خشک شدن دریاچه ارومیه و خطر ایجاد طوفان نمک / کدام استان ها در خطرند؟

به گزارش رکنا، دریاچه ارومیه هنوز به‌صورت کامل خشک نشده اما تقریبا دو قسمت شمالی و جنوبی آن از هم جدا شده و حدودا ۱۰۰۰ کیلومتر مربع از دریاچه باقی‌مانده است.

حساسیت خشک شدن دریاچه ارومیه و ایجاد توفان‌های نمک به اندازه‌ای بالاست که برخی کارشناسان معتقدند اگر دریاچه ارومیه خشک شود و توفان‌های نمک گسترش یابد، نمکی که از این دریاچه بر می‌خیزد تا هزاران کیلومتر دورتر منتقل می‌شود و به شمال شرق کشور خواهد رسید. به جهت اهمیت این موضوع به ۱۱ نکته از صحبت‌های علیرضا شریعت - مسئول سابق دفتر نظارت و پایش ستاد احیای دریاچه ارومیه - اشاره می‌کنیم:

*بر اساس گزارش‌های مطالعات صورت گرفته توسط دانشگاه‌های علوم پزشکی تبریز و ارومیه - که در همان ابتدای شروع فعالیت ستاد صورت گرفت - ذرات موجود در ریزگردهای نمکی دریاچه ارومیه  حاوی ترکیبات کلسیم، آهن، آلومنیوم و منیزیم هستند.

* کلسیم موجود در محیط خطر ابتلا به سنگ کلیه، گرفتگی مجاری کلیه و رگ‌های خونی را بالا می‌برد.

*آهن موجود در این ریزگردها ممکن است منجر به ورم و بروز آسیب‌های چشمی شود و جذب آن از طریق تنفس طولانی‌مدت نیز التهاب ریه را در پی دارد.

*تنفس منیزیم موجود در ریزگردها باعث افسردگی ، گیجی و ضعف عمومی می‌شود اما درباره آلومینیوم وضع از این هم بدتر است و حتی تنفس کوتاه‌مدت ذرات حاوی آلومینیوم باعث سرفه، تحریک شش و صدمه به دستگاه تنفسی می‌شود.

*اگرچه خشکی دریاچه ارومیه طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها یا اختلالات را موجب می‌شود اما مهم‌ترین و شایع‌ترین این اختلالات متوجه ریه، مری، سیستم عصبی و دستگاه‌های داخلی خواهد شد.

*توفان نمک دریاچه ارومیه علاوه بر تحت تاًثیر قرار دادن استان‌های همجوار دریاچه، تا هزاران کیلومتر دورتر یعنی تا  شمال شرق ایران را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد و گستره آن به استان‌های تهران، قم، خراسان شمالی، خراسان رضوی و سمنان هم  می‌رسد. در بهترین حالت حدود ۶ میلیون نفر از جمعیت ساکن در حاشیه این دریاچه را مجبور به ترک منطقه خواهد کرد.

*این پدیده علاوه بر مناطقی در ایران، کشورهای همسایه را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.

*هر چه رطوبت دریاچه ارومیه بیشتر باشد، امکان خیزش  گرد و غبار نمک از سطح آن کمتر خواهد بود. در صورت تداوم خشکی دریاچه و تغییر بافت بستر دریاچه ، این ذرات نمکی با کمترین میزان باد هزاران کیلومتر از غرب تا شمال شرق کشور را در بر خواهند گرفت.

* نشستن این گرد و غبار روی برگ درختان و گیاهان باعث نابودی آن‌ها نیز می‌شود. مواد و املاح این گرد و غبار از نظر شیمیایی به‌گونه‌ای است که بر حیات گونه‌های جانوری منطقه هم اثرگذار است.

*ابتدا باید بپذیریم که نمی‌توان جلوی توفان نمک را گرفت بلکه لازم است دریاچه ارومیه را از حالت بی‌آبی خارج کرد.

*چالش اصلی عدم احیای دریاچه ارومیه عوامل غیر مهندسی و غیر تکنیکال هستند و عامل اصلی آن به‌طور قطع عدم باور، اعتقاد و همراهی همه دستگاه‌های حاکمیتی اعم از قوای سه گانه و نهادها و سازمانهای مختلف همچنین تعارض منافع است که به آن بخشی‌نگری و ماموریت‌محوری بخشهای مختلف را می‌توان اضافه کرد.