (OpenAI) و گوگل به ترتیب روزانه ۹۷.۵ میلیون لیتر و ۶۵۰ هزار لیتر آب مصرف می‌کنند. هرچند این مقدار در مقایسه با برخی مصارف رایج نسبتاً کم است، اما نیازمند مدیریت هوشمندانه است.

راه‌حل‌هایی مانند بازیافت آب، قرار دادن مراکز داده در مناطق مرطوب و خنک‌تر، و بهینه‌سازی سامانه‌ها می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر کاهش مصرف آب داشته باشد. همچنین شفافیت داده‌های شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا سیاست‌گذاران و مردم بتوانند اقدامات مؤثر برای کاهش مصرف را دقیق‌تر ارزیابی کنند.

این تحقیق با جزئیات در مجله The Conversation منتشر شده است.