تراکم جمعیت تهران از غزه بیشتر است / در آینده برخی استان ها کاملا خالی از سکنه خواهد شد!

به گزارش رکنا، در سال های اخیر در حالی خرید خانه برای مردم به یک حسرت و اجاره مسکن مناسب برای بسیاری از اقشار جامعه به معضلی سخت تبدیل شده است که روند رو به رشد جمعیت کشور و مهاجرت های گسترده مردم از شهرهای کوچک و روستاها به کلان شهرها، مشکل مسکن در کشور را به یک بحران مبدل ساخته است. بحرانی که هیچ دولتی نتوانسته گره آن را حل کند و همچنان در حل آن علیل مانده است. به طوری که عمده طرح های حمایتی دولت ها از مسکن مهر تا طرح نهضت ملی مسکن در حوزه مسکن تا به امروز محکوم به شکست بودند.

بنابراین پرسش این است که چرا به این نقطه رسیدیم و راه حل چیست؟ برخی در این میان ریشه این بحران را عدم تعادل بین عرضه و تقاضا دانسته و همچنان با سیاست های کمی به فکر تولید بیشتر هستند و گروهی نیز بحران اصلی را فراتر دیده و از منظر کلان به بحران مسکن می اندیشند.

در این خصوص گفتگوی رکنا با دکتر وحید شقاقی شهری ، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی را بخوانید:

تهران به عنوان یک کلانشهر بسیار گران قیمت، همچنان مهاجر پذیر است

دکتر شقاقی ابتدا با بیان اینکه با روش سیاستی که دولت در حوزه مسکن پیش گرفته است چندان موافق نیستم، گفت: عمدتا دولت های ما در تلاش هستند با ورود به بخش مسکن، تسهیلات و وامی فراهم کنند و قراردادی با سازندگان ببندند و ساخت و ساز را شروع کنند اما مساله مهم در بخش مسکن این است که بخش مسکن یک موضوع کوتاه مدت نیست که سریع حل شود.

وی در ادامه گفت: متاسفانه سیاست های آمایش سرزمین و توسعه متوازن در کشور اجرا نشده است و همین امر موجب مهاجرت از روستاها به شهرها و از شهرها به کلان شهرها شده است. تهران به عنوان یک کلانشهر بسیار گران قیمت که هزینه های بسیار سرسام آوری دارد، همچنان مهاجرپذیر است. دلیل این امر روشن است. قدرت، ثروت، اشتغال و امکانات رفاهی همه در تهران و کلان شهرها جمع شده است و شهرهای کوچک و روستاهای کشور از این امکانات بی بهره هستند. لذا سیاست های توسعه متوازن طی 30 تا 40 سال گذشته انجام نشده است.

شقاقی شهری با بیان اینکه در حالی اغلب جوانان کشور تحصیل کرده هستند و وضعیت اشتغال در روستاها و شهرهای کوچک فراهم نیست، گفت: برای مثال یک جوان اهل سراب کجا باید کار کند؟ مجبور است به تبریز، ارومیه یا تهران بیاید. چاره ای ندارد. لذا مقوله مسکن نیازمند یک نگاه بخشی نیست و به یک نگاه کلان بخشی نیاز دارد.

زمانی می توانستیم با دلارهای نفتی در کل ایران خط ریلی پرسرعت راه اندازی کنیم

عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی با بیان اینکه بخش حمل و نقل بر حوزه مسکن اثرگذار است، گفت: اگر می توانستیم طی 10 تا 20 سال گذشته حمل و نقل ریلی پرسرعت راه اندازی می کردیم، می توانستیم تجمع مردم را کنترل و آنها را در شهرهای اطراف پراکنده کنیم و در برای مثال از قزوین و شهرهای دور دست با قطار پرسرعت در عرض نیم ساعت تا یک ساعت به تهران رفت و آمد می کردند. در همه جای دنیا، راه اندازی خط ریلی پرسرعت موجب توزیع پراکنده جمعیت شده است.

وی با تاکید براینکه دولت های ما به موضوع مسکن فقط از زاویه بخش مسکن نگریسته اند، گفت: دولت های ما فقط از زاویه ساخت و ساز و عرضه و تقاضا به بخش مسکن نگریسته اند. این در حالی است که موضوع مسکن کاملا با تورم اقتصاد، آمایش سرزمین، توسعه متوازن، اشتغالزایی، حمل و نقل ریلی و هوایی پرسرعت، آب و ... مرتبط است اما دولت های ما فقط از یک زاویه بخشی به آن نگریستند لذا نتوانستند مساله را حل کنند.

