تا حالا هیچ شهرداری حریف پسماند تهران نشده است /مدیریت زباله در دوره زاکانی کثیف است + صوت

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، سرنوشت نامشخص زباله ها در پایتخت، ضرر بزرگی به اقتصاد شهرداری تهران و به واسطه آن، به شهروندان پایتخت نشین می زند. کوچه به کوچه، خیابان به خیابان شهر تهران پر شده از زباله گرد ، که اکثرا نوجوان هستند. نوجوانانی با لباس هایی ناپاک، کیسه ای بزرگ بر دوش و تا کمر در سطل های زباله خم می شوند تا کیسه های خود را پر کنند.

وقتی پای صحبت های زباله گردان می نشینید، می بینید که آنها به صورت صوری تحت نظر پیمانکاران شهرداری کار می کنند ولی در نهایت طلاهای کثیفی که جمع آوری می کنند را به پیمانکاران تحویل نمی دهند. به قول خودشان این زباله ها هزار دست می چرخد و در نهایت مشخص نیست چه کسی دستش را در جیب شهرداری و شهروندان می کند.

رکنا؛ طی چند گزارش، به این موضوع پرداخت و حالا، پس از اینکه باز هم صحبت های علیرضا زاکانی ، شهردار تهران در خصوص جمع آوری سه ماهه زباله گردی در تهران (23 آبان) نتیجه ای در پی نداشت و فقط بادِ هوا بود! به سراغ یک عضو شورای شهر تهران رفتیم تا ببینیم برنامه شورا برای این موضوع چیست.

تا حالا زور هیچ شهرداری به موضوع پسماند نرسیده و نخواهد رسید!

در این راستا، ناصر امانی ، عضو شورای شهر تهران در گفت و گو با رکنا با اشاره به اینکه در هیچ دوره ای از مدیریت شهری، هیچ شهرداری حریف موضوع پسماند در تهران نشد، گفت: آنها فقط توانستند موضوع مدیریت پسماند را ساماندهی، از حالت معمولی خارج و مکانیزه کنند. از زمانی که آدم روی زمین بوده زباله هم تولید می شده، پس همانطور که نیاز آدم روز به روز تغییر می کند، مدیریت پسماند هم به همین شکل نیازمند تغییر است؛ اما می بینیم که این مهم در شهر رها و به یک به یک درد کهنه و عمیق تبدیل شده که هنوز نتوانسته اند بر آن اشراف و تسلط پیدا کنند.

وی در ادامه افزود: زباله گردی و زباله دزدی تنها یک بخش جزیی از این موضوع است. این همه شهرداری بابت رفت و روب در طول سال هزینه می کند؛ ولی شما می بینید اغلب مردم از نوع جمع آوری پسماند ناراضی هستند. این همه هزینه می شود، کارگر، 137 و... برای این است که شهر تمیز باشد؛ ولی شما در خیابان که حرکت می کنید، حداقل در خیابان چند منظره زشت انباشت زباله را زباله خارج از سطل ها را می بینید.

5 میلیارد تومان هزینه نوشتن طرح جامع پسماند تهران شد

ناصر امانی تاکید کرد: این نیازمند یک برنامه ریزی و به روز رسانی است که از فناوری های نوین و تجارب بین المللی برای  مدیریت پسماند استفاده شود. در حال حاضر، هرکسی می آید یک نظری می دهد و تا حدودی اجرا می کند و می رود تا پیشنهاد بعدی. در گذشته فقط 5 میلیارد تومان برای فقط نوشتن طرح جامع پسماند هزینه کردند، طرح در صحن شورا هم تصویب شد ولی الان کدامیک از ما به عنوان اعضای شورای فعلی به سمت اجرای این طرح رفته ایم؟ این طرح تمام شد و رفت و در این دوره هم طرح جدید ارائه کرده اند.

این عضو شورای شهر افزود: اخیرا رئیس بازرسی شهرداری تهران هم گفته است که وضع نظافت و رفت و روب در شهر تهران اصلا مطلوب نیست. مسئولان در شهرداری، باید از صفر تا صد این موضوع را در نظر بگیرند، آنالیز کنند و شکاف ها را پیدا و طرح ها و ایده ها را به روزرسانی و به سمت استاندارد شدن شهر در سطح جهانی حرکت کنند. زباله در دنیا به یک سرمایه و یک منبع برای شهرداری ها تبدیل شده؛ ولی در تهران همه بخش هایش هزینه ای است. شهرداری سالانه ده ها میلیارد تومان هم هزینه می کند؛ ولی رضایت مردم را در پی ندارد چون مسیر اشتباهی را طی می کنند. 

