آسیب پروانه سفید به 41.5 هزار هکتار از جنگل های زاگرس / محلول بیولوژیک BT خطر بسیار کمی دارد

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، از فروردین امسال جنگل های زاگرس با آفتی شوم به نام «پروانه سفید برگ خوار» مواجه شده اند؛ آفتی که در یک ماه گذشته به شدت طغیان کرده و در سه استان کهگیلویه و بویراحمد، فارس و خوزستان به جان درختان بلوط زاگرس افتاده و مطابق آمارهای رسمی سازمان منابع طبیعی، تا کنون به 41.5 هزار هکتار از جنگل های بلوط کشورمان شامل 26 هزار هکتار در کهگیلویه و بویراحمد، 6500 هکتار در استان فارس و 9 هزار هکتار در خوزستان آسیب زده است.

در این میان با وجود این که کارشناسان محیط زیست تاکید دارند استفاده از سموم شیمیایی برای مبارزه با این آفت، نه تنها منجر به کاهش جمعیت آن نخواهد شد، بلکه می تواند منجر به آسیب زدن بیشتر به درختان بلوط و تهدید جمعیت حیات وحش و دام اهلی منطقه شود، اما برخی گزارشات میدانی از به کار گرفتن سموم شیمیایی در مبارزه با آفت پروانه سفید توسط مسئولان منابع طبیعی کهگیلیویه و بویراحمد حکایت دارد. 

به هیچ وجه از سموم شیمیایی در جنگل های زاگرس استفاده نکرده ایم

البته با وجود اظهار نظر فعالان محیط زیست منطقه مبنی بر این که تا کنون استفاده از سموم شیمیایی نتوانسته است منجر به نابودی آفت پروانه سفید در جنگل های زاگرس شود، اما مسئولان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور تاکید دارند که تا امروز به هیچ وجه از این سموم برای مبارزه با آفات درختان بلوط استفاده نشده است و اساسا استفاده از سموم شیمیایی برای مبارزه با آفات در عرصه های طبیعی، خط قرمز سازمان منابع طبیعی محسوب می شود. 

این نکته ای است که دکتر امیرمسعود جلالی، مدیرکل دفتر حفاظت و حمایت منابع طبیعی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در گفت و گو با رکنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: ما به هیچ عنوان برای مبارزه با آفت پروانه سفید از سموم شیمیایی استفاده نمی کنیم، بلکه صرفا با استفاده از محلول های بیولوژیک به دنبال مبارزه با این آفت هستیم. محلول BT که ما اکنون از آن استفاده می کنیم از نوعی باکتری تشکیل شده است که به طور خاص روی لاروهای پروانه سفید عمل می کند و تاثیری روی سایر حشرات ندارد. 

وی افزود: ما هیچ گاه در طول مبارزه با آفت پروانه سفید در هفته های گذشته از سموم شیمیایی استفاده نکرده ایم و به تمام استان ها هم بخشنامه صادر کرده ایم که به هیچ عنوان کسی حق استفاده از سموم شیمیایی برای مبارزه با آفات در عرصه های طبیعی را ندارد. ترکیب بیولوژیک مورد استفاده ما یعنی محلول BT، هم توسط سازمان حفظ نباتات کشور برای استفاده در عرصه های منابع طبیعی به ثبت رسیده و هم در بسیاری از کشورهای جهان برای مبارزه با آفات طبیعی از آن استفاده می شود. 

وضعیت بحرانی طغیان آفت پروانه سفید در سه استان 

جلالی در توضیح بیشتر درباره آخرین وضعیت مبارزه با آفت پروانه سفید در جنگل های زاگرس گفت: اکنون وضعیت بخشی از جنگل های زاگرس در سه استان گهگیلویه و بویراحمد، فارس و خوزستان از نظر طغیان پروانه سفید بحرانی است. البته گهگیلویه و بویراحمد از دو استان دیگر شرایط حادتری دارد و با توجه به این که این استان با استان فارس هم مرز است و امکان سرایت بیشتر آفت از کهگیلویه و بویراحمد به فارس وجود دارد، تلاش اصلی ما برای مبارزه با آفت پروانه سفید، معطوف به این استان است. 