این اقتصاددان با بیان اینکه زمانی ما دلارهای نفتی فراوانی داشتیم که به راحتی می توانستیم با 20 میلیارد دلار در کل ایران خط ریلی پرسرعت راه اندازی کنیم، گفت: مردم می توانستند با خط ریلی پرسرعت به راحتی به اطراف کلانشهرها رفت و آمد کنند. بنابراین با این سیاست ها گره  مسکن حل نخواهد شد و ایراد این است که همچنان دولت سیزدهم هم به موضوع مسکن فقط از زاویه بخشی به مسکن نگاه می کند.

وی در ادامه گفت: دولت فکر می کند اگر تسهیلات و وام پرداخت کند، مساله حل می شود اما فکر نمی کند مردم پول اقساط 20 تا 30 میلیون تومانی را از کجا بیاورند؟ یا در اقتصادی که تورم بالای 40 و 50 درصد است، مگر می شود بخش مسکن را جدا کرد و قیمت آن را کنترل کرد؟ یا وقتی مهاجرت به تعداد محدودی از کلانشهرها صورت می گیرد، مگر می توان مشکل مسکن را حل کرد؟

تراکم جمعیت تهران از غزه بیشتر است

شقاقی شهری با بیان اینکه شهر تهران از نظر تراکم جمعیت در رتبه های نخست جهان است، گفت: در حال حاضر تراکم جمعیت شهر تهران بسیار بالا است و جزو شهرهای پرجمعیت دنیا است و حتی از غزه هم بالاتر است و همچنان مهاجرت به تهران ادامه دارد و البرز جزو حاشیه تهران محسوب می شود. بنابراین تا دولت به مباحث کلان اقتصاد در بخش مسکن توجه نکند، این مشکل حل نمی شود.

وی افزود: بیش از دو سال است که سروکله هم می زنیم اما هیچ پیشرفتی حاصل نشده است. در دولت گذشته هم 8 سال مباحث مختلفی در حوزه مسکن مطرح شد اما هیچ اتفاقی نیفتاد. اگر دولت به جای اینکه به بخش مسکن بپردازد، حمل و نقل ریلی پرسرعت راه اندازی می کرد، مردم به جای اینکه در این شلوغی تهران زندگی کنند، در قزوین و زنجان زندگی می کردند و برای کار با قطار پرسرعت به تهران می آمدند و مردم را با فاصله های زیاد پراکنده می کردیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی با بیان اینکه مساله مهم دیگر تجمع ثروت و امکانات رفاهی است که در شهرهای کوچک وجود ندارد، گفت: همه مراکز نمونه درمانی و آموزشی فقط در کلان شهرها وجود دارد و بسیاری از مردم در شهرهای کوچک در این حوزه ها در مضیقه هستند و مجبور می شوند به شهرهای بزرگ مراجعه کنند.

در آینده برخی استان ها کاملا خالی از سکنه خواهد شد

این اقتصاددان با بیان اینکه این مشکل یک شب نیست و سالیان سال است که مسیر را اشتباه می رویم، گفت: ما باید موضوع مسکن را با عوامل مهم ببینیم. عوامل تورم، اشتغال، امکانات رفاهی، حمل و نقل پرسرعت و دیگر مسائلی که در سال های اخیر آغاز شده است. من نگران هستم که در آینده به دلیل بحران آب شاهد مهاجرت های سنگین در داخل کشور باشیم و برخی استان ها کاملا خالی از سکنه شود.

وی افزود: هم اکنون برخی استان ها مانند سیستان و بلوچستان و بخش های جنوبی با فرونشست زمین و چالش آب مواجه هستند و این موجب تغییر نقشه مهاجرتی خواهد شد. استان اصفهان با فرونشست زمین و بحران آب مواجه است و بخشی از مردم اصفهان به بخشی از گیلان مهاجرت کرده اند.

شقاقی شهری در آخر تاکید کرد: تا زمانیکه به مسائل به صورت عمیق، دقیق و اصولی نپردازیم، مشکل مسکن با سرمایه گذاری، ساخت و ساز و عرضه و تقاضا حل نخواهد شد. تا زمانیکه نگاه دولت کلان نباشد و نگاه خرد و بخشی به مسکن داشته باشد این معضل حل نخواهد شد.