گامی نو در علم جراحی: گفت و گو با اولین زن جراح ایران
رکنا: نخستین زن جراح ایرانی با تخصص در جراحی و سرطانشناسی در سالهای سخت و پرچالش سیاسی دهه 1330 با غلبه بر محدودیتها و تعجب همگان، حرکت بزرگی در تاریخ پزشکی ایران رقم زد.
به گزارش رکنا، خانم «سکینه پری» به عنوان اولین زن جراح ایرانی در سال ۱۳۰۵ شمسی از دانشگاهی در روسیه در رشته جراحی و سرطانشناسی فارغالتحصیل شد. او در سال ۱۳۱۴ موفق شد به عنوان نخستین زن ایرانی اجازهنامه پزشکی دریافت کند. پس از او، خانم «هاسمیک هاراطونیان» در تخصص جراحی و پلاستیک فعالیت خود را آغاز کرد. در بین تعدادی از دختران دانشجویی که در سال ۱۳۱۹ به دستور رضاشاه بدون کنکور وارد دانشکده پزشکی شدند، هیچکس به سراغ تخصص جراحی عمومی نرفت و به رشتههای مامایی و بیماریهای زنان علاقه نشان دادند. با این حال، دکتر «تاجالملوک مشکوه حضرتی» از میان اولین گروه دخترانی که آن زمان در کنکور شرکت کردند به عنوان نخستین زن، تخصص جراحی عمومی دریافت کرد.
گفتوگو با دکتر حضرتی؛ نخستین زن متخصص جراحی عمومی
در دیماه سال ۱۳۵۵، خبرنگار مجله «زن روز» برای مصاحبه با دکتر تاجالملوک مشکوه حضرتی به بیمارستان «مادر» واقع در تهران مراجعه کرد. این بیمارستان به مدیریت خود او تاسیس شده بود و تا آن زمان دکتر حضرتی بیش از سی سال تجربه در این حرفه داشت. متن این گفتوگو، که در شماره چهارم دیماه ۱۳۵۵ منتشر شد، اطلاعات جالبی درباره زندگی حرفهای و خاطرات ایشان در اختیار ما میگذارد.
حرفهای شدن در جراحی و زندگی خانوادگی
دکتر حضرتی، متخصص جراحی عمومی و جراحی زنان، در این مصاحبه بیان کرد که بیمارستان مادر را ۲۴ سال قبل از این گفتوگو و پس از اتمام دورههای تخصصیاش در سوئیس، در تهران بنا کرده است. او با دکتر حسن خیام، یکی از همکاران خود در دوره تحصیل، ازدواج کرده و دارای چهار فرزند است. جالب اینجاست که هیچکدام از فرزندانشان در مسیر حرفهای والدین خود قدم نگذاشتهاند. با این حال، دکتر حضرتی معتقد است که زنان جوان و سالم باید به سمت فراگیری علم پزشکی بروند و از این طریق به جامعه خود خدمت کنند.
او به یاد میآورد: «وقتی دانشکده را به پایان رساندم، دو فرزند داشتم. در دوره تخصصیام، اولین بار مرحوم دکتر امامی بود که چاقوی جراحی را به من سپرد و به من گفت: "بشکاف، اما مراقب باش که رد برشی که بر جای میگذاری، زیبایی فرد را از بین نبرد." اولین تجربه من مربوط به جراحی غدهای چربی در پشت چشم یک دختر جوان بود. یاد گرفتم که باید به ظرافت و دقت بسیار زیادی عمل کنم.»
شروع حرفهای جراحی و چالشهای اولیه
دکتر حضرتی درباره نخستین تجربیات خود میگوید: «در سال ۱۳۲۴ کار خود را شروع کردم. درمان شکستگیهای پیچیده یکی از سختترین تجربیاتم در ابتدای کار بود و برای مدتی تصور میکردم توانایی انجام چنین کاری را ندارم. اما با گذشت زمان و کسب تجربه، این وظایف برایم عادی شدند. به یاد دارم در سال ۱۳۳۰، ایران به دلیل حوادث سیاسی در شرایط پرآشوبی بود و بیماران زیادی با تیرخوردگی یا شکستگیهای مختلف به بیمارستان مراجعه میکردند. این اولین باری بود که مجبور شدم با شکستگی استخوان جمجمه سر و کار داشته باشم. یک بار وقتی استخوان ران شکسته شده بیماری را با چکش تنظیم میکردم، پرستاران با تعجب به من نگاه میکردند و از توان من در انجام این کار متحیر شده بودند.»
تجربه مواجهه با چالشهای جراحی
برخی معتقدند که حرفه جراحی برای زنان مناسب نیست و هنوز برخی از بیماران ترجیح نمیدهند تحت عمل یک زن قرار بگیرند. اما دکتر حضرتی این نظر را نادرست میداند و میگوید: «بسیاری از زنان بیمار، هنگام مراجعه به من اظهار خوشحالی میکنند که جراحشان زن است و احساس آرامش بیشتری دارند. این موضوع نشاندهنده این است که بسیاری از زنان هنوز ترجیح میدهند در محیطی راحتتر و با اعتماد بیشتر، تحت مراقبت یک جراح زن قرار بگیرند.»
سختترین جراحیها
از دکتر حضرتی درباره سختترین تجربه جراحیاش سؤال شد، او توضیح داد: «بسیاری از دشوارترین خاطرات من مربوط به زنان است. یک بار زنی را که به سختی در وضعیت زایمان گیر کرده بود به بیمارستان آوردند. بدن نوزاد در رحم گیر کرده بود و ما باید با دقت بدن نوزاد را خارج میکردیم. در مورد دیگری، یک زن دچار وضعیت نادری شده بود که جفت او مثل ریشههای درخت به رحم فرو رفته بود. درمان این بیمار، که چندین ماه طول کشید و شامل چند جراحی متعدد بود، یکی از خاطرات فراموشنشدنی من است. همچنین، یک جراحی پیچیده دیگر شامل دوخت مجدد عضلات و اعصاب دست جوانی بود که به شدت بریده شده بود. این عمل بسیار طولانی بود و برای من به عنوان یک جراح چالش بزرگی به حساب میآمد.»
ارسال نظر