طرح ها و برنامه های شهردرای ضمانت اجرا ندارد 

ناصر امانی در پایان تاکید کرد: همین که شهردار تهران گفته که ظرف سه ماه در تهران زباله گرد نخواهیم دید را همه می دانیم که اشتباه است و من به شخصه هر روز از محل خانه تا شورا، ده ها زباله گرد می بینم. این روشن است که برنامه ها و حرف ها عملی و اجرایی نیستند و این نیازمند طرحی است که ضمانت اجرا داشته باشد. این بخش چون حالت تخصصی دارد باید اعضای شورا در کمیسیون محیط زیست روی این موضوع صحبت کنند. موضوع سوال از شهردار هم به موقع انجام می شود.

و سرنوشت مبهم سرمایه شهر که همچنان بی پاسخ از سوی شهرداری مانده است

چند روز پیش بود که رکنا در گزارشی به موضوع چند دست چرخیدن زباله های جمع آوری شده توسط زباله گردها و در نهایت مشخص نبودن سرشبکه های جمع آوری زباله از دست آنها، کار کرده بود. در این گزارش، زباله گردی به خبرنگار اجتماعی رکنا می گوید: «ما زباله هایی که جمع می کنیم را به پیمانکار تحویل نمی دهیم؛ بلکه یک صاحب کار داریم. صاحب کار ما هم صاحب کاری دارد! این زباله ها، هزار دست می چرخد و ما نمی دانیم در نهایت چه کسی ، این زباله را به کجا تحویل می دهد.»

عدم نشان دادن واکنش از سوی شورای شهر و شهرداری تهران در این خصوص، نشان از بی اهمیت جلوه دادن موضوع پسماند از سوی متولیان مدیریت شهری است؛ حال آنکه ضرری که شهرداری و شورای شهر از این موضوع می بینند، بسیار هنگفت است. همچنین این ضرر، به طور مستقیم، بر شهروندان تهرانی نیز تاثیر می گذارد. پس از گذشت چند روز از کار شدن این گزارش، رکنا مجددا این موضوع را پیگیری می کند تا مشخص شود چه کسی در این میان باید به این موضوع مهم رسیدگی کند و جلوی ضرر پایتخت نشینان را بگیرد.

در قانون فروش زباله جرم است؛ ولی خلأ قانونی داریم

در این راستا، مهدی هوشیار، معاون امور مناطق سازمان مدیریت پسماند شهر تهران در گفت و گو با رکنا با اشاره به اینکه چند دست چرخیدن پسماند از دست زباله گردها، اتفاقی است که واقعا در بطن شهر رخ می دهد، گفت: این مهم بر می گردد به ضعف قانون در ایران. در قانون آمده است که خرید و فروش هرگونه پسماند غیر قانونی است؛ اما در این قانون، ضابط قضایی برای برخورد با انجام این مهم مشخص نشده است. خرید و فروش مواد مخدر در کشور غیر قانونی است و ضابط قضایی آن نیز نیروی انتظامی است؛ ولی حوزه مدیریت پسماند بلاتکلیف است.

وی در ادامه افزود: در دنیا، حداقل در کشورهای جهان اول و دوم، محلی وجود ندارد که پسماند از دوره گردها خریداری شود. اینکه زباله گرد همه جا وجود دارد درست است؛ ولی زباله گردها در این کشورها، اگر از سطل زباله چیزی را بر می دارند، برای استفاده شخصی است. آنها نمی توانند این زباله را به کسی بفروشند. در کشور تا زمانی که مالخر داریم، زباله گرد هم داریم. پس تا زمانی که مغازه های ضایعات فروشی، قارچ گونه در شهر سبز می شوند، زباله جمع کن هم خواهیم داشت.

هوشیار تاکید کرد: طبق قانون مدیریت پسماند مصوب سال 1383، مدیریت اجرایی پسماند در شهرها در دست شهرداری ها، در روستاها در دست دهیاری ها و بین شهرها و روستاها در دست بخشداری ها است. فقط شهرداری ها باید خریدار این کالا یعنی همان زباله باشند. مثلا در کانادا کسی نمی تواند 10 کیلو ضایعات را با خودش به مغازه ای ببرد و بگوید که پول اینها را به من بدهید؛ بلکه در این شرایط این افراد باید پولی هم بدهند تا زباله شان امحا شوند و این درآمد پنهان شهرداری می شود. یعنی شهرداری برای جمع آوری زباله های ارزشمند منازل و زباله های عادی بخش صنعتی، از تولید کننده آن پول می گیرد تا آنها را امحا کند.

