چرا پانداها گیاهخوار شده‌ اند؟ بررسی راز تغذیه بامبویی این گوشتخواران

به گزارش رکنا، پانداهای غول‌پیکر با خز سیاه‌وسفید، رفتار آرام و ظاهر دوست‌داشتنی خود همواره مورد توجه بوده‌اند. اما یکی از ویژگی‌های برجسته این موجودات، علاقه سرسختانه آن‌ها به گیاه بامبو است. پانداها توان مصرف بین ۱۲ تا ۳۸ کیلوگرم از این گیاه پر فیبر را در روز دارند و گاهی تا ۱۶ ساعت از زمان خود را صرف خوردن بامبو می‌کنند.

آیا پانداها هیچ‌وقت گوشت می‌خورند؟

بر اساس تحقیقات، رژیم غذایی پانداها عمدتاً محدود به بامبو است، اما مواردی استثنایی نیز وجود دارد. فنگ لی، پژوهشگر دانشگاه عادی غرب چین، به نمونه‌هایی اشاره می‌کند که پانداهای وحشی گاهی حیوانات کوچک را مصرف کرده‌اند. به عنوان مثال، در منطقه چین‌لینگ، پانداهایی مشاهده شده‌اند که استخوان‌های یک تاکین (نوعی بز وحشی) را جویده‌اند. همچنین گزارش‌هایی حاکی از حمله پانداها به موش‌های بامبو وجود دارد.
پانداها تمام روز بامبو می‌جوند، اما آیا هیچ‌وقت چیز دیگری هم می‌خورند؟

ناسازگاری دستگاه گوارش پانداها با رژیم غذایی بامبو

دستگاه گوارش پانداها مانند سایر گوشت‌خواران طراحی شده است و معده آن‌ها فاقد ساختار چند‌حفره‌ای است که سایر گیاه‌خواران برای هضم گیاهان دارند. همچنین، میکروب‌های موجود در روده پانداها بیشتر برای هضم پروتئین طراحی شده‌اند تا برای تجزیه گیاهان. جالب است بدانید که در مدفوع این حیوان، تکه‌های هضم‌نشده بامبو یافت شده است.
در یک مورد نادر، یک پاندا در باغ‌وحشی در ووهان چین یک طاووس را شکار کرده و خورده است.

چرا پانداها به بامبو محدود شده‌اند؟

تحقیقات نشان می‌دهد که اجداد پانداهای امروزی روی آوردن به رژیم غذایی بامبو را در حدود هفت میلیون سال پیش آغاز کردند. فنگ لی معتقد است که این تغییر به دلیل رقابت شدید با دیگر گوشت‌خواران و کمبود منابع غذایی رخ داد. اجداد پاندا که به بامبو روی آوردند، توانستند جایگاه خاصی در محیط زیست پیدا کنند و به بقای خود ادامه دهند.

به گفته لی، این فرآیند تکاملی نمونه‌ای از بقای متناسب‌ترین موجودات و نه بهترین آن‌ها در زیست تکاملی است.

سازگاری‌های تکاملی پانداها برای زنده ماندن

هرچند پانداها به نظر می‌رسد که برای رژیم غذایی بامبو‌محور خود کاملاً مناسب نیستند، توانسته‌اند سازگاری‌های جالبی پیدا کنند. برای مثال، ژنی که امکان چشیدن طعم گوشت را به آن‌ها می‌دهد در DNA آن‌ها غیرفعال شده است. همچنین، سوخت‌وساز پایین پانداها به آن‌ها کمک کرده است که با رژیم غذایی کم‌انرژی خود زنده بمانند.

تحقیقات اسپیکمن نشان داده‌اند که نرخ متابولیک پایین پانداها به دلیل وجود یک جهش ژنی خاص است که به طور مستقیم بر تنظیم هورمون‌های تیروئید آن‌ها تأثیر می‌گذارد.

نقش بامبو در سازگاری پانداها

بامبو نه تنها منبع اصلی تغذیه پانداها است، بلکه به نظر می‌رسد توانسته به تنظیم طبیعی اشتهای آن‌ها کمک کند. مولکول‌هایی به نام میکروRNA که در گیاه بامبو وجود دارد، به تنظیم اشتها، افزایش حس بویایی و کاهش طعم‌های تلخ در پانداها کمک می‌کنند.

باکتری‌های روده پانداها نیز در فصل‌های خاصی وقتی جوانه‌های مغذی بامبو ظاهر می‌شود، تغییر می‌کنند و به افزایش وزن این حیوانات کمک می‌کنند.

تنبلی پانداها، راز بقا

صورت گرد و بزرگ پانداها به این دلیل است که ماهیچه‌های قوی در فک خود دارند که برای خرد کردن بامبو مناسب است. همچنین، انگشت شصت کاذب آن‌ها به چسبیدن راحت‌تر ساقه‌های بامبو کمک می‌کند.

هرچند پانداها به دلیل رژیم غذایی خاص خود گاهی مورد انتقاد قرار می‌گیرند، اما همان‌طور که لی می‌گوید، «تنبلی پانداها حکمت بقای آن‌ها است.»