مدیرکل دفتر حفاظت و حمایت منابع طبیعی ادامه داد: انتخاب محلول BT برای مبارزه با آفت پروانه سفید با خرد جمعی کمیته گیاه پزشکی صورت گرفته و این محلول صرفا انتخاب سازمان منابع طبیعی نبوده است. کمیته گیاه پزشکی نیز از صاحب نظران بخش های پژوهشی، آموزشی و اجرایی در سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان منابع طبیعی، سازمان حفظ نباتات و موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع تشکیل شده است. باید توجه داشت که استفاده از محلول BT، آسیب بسیار کمتری را نسبت به سموم شیمیایی به درختان جنگل های زاگرس وارد می کند. 

وی در ادامه تاکید کرد: آفت پروانه سفید یک آفت جدید نیست و ما هر از گاهی با طغیان این آفت در جنگل های زاگرس مواجه می شویم. علت اصلی طغیان بیشتر این آفت نسبت به سال های قبل هم گرمای شدید هوا و کاهش محسوس بارندگی ها بر اثر تغییرات اقلیمی بوده است. اما در هر صورت ما در سال های گذشته نیز از همین محلول BT برای مبارزه با آفت پروانه سفید استفاده می کردیم و همان طور که در گذشته استفاده از این محلول برای مبارزه با این آفت موثر بوده است، امسال هم به نتیجه بخش بودن استفاده از BT امیدواریم. 

نحوه استفاده از محلول BT برای مبارزه با آفت پروانه سفید 

جلالی در توضیح بیشتر درباره نحوه استفاده از محلول BT برای مبارزه با آفت پروانه سفید گفت: استفاده از ترکیب بیولوژیک BT نیاز به رعایت ملاحظات فنی گوناگونی دارد؛ به طور مثال، با توجه به این که باکتری موجود در این محلول در درجه حرارت بالا از بین می رود، ما باید در صبح زود اقدام به محلول پاشی کنیم. همچنین ترکیب، دُز و سایر مشخصات محلول حتما باید رعایت شود و ما هم در همین زمینه آموزش های لازم را برای نیروهای منابع طبیعی و همیاران مردمی و عوامل بسیج که در زمینه محلول پاشی به ما کمک می کنند، ارائه داده ایم. 

مدیرکل دفتر حفاظت و حمایت منابع طبیعی ادامه داد: برنامه ما پاشیدن محلول روی تمام عرصه های درگیر با آفت پروانه سفید نیست، زیرا توان و بودجه لازم برای انجام این کار وجود ندارد. بنابراین ما می خواهیم به گونه ای در مرز اراضی سالم و آلوده محلول پاشی کنیم که از پیشرفت آفت در مناطق سالم جلوگیری شود و بعد به تدریج بتوانیم با استفاده از کنترل های فیزیکی و جمع آوری دستی لاروها، آفت را از بین ببریم. 

این مقام مسئول در سازمان منابع طبیعی تاکید کرد: آفت پروانه سفید حدود 50 سال است که هر از گاهی در جنگل های زاگرس طغیان می کند و دارای یک سری دشمنان طبیعی است. اکنون هم ما به دنبال آن هستیم که بعد از جداسازی کامل مناطق آلوده با مناطق سالم و جلوگیری از پیشرفت آفت پروانه سفید، به دشمنان طبیعی این آفت کمک کنیم که جمعیت این آفت به حدی پایین بیاید که دشمنان طبیعی بتوانند با آن مقابله کنند. 

وی در پایان تصریح کرد: همان طور که ما در سال های گذشته توانسته بودیم آفت پروانه سفید را کنترل کنیم، امسال هم قطعا در این زمینه موفق خواهیم شد. بنابراین از فعالان محیط زیست می خواهیم ضمن اجتناب از گوش سپردن به برخی اظهار نظرهای غیرعلمی، به پایان مبارزه سازمان منابع طبیعی با آفت پروانه سفید در آینده نزدیک امیدوار باشند.