ممکن است در اطراف تهران، زباله ها را پرک کنند که این آب های زیرزمینی را آلوده می کند

این مقام مسئول در سازمان مدیریت پسماند، با اشاره به اینکه این موضوع به غیر از ضربه به اقتصاد شهرداری، مسائل محیط زیستی را هم در پی دارد، گفت: زباله هایی که یک زباله گرد یا یک معتاد متجاهر جمع آوری می کند و به یک ضایعات فروشی تحویل می دهد، مشخص نیست در نهایت به کجا می رسد و ممکن است در اطراف تهران، به شست و شو و بعد پرک کردن زباله می پردازند که این آب های زیرزمینی را آلوده می کند.

وی تاکید کرد: قبلا طرح هایی داشتیم که مقطعی بودند مثل طرح سرایداری که پیمانکاران ما با آپارتمان نشینان هماهنگی داشتند و با سرایدار صحبت می کردند و به ازای زباله خشک آن ساختمان، پیمانکار مبلغی به آن ساختمان پرداخت می کرد. در برخی موارد، حتی شارژ آپارتمان نیز از این طریق تامین می شد؛ اما بعد از چند هفته به نقطه ای رسیدیم که مردم احساس کردند دوره گردانی که با ماشین و بلندگو در کوچه حضور پیدا می کنند و زباله خشک می خرند مبلغ بیشتری پرداخت می کنند و این برایشان به صرفه تر است. پیمانکار هزینه های جانبی دارند که نمی توانند با قیمت بازار آزاد زباله خشک خانه ها را خریداری کنند. 

سرقت زیر زمینی طلای کثیف و ثروت شهرداری و شهروندان

هوشیار افزود: نمی توان گفت دقیقا این کار، چقدر به شهرداری تهران آسیب می زند؛ چون این موضوع پنهان است و زیرزمینی انجام می شود؛ لذا نمی توان برای آن عدد مشخصی در نظر گرفت. 

او در ادامه با اشاره به اینکه دیگر راه حل فوری برای حل این موضوع وجود ندارد و باید به سمت تصویب قانون در این راستا رفت، گفت: در سالجاری، حکمی از دادستان گرفتیم که تمام ماشین هایی که غیر از پیمانکاران مناطق 22 گانه شهرداری تهران هستند و پسماند خشک را حمل می کنند را توقیف و در پارکینگ های راهنمایی و رانندگی نگهداری شوند. ما به همراه نیروی انتظامی این کار را می کردیم؛ اما این کار یک راه حل مقطعی بود که متخلفان، راه های دیگری برای دور زدن کار همیشگی شان پیدا کردند.

مهدی هوشیار در ادامه افزود: 34  شب پرسنل ما بیدار بودند و این طرح پیگیری می شد؛ ولی فایده ای نداشت. درست مثل اینکه سرچشمه را باز بگذاریم و در رودخانه دو جعبه پرتقال بگذاریم تا آب رد نشوند! در آن طرح، فقط حدود 12 الی 13 درصد از این ماشین ها را توانستیم ضبط کنیم و بعد مشکل دوباره شروع شد. نگهداری این ماشین ها، زباله ای که جمع شده بود و... از مشکلات ثانویه بود.

برخورد با مافیای پسماند شبیه جنگ است؛ آنها دیگر سلاح گرم هم به کار می برند!

وی گفت: در زباله گردی، دو دسته افراد کار می کنند، نخست افرادی که نیازمند هستند و برای امرار معاش کار می کنند و دوم شبکه های زباله گردی است. آنها حتیاز  سلاح گرم هم در درگیری هایشان استفاده می کنند و کار به یک جایی رسیده که برخورد با این شبکه ها، مثل جنگ است.

هوشیار افزود: ما معتقدیم باید به نقطه ای برسیم که کسی نه این زباله ها را بخرد و نه بفروشد. این زباله ها مربوط به حکومت است و مردم باید وقتی چیزی را مصرف کرده اند، هزینه ای را پرداخت کنند تا برای آنها دفع شود. ما از طریق شورای عالی استانها و مجمع کلانشهرها، به این سمت تنظیم لایحه ای می رویم که از طریق دولت برای مجلس فرستاده بود تا قانونی برای مشخص شدن ضابط قضایی برای برخورد با زباله گردی مشخص شود.